Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması

GÜL KAPÇI, Emine; KURNAZ, Arzu

Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması

Arzu KURNAZ, (Ankara Üniversitesi)

Emine GÜL KAPÇI (Ankara Üniversitesi)

Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi

7 2

Yıl: 2013 Cilt: 2 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 106 - 115 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması

Öz:

Amaç: Son yıllarda yapılan çalışmalar akran saldırganlığının ve mağduriyetinin değerlendirilmesinde itme ve vurma gibi yalnızca gözlenen boyutların değil, dedikodu yayma ve dışlama gibi ilişkisel boyutların da önemli olabileceğini göstermektedir. Bu amaçla geliştirilen iki ölçeğin Türk çocuklarına uyarlanması bu araştırmanın temel amacıdır. Yöntem: Ankara'daki ilköğretim okullarının ikinci kademesine devam eden 422 öğrenci saldırganlık, 415 öğrenci mağduriyet ölçeği uyarlama çalışmasına katılmıştır. Bulgular: Doğrulayıcı faktör analizleri, ölçüt geçerliği analizleri, test-tekrar test ve iç-tutarlık güvenirlik analizleri ölçeklerin psikometrik özelliklerinin Türk öğrencilerde kullanımlarının uygun olduğunu göstermiştir. Analizler gözlenen saldırganlığın erkekler, ilişkisel mağduriyetin ise kızlar arasında daha yaygın olduğunu göstermiştir. İlişkisel saldırganlık ile babanın eğitim düzeyi ve ailenin gelir düzeyi arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Mağduriyet ise hem anababanın eğitim düzeyi hem de ailenin gelir düzeyi ile negatif bir ilişki göstermiştir. Son olarak, yaşla birlikte ilişkisel mağduriyet düzeyinin azaldığı bulunmuştur. Sonuç: Geçerlik ve güvenirlik analizleri, ÇBYÖ-KB'nin ve ÇSDÖ-KB'nin ilköğretim ikinci kademeye devam eden Türk çocuklarının gözlenen ve ilişkisel saldırganlık ile gözlenen ve ilişkisel mağduriyet düzeylerini değerlendirmeye yönelik araştırma ve uygulamalarda kullanılabileceğini göstermektedir. (Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2013; 2: 106-115)

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Adaptation Studies of the Aggression and Victimization Scales for Elementary School Children

Öz:

Amaç: Son yıllarda yapılan çalışmalar akran saldırganlığının ve mağduriyetinin değerlendirilmesinde itme ve vurmagibi yalnızca gözlenen boyutların değil, dedikodu yayma ve dışlama gibi ilişkisel boyutların da önemli olabileceğinigöstermektedir. Bu amaçla geliştirilen iki ölçeğin Türk çocuklarına uyarlanması bu araştırmanın temel amacıdır. Yöntem:Ankara’daki ilköğretim okullarının ikinci kademesine devam eden 422 öğrenci saldırganlık, 415 öğrenci mağduriyet ölçeğiuyarlama çalışmasına katılmıştır.Bulgular: Doğrulayıcı faktör analizleri, ölçüt geçerliği analizleri, test-tekrar test ve iç-tutarlık güvenirlik analizleri ölçeklerinpsikometrik özelliklerinin Türk öğrencilerde kullanımlarının uygun olduğunu göstermiştir. Analizler gözlenen saldırganlığınerkekler, ilişkisel mağduriyetin ise kızlar arasında daha yaygın olduğunu göstermiştir. İlişkisel saldırganlık ile babanıneğitim düzeyi ve ailenin gelir düzeyi arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Mağduriyet ise hem anababanın eğitim düzeyihem de ailenin gelir düzeyi ile negatif bir ilişki göstermiştir. Son olarak, yaşla birlikte ilişkisel mağduriyet düzeyinin azaldığıbulunmuştur.Sonuç: Geçerlik ve güvenirlik analizleri, ÇBYÖ-KB’nin ve ÇSDÖ-KB’nin ilköğretim ikinci kademeye devam eden Türkçocuklarının gözlenen ve ilişkisel saldırganlık ile gözlenen ve ilişkisel mağduriyet düzeylerini değerlendirmeye yönelikaraştırma ve uygulamalarda kullanılabileceğini göstermektedir. (Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi2013; 2: 106-115)

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ağlamaz T (2006) Lise öğrencilerinin saldırganlık puanlarının kendini açma davranışı, okul türü, cinsiyet, sınıf düzeyi, anne-baba öğrenim düzeyi ve ailenin aylık gelir düzeyi açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Aktaş V, Güvenç G (2006) Kız ve erkek ergenlerde saldırgan ve olumlu sosyal davranışlar ile yaş, ilişkisel bağlam ve kişiler- arası duyarlılık arasındaki ilişkiler. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 23:233-264.
Atik G (2006) İlköğretim ikinci kademe öğrencileri arasındaki zorbalık davranışını yordamada denetim odağı, benlik saygısı, aile stili, yalnızlık ve akademik başarının rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Avcı R (2006) Şiddet davranışı gösteren ve göstermeyen ergenlerin ailelerinin aile işlevleri, öfke ve öfke ifade tarzları açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Ayan S (2007) Aile içinde şiddete uğrayan çocukların saldırganlık eğilimleri. Anadolu Psikiyatri Derg., 2007, 8:206-214.
Balkaya A, Ceyhan E (2007) Lise öğrencilerinin suç davranışı düzeylerinin bazı kişisel ve ailesel nitelikler bakımından incelenmesi, Aile ve Toplum Dergisi, 9:13-27.
Balogunu SK, Olapegba PO, Opayemi AS (2006) Influence of gender, age, religion and ethnicity on peer-victimization among primary four pupils in Ibadan, Nigeria. Study Tribes Tribals, 4:109-112.
Bentley KM, Li AKF (1995) Bully and victim problems in elementary schools and students’ beliefs about aggression. Canadian Journal of School Psychology, 11:153-165.
Björkqvist K (2001) Different names, same issue. Social Development, 10:272-274.
Björkqvist K, Lagerspetz KMJ, Kaukiainen A (1992) Do girls manipulate and boys fight? developmental trends regarding direct and ındirect aggression. Aggressive Behaviour, 18:117-127.
Brady KT, Myrick H, McElroy S (1998) The relationship between substance use disorders, impulse control disorders, and pathological aggression. The American Journal on Addictions, 7:221-230.
Cheng CL (2009) No blood means less harm?: relational aggression and peer rejection in adolescence. Bulletin of Educational Psychology, 40: 511-528.
Cillessen AHN, Mayeux L (2004) From censure to reinforcement: developmental changes in the association between aggression and social status. Child Development, 75:147-163.
Coie, JD, Lochman JE, Terry R, Hyman C (1992) Predicting early adolescent disorder from childhood aggression and peer rejection. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 60:783-792.
Crick NR (1997) Engagement in gender normative versus nonnormative forms of aggression: links to social– psychological adjustment. Developmental Psychology, 33:610-617.
Crick NR (1995) Relational aggression: the role of ıntent attribution, feelings of distress, and provocation type. Development and Psychopathology, 7:313-322.
Crick NR (1996) The role of overt aggression, relational aggression, and prosocial behavior in the prediction of children’s future social adjustment. Child Development, 67: 2317-2327.
Crick NR, Bigbee MA (1998) Relational and overt forms of peer victimization: a multi-ınformant approach. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66:337-347.
Crick NR, Casas JF, Ku H (1999) Relational and physical forms of peer victimization in preschool. Developmental Psychology, 35:376-385.
Crick NR, Casas JF, Nelson DA (2002) Toward a more complete understanding of peer maltreatment: studies of relational victimization. Current Directions in Psychological Science, 11:98-101.
Crick NR, Grotpeter JK (1995) Relational aggression, gender, and social-psychological adjustment. Child Development, 66:710-722.
Crick NR, Grotpeter JK (1996) Children’s treatment by peers: victims of relational and overt aggression. Development and Psychopathology, 8: 367-380.
Crick NR, Grotpeter JK, Bigbee MA (1997) Relationally and physically aggressive children’s ıntent attributions and feelings of distress for relational and ınstrumental peer provocations. Child Development, 73:1134-1142.
Crick NR, Werner N, Casas J, O’brien K, Nelson D, Grotpeter JK, ve ark (1999) Childhood aggression and gender: a new look at an old problem. Nebraska Symposium on Motivation, 45:75-141.
Cullerton-Sen C, Crick NR (2005) Understanding the effects of physical and relational victimization: the utility of multiple perspectives in predicting social-emotional adjustment. School Psychology Review, 34:147-160.
David CF, Kistner JA (2000) Do positive self-perceptions have a “dark side”? examination of the link between perceptual bias and aggression. Journal of Abnormal Child Psychology, 28:327-337.
Dölek N (2002) İlk ve ortaöğretim okullarındaki öğrenciler arasında zorbaca davranışların incelenmesi ve zorbalığı önleme tutumu geliştirmek için hazırlanan bir programın etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Efilti E (2006) Orta öğretim kurumlarında okuyan örgencilerin saldırganlık, denetim odağı ve kişilik özelliklerinin karsılaştırmalı olarak incelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Eslea M, Smith PK (1998) The long-term effectiveness of antibullying work in primary schools. Educational Research, 40:203-218.
Galen BR, Underwood MK (1997) A developmental ınvestigation of social aggression among children. Developmental Psychology, 33:589-600.
Giles JW, Heyman GD (2005) Preschoolers use trait – relevant ınformation to evaluate the appropriateness of an aggressive response. Aggressive Behaviour, 31:498-509.
Henington C, Hughes J, Cavell T, Thompson B (1998) The role of relational aggression in ıdentifying aggressive boys and girls. Journal of School Psychology, 36:457- 477.
Kapcı EG (2004) İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ılişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37:1-13.
Kartal H (2008) İlköğretim okullarında zorbalık yapanlar ve zorbalığa uğrayanlar. E-Journal of New World Sciences Academy, 3:712-730.
Kartal H, Bilgin A (2007) İlköğretim öğrencilerine yönelik bir zorbalık karşıtı program uygulaması, okulu zorbalıktan arındırma programı. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 3:207-227.
Kartal H, Bilgin A (2008) Öğrenci, veli ve öğretmen gözüyle ilköğretim okullarında yaşanan zorbalık. İlköğretim Online, 7:485-495.
Kartal H, Bilgin A (2009) Öğretmen ve öğrenci gözüyle zorbalık ve okul iklimi. Euroasian Journal of Education Research, 36:209-226.
Kepenkci Y, Cinkir Ş (2005) Bullying among turkish high school students. Child Abuse and Neglect, 1717:1-12.
Kochenderfer BJ, Ladd GW (1996) Peer victim-ısation: cause or consequence of school maladjustment. Child Development, 67: 1305-1317.
La Greca AM, Harrison HM (2005) Adolescent peer relations, friendships, and romantic relationships: Do they predict social anxiety and depression? Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 34:49-61.
Lagerspetz KMJ, Björkqvist K, Peltonen T (1988) Is ındirect aggression typical of females? gender differences in aggressiveness in 11-to 12-year-old children. Aggressive Behavior, 14:403-414.
Loeber R, Hay D (1997) Key issues in the development of aggression and violence from childhood to early adulthood. Annual Review of Psychology, 48:371-410.
Maguire K, Pastore A (1997) Sourcebook of criminal justice statistics -1996. Washington, DC: U.S. Department of Justice.
Masalcı AD (2001) Aile içi etkileşimlerle çocuğun saldırganlık düzeyi ve uygu davranışının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Murray-Close D, Ostrov JM, Crick NR (2007) A short-term longitudinal study of growth of relational aggression during middle childhood: associations with gender, friendship ıntimacy, and ınternalizing problems. Development and Psychopathology, 19:187-203.
Nunnally JC (1978) Psychometric theory, Second Ed., McGraw-Hill, New York.
Olweus D (1996) Bully/victim problems at school: facts and effective intervention. Reclaiming Children and Youth, 5:15-22.
Ostrov JM, Keating CF (2004) Gender differences in preschool aggression during free play and structured ınteractions: an observational study. Social Development, 13:255-277.
Ostrov JM, Woods KE, Jansen EA, Casas JF, Crick NR (2004) an observational study of delivered and received aggression and social psychological adjustment in preschool: “this white crayon doesn’t work.” Early Childhood Research Quarterly, 19:355-371.
Özen ŞD (2006) Ergenlerde akran zorbalığına maruz kalmanın yaş, çocuk yetiştirme stilleri ve benlik imgesi ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 21:77-94.
Paquette JA, Underwood MK (1999) Gender differences in young adolescents’ experiences of peer victimization: social and physical aggression. Merrill-Palmer Quarterly, 45:242-266.
Patterson GR, Capaldi DM, Bank L (1991) An early starter model for predicting delinquency. in Pepler, D. J.,
Rubin, K. H. (Eds.), The Development and Treatment of Childhood Aggression. Hillsdale, Nj: Lawrence Erlbaum, s:139–168.
Phelps CER (2001) Children’s response to overt and relational aggression. Journal of Clinical Child Psychology, 30:240- 252.
Rose A, Swenson LP, Waller EM (2004) Overt and relational aggression and perceived popularity: developmental differences in concurrent and prospective relations. Developmental Psychology, 40:378-387.
Rys GS, Bear GG (1997) Relational aggression and peer relations: gender and developmental ıssues. MerrillPalmer Quarterly, 43:87-106.
Storch E, Zelman E, Sweeny M, Danner G, Dove S (2002) Overt and relational victimization and psychosocial adjustment in minority preadolescents. Child Study Journal, 32:73- 80.
Storch EA, Masia-Warner C, Crisp H, Klein RG (2005) Peer victimization and social anxiety in adolescence: a prospective study. Aggressive Behavior, 31:437-452.
Sullivan TN, Farrell AD, Kliewer W (2006) Peer victimization in early adolescence: association between physical and relational victimization and drug use, aggression, and delinquent behaviors among urban middle school students. Development and Psychopathology, 18:119-137.
Totan T (2008) Ergenlerde zorbalığın anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversite, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Werner NE, Crick NR (2004) Maladaptive peer relationships and the development of relational and physical aggression during middle childhood. Social Development, 13:495- 514.
Xie H, Farmer TW, Cairns BD (2003) Different forms of aggression among ınner-city african-american children: gender, configurations, and school social networks. Journal of School Psychology, 41:355-375.
Yalçın İ (2007) Ailelerin algıladıkları destek düzeyleri farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 26:209-220.
Yavuzer Y, Üre Ö (2010) Saldırganlığı önlemeye yönelik psikoeğitim programının lise öğrencilerindeki saldırganlığı azaltmaya etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24:390-405

APA	KURNAZ A, GÜL KAPÇI E (2013). Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. , 106 - 115.
Chicago	KURNAZ Arzu,GÜL KAPÇI Emine Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. (2013): 106 - 115.
MLA	KURNAZ Arzu,GÜL KAPÇI Emine Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. , 2013, ss.106 - 115.
AMA	KURNAZ A,GÜL KAPÇI E Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. . 2013; 106 - 115.
Vancouver	KURNAZ A,GÜL KAPÇI E Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. . 2013; 106 - 115.
IEEE	KURNAZ A,GÜL KAPÇI E "Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması." , ss.106 - 115, 2013.
ISNAD	KURNAZ, Arzu - GÜL KAPÇI, Emine. "Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması". (2013), 106-115.

APA	KURNAZ A, GÜL KAPÇI E (2013). Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2(2), 106 - 115.
Chicago	KURNAZ Arzu,GÜL KAPÇI Emine Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2, no.2 (2013): 106 - 115.
MLA	KURNAZ Arzu,GÜL KAPÇI Emine Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, vol.2, no.2, 2013, ss.106 - 115.
AMA	KURNAZ A,GÜL KAPÇI E Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2013; 2(2): 106 - 115.
Vancouver	KURNAZ A,GÜL KAPÇI E Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2013; 2(2): 106 - 115.
IEEE	KURNAZ A,GÜL KAPÇI E "Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması." Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2, ss.106 - 115, 2013.
ISNAD	KURNAZ, Arzu - GÜL KAPÇI, Emine. "Saldırganlık ve Mağduriyet Ölçeklerinin İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarına Uyarlanması". Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2/2 (2013), 106-115.