Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi

KAYABAŞI, Yücel; ATİK, Ali Derya; ERKOÇ ÜNLÜ, Figen; Yağcı, Esed

Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi

Yücel KAYABAŞI, (Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)

Esed YAĞCI, (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Programları ve Öğretimi Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Figen ERKOÇ ÜNLÜ (Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi, Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

9 0

Yıl: 2015 Cilt: 0 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 1 - 18 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi

Öz:

Bu araştırmanın temel amacı; ortaöğretim öğrencilerinin Biyoloji bilimine ve dersine yönelik tutumlarını belirlemek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı hazırlanmasıdır. Araştırma betimsel nitelikte hazırlanmış bir alan araştırması olup; araştırmanın çalışma grubunu 349 ortaöğretim öğrencisi oluşturmuştur. Ölçek geliştirme sürecinde öncelikle ilgili literatür taranmış, konuyla ilgili öğrenci grubuna açık uçlu sorular sorularak görüşleri alınmış ve elde edilen verilerle madde havuzu oluşturulmuştur. Madde havuzundaki verilerle hazırlanan Biyoloji bilimine ve dersine yönelik tutum ölçeğinin taslak formu, uzman görüşü doğrultusunda düzenlenmiş ve ön uygulamadan sonra son şekli verilmiştir. Ölçek verilerinin analizinde Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA), Cronbach Alpha katsayısı, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve betimsel istatistikler kullanılmıştır. Biyoloji bilimine ve dersine yönelik tutum ölçeğinin KMO (KaiserMeyer-Olkin) değeri 0.95 ve Barlett Testi değeri 9390.63 olarak bulunmuştur. Yapılan döndürülmüş temel bileşenler analizi sonucunda ölçeğin üç alt boyuttan oluştuğu belirlenmiştir: İlgi, zevk ve kaygı. Ölçeğin geneli için Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.93 olarak tespit edilirken; ilgi boyutu için 0.89, zevk boyutu için 0.90 ve kaygı boyutu için 0.77 olarak hesaplanmıştır. Ölçek boyutları istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif ilişki durumları belirlenmiştir. Sonuç: Biyoloji bilimine ve dersine yönelik geliştirilen tutum ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğuna karar verilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Psikoloji

The Secondary School Students Biology Science and Course Attitude Scale: Analysis of Reliability and Validity

Öz:

This article describes a newly developed instrument for measuring perceptions about biology: Attitudes of secondary school students about/toward biology as a science and the course (BCAS). The field study is descriptive and the working group was 349 9th grade secondary school students. The instrument consisted of 64 Likert-type open ended statements to get their opinions and a pool of selected items were pooled from the collected data. The preliminary instrument was finalized into the applied scale to measure attitudes toward biology science and course. Annotated Factor Analysis, Cronbach's Alpha Factor, Pearson's Product Moment Correlation Coefficient and descriptive statistics were employed in the analysis of scale data. KMO (KaiserMeyer-Olkin) value of the scale for attitudes towards biology science and course was 0.95 and Barlett Test value estimated as 9390.63. Analysis of reversed basic components showed the scale to be composed of three sub-dimensions: Cronbach's Alpha reliability factor was determined as 0.93 for the scale as a whole, whereas it was calculated as 0.89 for interest dimension, 0.90 for enjoyment dimension and 0.77 for anxiety dimension. A positive and statistically significant correlation (p<0.05) was found between dimensions of the scale.. As a result: the attitude scale developed toward biology science and course is valid and reliable therefore has wide applicability.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aktaş, M. (2013). 5E öğrenme modeli ve işbirlikli öğrenme yönteminin biyoloji dersi tutumuna etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33(1). 109-128.
Anderson, L.W. (1988). Attitudes and their measurement. In Keeves J.P. (Ed.). Educational research, methodology and measurements: An international hand book. New York: Pergamon Press.
Arıcak, T. ve Ilgaz, G. (2007). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile biyoloji dersi tutum ölçeğinin yapı geçerliliğinin incelenmesi. Eurasian Journal of Educational Research. 28. 1-8. Arkonaç, S. (2001). Sosyal psikoloji. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım LTD.
Aydın, O. (2000). Davranış bilimlerine giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. No:1027. 332.
Balcı, A. (1995). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Bloom, B. S. (1998). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme. (Çev: D.A. Özçelik) (3.Baskı). İstanbul: MEB Yayınları.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analiz el kitabı (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Chang, S.N. and Yeung, Y.Y. (2009). Ninth graders' learning interest, life experiences and attitudes towards science and technology. Journal of Science Education and Technology. 18. 447-457
Chuang, H. F. and Cheng, Y. J. (2003). A study on attitudes toward biology and learning environment of the seventh grade students. Chinese Journal of Science Education. 11(2). 171-194.
Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2006). Fen bilgisi öğretiminde bilimsel tutumların işlevsel önemi ve bilimsel tutum ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanma çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 19(2). 271-299.
Dervişoğlu, S., Yaman, M. ve Soran, H. (2004). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji dersine ve biyoloji konularına ilgilerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 27. 67-73.
Doğan, S., Kıvrak, E., ve Baran, Ş. (2004). lise öğrencilerinin biyoloji derslerinde edindikleri bilgileri günlük hayatla ilişkilendirme düzeyleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 6(1). 57-63.
Efe, H. A., Oral, B., Efe, R. ve Sünkür, M. Ö. (2011). The effects of teaching photosynthesis unit with computer simulation supported co-operative learning on retention and student attitude to biology. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education. 5(1). 313-329.
Ekici, G. ve Hevedanlı, M. (2010). Lise öğrencilerinin biyoloji dersine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi. 7(4). 97-109.
Ensari, S. ve Kete, R. (2010). Lise 1. sınıf biyoloji derslerinde ders materyali kullanımına ait öğrenci tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi. 18(1). 131-146.
Gül, Ş. ve Yeşilyurt, S. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji ve biyoloji dersine yönelik tutumları (Pilot uygulama). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 20. 28-47.
İnceoğlu, M. (2010). Tutum, algı, iletişim. İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınevi.
Hevedanlı, M. ve Akbayır, H. (2006). Biyoloji öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin başarı, hatırda tutma ve derse yönelik tutum üzerindeki etkileri. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 6. 21- 31.
Işık, S., Yaman, M., Soran, H. (2005). Biyoloji ve biyoloji öğretmenliğine karşı tutumlarına göre biyoloji öğretmen adaylarının tiplerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29. 110-116.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler (23. Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
Koçakoğlu, M. ve Türkmen, L. (2010). Biyoloji dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 11(2). 229-245.
Köklü, N. (1995). Tutumların ölçülmesi ve likert tipi ölçeklerde kullanılan seçenekler. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 28(2). 81-93.
Köseoğlu, P. ve Soran, H. (2006). Biyoloji öğretmenlerinin araç-gereç kullanmaya yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30. 159-165.
Morgan, C. T. (1995). Tutumlar ve önyargı. Editör: S. Karataş. Psikoloijye Giriş. (362-382). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
Mutlu, M. (2006). The relation between the learning styles of the students in anatolian high schools, anatolian teachers' high schools science high schools and their attitudes towards biology course. International Journal of Environmental and Science Education. 1(2). 148-162.
Nasr, R. A. (2011). Attitude towards biology and ıts effects on student's achievement. International Journal of Biology. 3(4).
Özgüven, İ. E. (1999). Psikolojik testler. Ankara: Sistem Ofset.
Pehlivan, H. ve Köseoğlu, P. (2010). Ankara fen lisesi öğrencilerinin biyoloji dersine yönelik tutumları ile akademik benlik tasarımları. Hacettepe Üniveristesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 38. 225-235.
Prokop, P, Prokop, M and Tunnicliffe, S.D. (2007). Is biology boring? Student attitudes toward biology. Journal of Biological Education. 42 (1) 36-39.
Prokop, P, Tuncer, G. ve Chuda, J. (2007). Slovakian students' attitudes toward biology. Eurasia Journal of Mathematics. Science and Technology Education. 3(4) 387-295
Russell, J. and Hollander, S. (1975). A biology attitude scale. The American Biology Teacher. 37(5). 270- 273.
Schwarz, N. and Bohner, G. (2001). The construction of attitudes. Blackwell Handbook of Social Psychology. Oxford: UK: Blackwell, pp:436.457.
Sönmez, V. (2001). Program geliştirmede öğretmen el kitabı (9. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Taltont. E. L. and Simpson, R. D. (1985). Relationships between peer and ındividual attitudes toward science among (http://dx.doi.org/10.1002/sce.3730690103. adresinden 01.07.2014 tarihinde indirilmiştir). students. Science Education. 19-24.
Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Telli, S. ve Çakıroğlu, J. (2002). Biyoloji sınıfındaki öğrenme ortamının öğrencilerin biyolojiye yönelik tutumlarına etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 16-18 Eylül. Ankara: ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi.
Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Tosun, Z. D. (2011). Biyoloji dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. G.Ü. Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Anabilim Dalı, Biyoloji Öğretmenliği Bilim Dalı. Doktora Tezi.
Turan, S. ve Demirel, Ö. (2009). Probleme dayalı öğrenmeye ilişkin tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim. 34. 15-29.
Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (1992). Ölçekleme teknikleri. Ankara: ÖSYM Yayınları
Uitto, A., Juuti, K. , Lavonen, J. and Meisalo, V. (2006). Students' interest in biology and their out- of- scholl experiences. Journal of Biological Education. 40(3).124-129.
Ural, A. ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Usak, M. , Prokop, P., Ozden, M. , Ozel, M. , Bilen, K. ve Erdoğan, M. (2009). Turkish university students' attitudes toward biology: the effects of gender and enrolment in biology classes. Journal of Baltic Science Education. Vol:8 No:2 21-31
Weathersby, R. and Freyberg, R. (2008). Study guide and SPSS manual. (Statistics for the Behavioral Sciences. Nolan, S. A. and Heinzen, T. E.). New York: Worth Publishers.
Yeşilyurt, S. ve Gül, Ş. (2009). Biyoloji tutum ölçeği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 11(2). 239-258.

APA	ATİK A, KAYABAŞI Y, Yağcı E, ERKOÇ ÜNLÜ F (2015). Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. , 1 - 18.
Chicago	ATİK Ali Derya,KAYABAŞI Yücel,Yağcı Esed,ERKOÇ ÜNLÜ Figen Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. (2015): 1 - 18.
MLA	ATİK Ali Derya,KAYABAŞI Yücel,Yağcı Esed,ERKOÇ ÜNLÜ Figen Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. , 2015, ss.1 - 18.
AMA	ATİK A,KAYABAŞI Y,Yağcı E,ERKOÇ ÜNLÜ F Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. . 2015; 1 - 18.
Vancouver	ATİK A,KAYABAŞI Y,Yağcı E,ERKOÇ ÜNLÜ F Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. . 2015; 1 - 18.
IEEE	ATİK A,KAYABAŞI Y,Yağcı E,ERKOÇ ÜNLÜ F "Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi." , ss.1 - 18, 2015.
ISNAD	ATİK, Ali Derya vd. "Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi". (2015), 1-18.

APA	ATİK A, KAYABAŞI Y, Yağcı E, ERKOÇ ÜNLÜ F (2015). Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(36), 1 - 18.
Chicago	ATİK Ali Derya,KAYABAŞI Yücel,Yağcı Esed,ERKOÇ ÜNLÜ Figen Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 0, no.36 (2015): 1 - 18.
MLA	ATİK Ali Derya,KAYABAŞI Yücel,Yağcı Esed,ERKOÇ ÜNLÜ Figen Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.0, no.36, 2015, ss.1 - 18.
AMA	ATİK A,KAYABAŞI Y,Yağcı E,ERKOÇ ÜNLÜ F Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 0(36): 1 - 18.
Vancouver	ATİK A,KAYABAŞI Y,Yağcı E,ERKOÇ ÜNLÜ F Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 0(36): 1 - 18.
IEEE	ATİK A,KAYABAŞI Y,Yağcı E,ERKOÇ ÜNLÜ F "Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi." Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0, ss.1 - 18, 2015.
ISNAD	ATİK, Ali Derya vd. "Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi". Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 36 (2015), 1-18.