ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ

KÜÇÜKÖZYİĞİT, Mehmet Salih; Citil, Mahmut; KARAKOÇ, Tamer

ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ

Mahmut ÇİTİL, (Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Tamer KARAKOÇ, (Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Mehmet Salih KÜÇÜKÖZYİĞİT (Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

3 1

Yıl: 2018 Cilt: 18 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 815 - 833 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-12-2018

ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ

Öz:

Bu araştırmanın amacı eğitim fakültelerinde farklı branşlara okutulan 2 kredilik özel eğitim lisansdersinin öğretmen adaylarının bilgi düzeylerine ve engellilere yönelik tutumlarına etkisinibelirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Gazi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 106 sonsınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen nitel veriler içerik analiziyle, nicel verilerise SPSS paket programına ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre öğretmen adaylarınınbilgi testinde ön test ve son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur.Öğretmen adaylarının özel eğitim ve engelliler hakkında bilgi düzeyleri artmış olmasına karşınengelli bireylere yönelik tutumlarında anlamlı bir değişikliğin meydana gelmediği görülmüştür.Ancak sosyal geçerlik bulgularına göre katılımcıların büyük çoğunluğu bu dersi aldıkları içinmemnun olduklarını, dersin bilgi gereksinimlerini karşıladığını, bu dersi daha önce almayanöğretmen adaylarına da önerdikleri, dersin bundan sonraki yaşamlarına katkı sağladığınainandıklarını belirttikleri görülmüştür

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik Eğitim, Özel

THE EFFECT OF SPECIAL EDUCATION UNDERGRADUATE COURSE TO THE TEACHER CANDIDATES' KNOWLEDGE LEVEL AND ATTITUDES TOWARDS THE DISABILITY

Öz:

The purpose of this study is to determine teacher candidate’s knowledge levels and attitudes towards disability after special education undergraduate course which is 2 credits and taught in different branches of education faculties. Working group of the study is constituting 106 senior students studying at the Gazi Faculty of Education... In the study, a single group experimental design was used as a pretest-posttest. The obtained data were analyzed by qualitative content analysis and quantitative data were analyzed with SPSS package program. According to research findings, there was a statistically significant difference between pre-test and post-test scores in the information test of the teacher candidates. Despite the increased level of knowledge of teacher candidates about special education and disabilities. it seems that no significant change has taken place in the attitudes towards disabled people. However, according to the findings of social validity, the majority of the participants are satisfied that they have taken this lesson, that they meet the information requirements, they also offer it to candidate teachers who have not taken this course before and that they believe that the lesson contributes to their future lives.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Yaralı, D. (2015). Özel eğitim dersine ilişkin ölçek geliştirme çalışması: geçerlik ve güvenirlik. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2).
Yaralı, D. (2016). Öğretmen adaylarının özel eğitim dersine yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, (59-76).
Thompson, T. L., Emrich, K. & Moore, G. (2003). The effect of curriculum on the attitudes of nursing students toward disability. Rehabilitation Nursing, 28(1), 27–30.
Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi(5). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Tavil, Y. Z. ve Özyürek, M. (2009). Gerçekçi bilgilendirme ve etkileşimde bulunmanın özel eğitim öğretmen adaylarının engelli kişilere yönelik tutumlarının değişmesine etkisi. Ekev Akademi Dergisi, 13(39), 265-276.
Şahin, F. ve Güldenoğlu, B. (2013). Engelliler konusunda verilen eğitim programının engellilere yönelik tutumlar üzerindeki etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 214-239.
Şahin, H. ve Akyol, A. D. (2010). Evaluation of nursing and medical students’ attitudes towards people with disabilities. Journal of Clinical Nursing, 19, 2271–2279.
Sarı, H. ve Bozgeyikli, H. (2003). Öğretmen adaylarının özel eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi: karşılaştırmalı bir araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 183-204.
Özyürek, M. (2013). Engellilere yönelik tutumların değiştirilmesi(4). Kök Yayıncılık. Ankara.
Özkubat, U., Sanır, H., Töret, G. ve Babacan, A. (2016). Yetersizlikten etkilenmiş çocukların sosyal kabullerini sağlamada kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 211‐232.
ÖEHY, (2006). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. 31.05.2006 tarih ve 26184 sayılı Resmî Gazete.
Orel, A., Zerey, Z. ve Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,5(1), 23-33.
Melekoğlu, M. (2011). Farklı branşlardan öğretmen adayları için özel eğitim derslerinin etkililiğini geliştirmek amaçlı bir uygulama: Özel gereksinimli öğrencilerle etkileşim projesi. A. Yıkmış (Ed.) 21. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Kongre Kitabı (ss. 246-247). KKTC. Türkiye.
Melekoğlu, M. A. (2013). Özel gereksinimli öğrencilerle yürütülen etkileşim projesinin genel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik olumlu tutum ve farkındalık geliştirmeleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 1053- 1077.
Küçükahmet, L. (2007). 2006-2007 Öğretin yılında uygulanmaya başlanan öğretmen yetiştirme lisans programlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 203-218.
İnceoğlu, M. (2010). Tutum, algı, iletişim. İstanbul. Beykent Üniversitesi Yayınları. İzci, E. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının ‘özel eğitim’ konusundaki yeterlikleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 106-114.
Hunt, C. S. & Hunt, B. (2004). Changing attitudes toward people with disabilities: Experimenting with an educational intervention. Journal of Managerial Issues, 16, 266–280.
Hamedoğlu, M. A. ve Güngör, H. (2013). Opinions of the parents and the principals on the attitudes of principals towards mainstream education (sample of a county in west black sea region in Turkey). The Online Journal of Counseling and Education, 2(3), 33-45.
Gürsel, F. (2006). Engelliler için beden eğitimi ve spor dersi’nin öğrencilerin engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 67-73.
Gözün, Ö. ve Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (2), 65-77.
Gökdere, M. (2012). A comparative study of the attitude, concern, and ınteraction levels of elementary school teachers and teacher candidates towards inclusive - education. Educational Sciences: Theory ve Practice, 12(4), 2800-2806.
Durdukoca-Fırat, Ş. (2015). Özel eğitim dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies, 10(11), 651-666.
Doğan, C. (2005). Türkiyede sınıf öğretmeni yetiştirme politikaları ve sorunları. Bilig, 35, 133-149.
Diken, İ.H., Sucuoğlu, B.(1999). Sınıfında zihinsel engelli bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2 (3), 26-34.
Daşbaş, S., Kesen, N. F. ve Eryılmaz, C. (2013). Eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin engellilere yönelik tutumları. Sağlık ve Toplum, 23(1), 39-46.
Çitil, M. (2017). Türkiye'de özel eğitim: tarihsel, politik ve yasal gelişmeler. Ankara: Vize Yayıncılık.
Çetin, Ç. (2004). Özel eğitim alanında çalışmakta olan farklı meslek grubundaki eğitimcilerin yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (1), 35-46.
Bek, H., Gülveren, H. ve Başer, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 160-168.
Başkan-Atanur, G. ve Aydın, A. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 35-42.
Başkan, A.G. (2001). Öğretmenlik mesleği ve öğretmen yetiştirmede yeniden yapılanma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 16-25.
Barr, J.B. & Bracchitta, K. (2008). Effects of contact with ındividuals with disabilities: Positive attitudes and majoring in education. The Journal of Psychology, 142 (3), 225–243.
Ayas, A. (2009). Öğretmenlik mesleğinin önemi ve öğretmen yetiştirmede güncel sorunlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 1–11.
Aslan, C. ve Kök, M. (2013). Özel eğitim dersinin öğrencilerin engellilere yönelik tutumları üzerindeki etkisi. A. Konrot (Ed.) 23. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Kongre Kitabı (ss. 345-346). Bolu. Türkiye.
Diken, H.(Ed.)(2012). Engellilere yönelik tutumlar. Ankara: Vize Yayıncılık.
Altıntaş, E. ve Şengül, S. (2014). Özel eğitim dersinin kaynaştırmaya yönelik tutumlar ve kazanımlar bakımından değerlendirilmesi. E–Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(3).
Alptekin, S. ve Batık, V.M. (2013). Özel eğitim bölümü öğrencilerinin yetersizlikten etkilenmiş kişilere yönelik tutumlarına özel eğitim dersinin etkisi. International Journal of Educational Research, 4(4), 18-34.
Alat, Z. ve Alat, K. (2007). Özel eğitim dersi almanın öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarına etkisi. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Kongre Kitabı (ss. 432-434). Tokat. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Akyüz, Y. (2015). Türk eğitim tarihi: M.Ö. 1000 – M.S. 2015 (28). Ankara: Pegem.
Akçamete, G. ve Kargın, T. (1994). Hizmet içi eğitim programının öğretmenlerin işitme engelli çocuklara yönelik tutumlarına etkisi. Özel Eğitim Dergisi, 1(4), 13-19.
Akbuğa, B. ve Gürsel, F. (2007). Bilgilendirme yoluyla Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu öğrencilerinin engelli bireye yönelik değişen tutumları. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 5-8.
Adler, P., Cregg, M., Duignan, A., Ilett, G. & Woodhouse, M. (2005). Effect of training on attitudes and expertise of optometrists towards people with intellectual disabilities. Ophthalmic and Physiological Optics, 25, 105–118.
Ada, S. (2001). Sınıf öğretmeni yetiştiren okullarda öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin program içindeki yeri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 1-10.

APA	Citil M, KARAKOÇ T, KÜÇÜKÖZYİĞİT M (2018). ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. , 815 - 833.
Chicago	Citil Mahmut,KARAKOÇ Tamer,KÜÇÜKÖZYİĞİT Mehmet Salih ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. (2018): 815 - 833.
MLA	Citil Mahmut,KARAKOÇ Tamer,KÜÇÜKÖZYİĞİT Mehmet Salih ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. , 2018, ss.815 - 833.
AMA	Citil M,KARAKOÇ T,KÜÇÜKÖZYİĞİT M ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. . 2018; 815 - 833.
Vancouver	Citil M,KARAKOÇ T,KÜÇÜKÖZYİĞİT M ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. . 2018; 815 - 833.
IEEE	Citil M,KARAKOÇ T,KÜÇÜKÖZYİĞİT M "ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ." , ss.815 - 833, 2018.
ISNAD	Citil, Mahmut vd. "ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ". (2018), 815-833.

APA	Citil M, KARAKOÇ T, KÜÇÜKÖZYİĞİT M (2018). ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 815 - 833.
Chicago	Citil Mahmut,KARAKOÇ Tamer,KÜÇÜKÖZYİĞİT Mehmet Salih ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18, no.2 (2018): 815 - 833.
MLA	Citil Mahmut,KARAKOÇ Tamer,KÜÇÜKÖZYİĞİT Mehmet Salih ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.18, no.2, 2018, ss.815 - 833.
AMA	Citil M,KARAKOÇ T,KÜÇÜKÖZYİĞİT M ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 18(2): 815 - 833.
Vancouver	Citil M,KARAKOÇ T,KÜÇÜKÖZYİĞİT M ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 18(2): 815 - 833.
IEEE	Citil M,KARAKOÇ T,KÜÇÜKÖZYİĞİT M "ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, ss.815 - 833, 2018.
ISNAD	Citil, Mahmut vd. "ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18/2 (2018), 815-833.