Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi

YAŞAR, Hüseyin; GÜVENDİ, Gökhun Murat; UYSAL, MEHMET; HORZUM, Mehmet Barış; GÖKMEN, Ömer Faruk; KIRKSEKİZ, ALİ

Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi

Ömer Faruk GÖKMEN, (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Mehmet UYSAL, (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Hüseyin YAŞAR, (Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara, Türkiye)

Ali KIRKSEKİZ, (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Gökhun Murat GÜVENDİ, (Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara, Türkiye)

Mehmet Barış HORZUM (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Eğitim ve Bilim

15 6

Yıl: 2017 Cilt: 42 Sayı: 189 Sayfa Aralığı: 1 - 25 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi

Öz:

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de uzaktan eğitim, araştırmalara konu olmakta ve yüksek lisans ve doktora çalışmalarında ele alınmaktadır. Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de 2005-2014 yılları arasında yayınlanan uzaktan eğitim tezlerindeki yöntemsel eğilimin ortaya çıkarılmasıdır. Bu doğrultuda Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) ulusal tez veri tabanında erişime açık olan toplam 380 tez incelenmiştir. Tezler; tez türü, tez başlığı, tezin yayın yılı, tezin yayınlandığı üniversite, enstitü, anabilim dalı, araştırma yöntemi, araştırma deseni, örnekleme yöntemi, örneklem kitlesi, veri toplama aracı ve veri analizi teknikleri alanlarının olduğu "Uzaktan Eğitim Tezleri İnceleme Formu" (UETİF) kullanılarak girilmiştir. Girilen veriler, betimsel içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre uzaktan eğitim alanında yayınlanan tezler 2010 yılına kadar artış sergilerken, sonraki yıllarda azalma olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun yanında enstitülerin tez çalışmalarında metodolojik olarak farklı tercihler sergilendiği bulunmuştur. Nicel araştırma metodolojisinin temel alındığı tezlerde en fazla tarama deseninin kullanıldığı, nitel ve karma araştırma metodolojisine uygun yürütülen tezlerde ise en fazla durum çalışmalarının yapıldığı tespit edilmiştir. Nicel araştırma metodolojisinin temel alındığı tezlerin büyük çoğunluğunda örnekleme yönteminin ifade edilmediği, nitel araştırma metodolojisinin temel alındığı tezlerde en fazla amaçlı örnekleme yöntemine gidildiği belirlenmiştir. Tezlerdeki örneklem kitlesi incelendiğinde lisans öğrencileri ve yetişkinler tüm araştırma metodolojilerinde en fazla çalışılan örneklem kitlesi olmuştur. Veri toplama araçları bakımından nicel araştırma metodolojisinin temel alındığı tezlerde en fazla anket ve ölçeklerden metodolojisinin temel alındığı tezlerde ise en fazla görüşme faydalanıldığı, nitel ve karma araştırma metodolojisinin temel alındığı tezlerde ise en fazla görüşme yöntemiyle veri toplandığı ortaya çıkmıştır. İstatistiksel yöntemler bazında genellikle temel istatistiksel yöntemlerin kullanıldığı belirlenmiştir. Bu sonuçlardan hareketle uzaktan eğitimle ilgili daha bilimsel ve nitelikli araştırmaların yürütülebilmesi için bu araştırmada yeterince ve etkili olarak kullanılmadığı ortaya çıkan araştırma metodolojileri teşvik edilmelidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm Eğitim, Eğitim Araştırmaları Müzik Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alkan, C. (2011). Eğitim Teknolojisi. (8. bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Aydın, C. H. (2001). Uzaktan eğitimin geleceğine ilişkin eğilimler. Elektrik Mühendisliği, 41(419), 28-36.
Aydın, C. H. (2016). Current status of the MOOC movement in the world and reaction of the Turkish higher education institutions. https://eadtu.eu/images/publicaties/Turkey- Comparing_Institutional_MOOC_strategies.pdf adresinden erişildi.
Baydaş, Ö., Küçük, S., Yılmaz, R. M., Aydemir, M. ve Göktaş, Y. (2015). Educational technology research trends from 2002 to 2014. Scientometrics, 105(1), 709-725. doi:10.1007/s11192-015-1693-4
Baş, T. (2005). Anket nasıl hazırlanır, uygulanır, değerlendirilir. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Benson, R. ve Samarawickrema, G. (2009) Addressing the context of e-learning: using transactional distance theory to inform design. Distance Education, 30(1), 5-21, doi: 10.1080/01587910902845972
Bernard, R. M., Abrami, P.C., Lou, Y., Borokhovski, E., Wade, A., Wozney, L., ... Huang, B. (2004). How does distance education compare with classroom instruction? A meta analysis of the empirical literature. Review of Educational Research, 3(74), 379-439, doi: 10.3102/00346543074003379
Berge, Z. L. ve Mrozowski, S. (2001). Review of research in distance education, 1990 to 1999. American Journal of Distance Education, 15(3), 5-19, doi: 10.1080/08923640109527090
Bozkurt, A., Akgün-Özbek, E., Yılmazel, S., Erdoğdu, E., Uçar, H., Güler, E., ... Aydın, C. H. (2015). Trends in distance education research: A content analysis of journals 2009-2013. International Review of http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/view/1953/3261 adresinden erişildi. Open and Distributed Learning, 16(1), 330-363.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38. doi: 10.15390/EB.2014.3412
Çalık, M., Ünal, S., Coştu, B. ve Karataş, F.Ö. (2008). Trends in Turkish science education. Essays in Education, Special Edition, 23-46.
Davies, R. S., Howell, S. L. ve Petrie, A. (2010). A review of trends in distance education scholarship at research universities in North America, 1998-2007, International Review of Research in Open and Distance Learning, 11(3). 42-56. http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/view/876/1607 adresinden erişildi.
Demir-Kaymak, Z. ve Horzum, M. B. (2013). Çevrim içi öğrenme öğrencilerinin çevrim içi öğrenmeye hazır bulunuşluk düzeyleri, algıladıkları yapı ve etkileşim arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(3). 1792-1797. doi: 10.12738/estp.2013.3.1580
Erdoğmuş, F. U. ve Çağıltay, K. (2009). Türkiye'de eğitim teknolojileri alanında yapılan master ve doktora tezlerinde genel eğilimler. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 11-13 Şubat içinde (s. 389- 393), Şanlıurfa: Harran Üniversitesi.
Gaytan, J. (2007). Vision shaping the future of online education: Understanding its historical evolution, implications, and assumptions. Online Journal of Distance Learning Administration, 10(2). http://www.westga.edu/~distance/ojdla/summer102/gaytan102.htm adresinden erişildi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (2016). Programlar. http://egtbil.gazi.edu.tr/posts/view/title/programlar-163600?siteUri=egtbil adresinden erişildi.
Göktaş, Y., Yeşildağ-Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye'deki eğitim araştırmalarında eğilimler: Bir içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 443-460. http://www.edam.com.tr/kuyeb/pdf/tr/44eb14b87ce61140a2e7cc8801d0305024a.pdf adresinden erişildi.
Guri-Rosenblit, S. (2005). 'Distance education'and 'e-learning': Not the same thing. Higher education, 49(4), 467-493.
Gül, Ş. ve Sözbilir, M. (2015). Fen ve matematik eğitimi alanında gerçekleştirilen ölçek geliştirme araştırmalarına yönelik tematik içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 40(178), 85-102, doi: 10.15390/EB.2015.4070
Güyer, T. ve Çebi, A. (2015). Türkiye'deki uyarlanabilir eğitsel hiper ortam çalışmalarına yönelik içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 40(178), 61-83. doi: 10.15390/EB.2015.4051
Horzum, M. B. (2007). İnternet tabanlı eğitimde etkileşimsel uzaklığın öğrenci başarısı, doyumu ve öz-yeterlik algısına etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Horzum, M. B., Özkaya, M., Demirci, M. ve Alpaslan, M. (2013). Review of Turkish distance education research, http://efdergi.inonu.edu.tr/article/download/5000004118/5000007988 adresinden erişildi. Journal of The Faculty of Education, 14(2), 79-100.
Johnson, L., Adams, S. ve Cummins, M. (2012). The NMC horizon report: 2012 higher education edition. Austin, Texas: The New Media Consortium.
Johnson, L., Adams Becker, S., Cummins, M., Estrada, V., Freeman, A. ve Hall, C. (2016). NMC horizon report: 2016 higher education edition. Austin, Texas: The New Media Consortium. http://cdn.nmc.org/media/2016-nmc-horizon-report-he-EN.pdf adresinden erişildi.
Johnson, L., Adams Becker, S., Estrada, V. ve Freeman, A. (2014). NMC horizon report: 2014 higher education edition. Austin, Texas: The New Media Consortium. http://cdn.nmc.org/media/2014-nmc- horizon-report-he-EN-SC.pdf adresinden erişildi.
Johnson, L., Adams Becker, S., Estrada, V. ve Freeman, A. (2015). NMC horizon report: 2015 higher education edition. Austin, Texas: The New Media Consortium. http://cdn.nmc.org/media/2015-nmc- horizon-report-HE-EN.pdf adresinden erişildi.
Karadağ, E. (2009). Türkiye'de eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi: Bir durum çalışması (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kılıç-Çakmak, E., Kukul, V., Çetin, E., Berikan, B., Kandemir, B., Pamukçu, B.S., ... Marangoz, M. (2015). 2013 yılı eğitim teknolojileri araştırmalarının incelenmesi: AJET, BJET, C&E, ETRD, ETS ve L&I dergileri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 128-160. doi: 10.17943/etku.17190
Knowles, M. (1984). The Adult Learner: A Neglected Species (3. bs.). Houston, TX: Gulf Publishing.
Küçük, S. Aydemir, M. Yıldırım, G. Arpacık, O. ve Göktaş, Y. (2013). Educational technology research trends in Turkey from 1990 to 2011. Computers & Education, 68, 42-50. doi: 10.1016/j.compedu.2013.04.016
Lee, Y., Driscoll, M. P., ve Nelson, D. W. (2004). The past, present, and future of research in distance education: Results of a content analysis. American Journal of DistanceEducation, 18(4), 225-241. doi: 10.1207/s15389286ajde1804_4
Martin, S., Diaz, G., Sancristobal, E., Gil, R., Castro, M. ve Peire, J. (2011). New technology trends in education: seven years of forecasts and convergence. Computers & Education, 57(3), 1893-1906. doi: 10.1016/j.compedu.2011.04.003.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. bs.). Thousand Oaks: Sage Publications.
Moore, M. G. ve Kearsley, I. G. (1996). Distance education: A systems view. Wadsworth Publishing Company.
MEB. (1982). Yaygın yüksek öğretim kurumu (YAYKUR). Ankara: Mesleki ve Teknik Açıköğretim Okulu Matbaası.
Mishra. S. (1997). A critical analysis of periodical literature in distance education. Indian Journal of Open Learning, 6(1&2), 39-54. http://journal.ignouonline.ac.in/iojp/index.php/IJOL/article/view/235 adresinden erişildi.
Özkök, A. (2009). Çevrimiçi öğrenme ortamlarında disiplinlerarası yaklaşım. Akademik Bilişim 2009, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Panda, S. (1992). Distance educational research in India: Stock-taking, concerns and prospects. Distance Education, 13(2), 309-326. doi:10.1080/0158791920130211
Perraton, H. (2000). Re thinking the research agenda. International Review of Research in Open and Distance Learning, 1(1), 1-11. http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/view/5/338 adresinden erişildi.
Rourke, L. ve Anderson, T. (2004). Validity in quantitative content analysis. Educational Technology Research and Development, 52(1), 5-18.
Saba, F. (2000). Research in distance education: A status report. International Review of Research in Open and Distance Learning, 1(1), 1-9. http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/view/4/337 adresinden erişildi. Salar, H. C. (2009). Trends in https://www.ou.nl/Docs/Campagnes/ICDE2009/Papers/Final_paper_348salar.pdf erişildi. distance education research in turkey. adresinden
Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve Bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453.
Simonson, M., Smaldino, S., Albright, M., ve Zvacek, S. (2006). Teaching and learning at distance: Foundations of distance education (3. bs.). New Jersey: Pearson Prentice Hall, USA.
Şahin, M.C. (2005). İnternet tabanlı uzaktan eğitimin etkililiği: Bir meta analiz çalışması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
Şimşek, N. (2002). Teknoloji destekli eşitlik açıköğretimde daralmayı gerektirir mi? Ankara Üniversitesi Eğitim http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/135/935.pdf adresinden erişildi. Fakültesi Dergisi, 34(1-2), 71-75.
Şimşek, A., Becit, G., Kilicer, K., Özdamar, N., Akbulut, Y. ve Yildirim, Y. (2008). Türkiye'deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 439-458. http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/427 adresinden erişildi.
Şimşek, A., Özdamar, N., Uysal, Ö., Kobak, K., Berk, C., Kılıçer, T. ve Çiğdem, H. (2009). İki binli yıllarda Türkiye'deki eğitim teknolojisi araştırmalarında gözlenen eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 941-966. https://www.edam.com.tr/kuyeb/pdf/tr/cf432c9300af67faf58dd39d4a28b474ekTAM.pdf adresinden erişildi.
Uysal, M. (2015). Çevrim içi öğrenme ve karma öğrenme öğrencilerinin teknoloji ile öz-yönelimli öğrenmeleri ve sorgulama topluluğu arasındaki ilişkinin incelenmesi: Yapısal eşitlik modeli (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Varışoğlu, B. Şahin, A. ve Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1767-1781. doi: 10.12738/estp.2013.3.1609
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. bs.). Ankara: Seçkin Yayınevi. Yükseköğretim Kurulu. (2016).
Fakülteler/Enstitüler Hakkında Genel Bilgiler.
https://istatistik.yok.gov.tr/https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden erişildi.
Zawacki-Richter, O., Bäcker, E. M. ve Vogt, S. (2009). Review of distance education research (2000 to 2008): Analysis of research areas, methods, and authorship patterns. International Review of Research in Open and Distance Learning, 10(6), 21-50. http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/view/741/1433 adresinden erişildi.

APA	GÖKMEN Ö, UYSAL M, YAŞAR H, KIRKSEKİZ A, GÜVENDİ G, HORZUM M (2017). Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. , 1 - 25.
Chicago	GÖKMEN Ömer Faruk,UYSAL MEHMET,YAŞAR Hüseyin,KIRKSEKİZ ALİ,GÜVENDİ Gökhun Murat,HORZUM Mehmet Barış Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. (2017): 1 - 25.
MLA	GÖKMEN Ömer Faruk,UYSAL MEHMET,YAŞAR Hüseyin,KIRKSEKİZ ALİ,GÜVENDİ Gökhun Murat,HORZUM Mehmet Barış Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. , 2017, ss.1 - 25.
AMA	GÖKMEN Ö,UYSAL M,YAŞAR H,KIRKSEKİZ A,GÜVENDİ G,HORZUM M Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. . 2017; 1 - 25.
Vancouver	GÖKMEN Ö,UYSAL M,YAŞAR H,KIRKSEKİZ A,GÜVENDİ G,HORZUM M Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. . 2017; 1 - 25.
IEEE	GÖKMEN Ö,UYSAL M,YAŞAR H,KIRKSEKİZ A,GÜVENDİ G,HORZUM M "Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi." , ss.1 - 25, 2017.
ISNAD	GÖKMEN, Ömer Faruk vd. "Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi". (2017), 1-25.

APA	GÖKMEN Ö, UYSAL M, YAŞAR H, KIRKSEKİZ A, GÜVENDİ G, HORZUM M (2017). Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim, 42(189), 1 - 25.
Chicago	GÖKMEN Ömer Faruk,UYSAL MEHMET,YAŞAR Hüseyin,KIRKSEKİZ ALİ,GÜVENDİ Gökhun Murat,HORZUM Mehmet Barış Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim 42, no.189 (2017): 1 - 25.
MLA	GÖKMEN Ömer Faruk,UYSAL MEHMET,YAŞAR Hüseyin,KIRKSEKİZ ALİ,GÜVENDİ Gökhun Murat,HORZUM Mehmet Barış Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim, vol.42, no.189, 2017, ss.1 - 25.
AMA	GÖKMEN Ö,UYSAL M,YAŞAR H,KIRKSEKİZ A,GÜVENDİ G,HORZUM M Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim. 2017; 42(189): 1 - 25.
Vancouver	GÖKMEN Ö,UYSAL M,YAŞAR H,KIRKSEKİZ A,GÜVENDİ G,HORZUM M Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim. 2017; 42(189): 1 - 25.
IEEE	GÖKMEN Ö,UYSAL M,YAŞAR H,KIRKSEKİZ A,GÜVENDİ G,HORZUM M "Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi." Eğitim ve Bilim, 42, ss.1 - 25, 2017.
ISNAD	GÖKMEN, Ömer Faruk vd. "Türkiye'de 2005-2014 Yılları Arasında Yayınlanan Uzaktan Eğitim Tezlerindeki Yöntemsel Eğilimler: Bir İçerik Analizi". Eğitim ve Bilim 42/189 (2017), 1-25.