Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi
Yıl: 2018 Cilt: 2 Sayı: 2: 5.Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Özel Sayısı Sayfa Aralığı: 257 - 283 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24130/eccd-jecs.196720182257 İndeks Tarihi: 10-02-2020
Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi
Öz: Araştırma düşük sosyo-kültürel özellikteki okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarınaEtkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi amacıylayapılmıştır. Araştırma amaçları bakımından yarı deneysel desen modeline uygun bir şekildedüzenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim öğretim yılında Diyarbakır’daokul öncesi eğitime devam eden toplam 23 tipik gelişim gösteren çocuk oluşturmaktadır. Veritoplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ve Karaman (2013)tarafından geliştirilen Erken Okuryazarlık Becerilerini Değerlendirme Aracı’nın Yazı Farkındalığıalt testi kullanılmıştır. Araştırmaya, 2016 yılının Ekim ayında her iki gruba da Karaman (2013)tarafından geliştirilen Erken Okuryazarlık Becerilerini Değerlendirme Aracı’nın Yazı Farkındalığıalt testi uygulanarak başlanmıştır. Çalışma 10 haftalık bir uygulama olup haftanın üçgünü(Pazartesi-Çarşamba-Cuma) ve her uygulama yaklaşık 45 dakika olarak gerçekleştirilmiştir.Araştırmanın sonucu için, verilen programın etkiliğinin incelenmesinde ANCOVA kullanılmıştır.Bu araştırma kapsamında gerçekleştirilen etkileşimli kitap okuma uygulamalarının, düşük sosyokültürel özellikteki ailelere sahip çocukların ve buna ek olarak anadili eğitim dilinden farklı olançocukların yazı farkındalığı performanslarını yüksek oranda desteklediği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
The study of the effect of the interactive book reading program on 48-66 months-old preschool children’s writing awareness
Öz: The present study was conducted to examine the effect of the Interactive Book Reading Program on 48-66 months-old preschool children’s writing awareness who have low socio-cultural characteristics. The study was designed in accordance with the semi-experimental design pattern in terms of research purposes. The study group is composed of 23 preschool children showing typical developmental. It is conducted in Diyarbakır during the academic year 2016-2017. As data collection tools, Personal Information Form prepared by the researcher and Writing Awareness subtest of the Early Literacy Skills Assessment Tool which was developed by Karaman (2013) were used. The study was initiated in October 2016 by applying the Writing Awareness subtest in both groups. The study was conducted three days a week (Mondays-Wednesdays-Fridays) on a 10- wk period and each application took approximately 45 minutes. In order to examine the effect of the program ANCOVA was used. It is found that, Interactive Book Reading Practices supported children’s writing awareness performances with low socio-cultural characteristics at a high level. Besides it also supported children whose mother tongue was different from the language used in education.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akoğlu, G., Ergül, C. ve Duman, Y. (2014). Etkileşimli kitap okuma: korunmaya muhtaç çocukların alıcı ve ifade edici dil becerilerine etkileri. İlköğretim Online, 13(2), 622- 639.
- Akoğlu, G. (2015). Okul öncesi dönemde dil gelişimi ve erken okuryazarlık. İçinde F. Turan & A. İ. Yükselen (Ed.), Çocuk gelişimi 2 okulöncesi döneminde gelişim (s.53-72). Ankara: Hedef CS.
- Akoğlu, G. (2016). Etkileşimli kitap okuma programı (EKOP): uygulama adımları. İçinde C. Ergül (Ed.), Dil ve erken okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesine yönelik etkileşimli kitap okuma programı (EKOP) (s.25-53). Ankara: Hedef CS.
- Akyol, T. ve Duran, E. (2010). Ana sınıfında yazıya hazırlık eğitimi almanın ilköğretim birinci sınıf yazı öğretimine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 91-98.
- Aram, D. ve Levin, I. (2001). Mother – child joint writing in low SES sociocultural factors, maternal mediation and emergent literacy. Cognitive Development, 16, 831-852. http://dx.doi.org/10.1016/S0885-2014(01)00067-3
- Baker, C. (2013). Print-referencing: a key to interactive shared reading. Dimensions of Early Childhood, 41(1), 25-34.
- Bay, Y. (2014). ABD’nin anasınıfı ve ilköğretim birinci sınıf okuma kitaplarının kelime öğretimi açısından incelenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 9(12), 17-30. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7452
- Baydık, B. (2003). Filizlenen okuryazarlık ve desteklenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 4(2), 77-89.
- Baykan, S., Temel, Z. F., Ömeroğlu, E., Bulduk, S., Ersoy, Ö., Avcı, N. ve Turla, A. (1995). Ankara’da farklı sosyo-ekonomik düzeydeki 0-6 yaş çocuklarının gelişim durumlarının incelenmesi üzerine bir araştırma. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Bayraktar, V. ve Temel, F. (2014). Okuma yazmaya hazırlık eğitim programının çocukların okuma-yazma becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 8-22.
- Bayraktar, V. ve Temel, F. (2015). Yazı farkındalığı becerileri. İçinde F. Temel (Ed.), Dil ve erken okuryazarlık (s. 63-88). Ankara: Hedef CS.
- Bredekamp, S. (2015). Çocuklara iletişimi öğretme: dil, okuryazarlık ve sanat. İçinde H. Z. İnan ve T. İnan (Ed.), Erken çocukluk eğitiminde etkili uygulamalar (s.374-409). Ankara: Nobel.
- Büyüköztürk, Ş. (2012). Örnekleme yöntemleri. [Ders Notları]. http://w3.balikesir.edu.tr/~msackes/wp/wp-content/uploads/2012/03/BAY-FinalKonulari.pdf adresinden erişildi.
- Büyüköztürk, Ş. (2014). Deneysel desenler öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi (4. Baskı). Ankara: Pegem.
- Büyüktaşkapu, S. (2012). Okul öncesi eğitimi sürecinde çocuklara uygulanan aile destekli okumaya hazırlık programının ilkokuldaki okuma başarılarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi. 12(1), 301-316.
- Cabell, S.Q., Justice, L.M., Konold, T.R. & McGinty, A.S. (2011). Profiles of emergent literacy skills among preschool children who are at risk for academic difficulties. Early Childhood Education Journal, 26, 1-14. http://dx.doi.org/10.1016/j.ecresq.2010.05.003
- Çelenk, S. (2003). İlkokuma-yazma öğretiminde kuluçka dönemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 36(1-2), 75-80.
- Deretarla Gül, E. ve Bal, S. (2006). Anasınıfı öğretmenlerinin okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin bakış açıları, sınıf içi kullanılan materyaller ve etkinlikler ile çocukların okuma yazmaya ilgilerinin incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1(2), 33-51.
- Dolunay Sarıca, A. (2016). Etkileşimli kitap okuma programı (EKOP): kuramsal temelleri. İçinde C. Ergül (Ed.), Dil ve erken okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesine yönelik etkileşimli kitap okuma programı (EKOP) (s.1-18). Ankara: Eğiten Kitap.
- Edwards, C.P. ve Willis, L.M., (2000). Integrating visual and verbal literacies in the early childhood classroom. Early Childhood Education Journal, 27, 259-565. http://dx.doi.org/10.1023/B:ECEJ.0000003364.99437.5d
- Er, S. (2016). Okul öncesi dönemde anne babaların etkileşimli hikaye kitabı okumalarının önemi. Başkent University Journal of Education, 3(2), 156-160.
- Erdil, Z. (2010). Sosyoekonomik olarak risk altında bulunan çocuklara yönelik erken müdahale programları ve akademik başarı ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 72-78.
- Ergül, C., Akoğlu, G., Tufan, M. ve Kesiktaş, D. (Eylül 2011 - Eylül2013) – TÜBİTAK tarafından desteklenen “5-6 Yaş Çocukların Erken Okuryazarlık Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın Etkililiğinin İncelenmesi” isimli proje. C. Ergül (Proje Yürütücü). http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?keyword=etkile%FEimli+kitap+okumaves_f= 1vecommand=TARAvethe_page=vethe_ts=vevtadi=TPRJvecwid=3#alt adresinden erişildi.
- Ergül, C., Karaman, G., Akoğlu, G., Tufan, M., Dolunay Sarıca, A. ve Bahap Kudret, Z. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin erken okuryazarlık kavramına ilişkin bilgi düzeyleri ve sınıf uygulamaları. İlköğretim Online, 13(4), 1449-1472. http://dx.doi.org/10.17051/io.2014.71858
- Ergül, C., Akoğlu, G., Dolunay Sarıca, A., Tufan, M. ve Karaman, G. (2015). Anasınıflarında gerçekleştirilen birlikte kitap okuma etkinliklerinin etkileşimli kitap okuma bağlamında incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 603- 619.
- Evans, M.A., Williamson, K. & Pursoo, T. (2008). Preschoolers’ attention top rint during shared book reading. Scientific Studies of Reading 12(1), 106-129. http://dx.doi.org/10.1080/10888430701773884
- Gül, G. (2007). Okuryazarlık sürecinde aile katılımının rolü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(1), 17-30.
- Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz. Ankara: Seçkin.
- International Reading Association (IRA) ve National Association for the Education of Young Children (NAEYC). (1998). Learning to read and write: Developmentally appropriate practices for young children. National Association for the Education Young Children. In Young Children, 53(4), 30-46.
- Işıtan, S. & Akoğlu, G. (2016). Yazı farkındalığı becerilerinin resimli çocuk kitabı aracılığıyla değerlendirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 1333-1352. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9111
- Justice, L.M. ve Ezell, H.K. (2002). Use of storybook reading to increase print awareness in at-risk children. American Journal of Speech-Language Pathology, 11, 17-29. http://ajslp.pubs.asha.org/ adresinden erişildi.
- Justice, L. M. ve Pullen, P. C. (2003). Promising interventions for promoting emergent literacy skills: Three evidence-based approaches. Topics in Early Childhood Special Education, 23(3), 99-113.
- Kandır, A. ve Koçak Tümer, N.B. (2013). Farklı sosyo-ekonomik düzeydeki beş-altı yaş çocuklarının erken öğrenme becerilerinin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları, 7(30), 45-60.
- Karaman, G. (2013). Erken okuryazarlık becerilerini değerlendirme aracı’nın geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Karaman, G. (2015). Erken okuryazarlık becerilerinin tarihsel gelişimi, kuramsal temelleri ve kapsamı. İçinde Z. F. Temel (Ed.), Dil ve erken okuryazarlık (s.10-31). Hedef CS.
- Lonigan, C. J., Anthony, J. L., Bloomfield, B. G., Dyer, S. M. ve Samwel, C. S. (1999). Effects of two shared-reading interventions on emergent literacy skills of at-risk preschoolers. Journal of Early Intervention, 22(4), 306-322.
- Lonigan, C. J. (2006). Development, assessment, and promotion of preliteracy skills. Early Education and Development, 17(1), 91-114. htpp://dx.doi.org/10.1207/s15566935eed1701_5
- Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. (2013a). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. (2013b). Okul Öncesi Eğitim Programı İle Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Rehberi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Opel, A., Ameer, S. S. & Aboud, F. E. (2009). The effect of preschool dialogic reading on vocabulary among rural Bangladeshi children. International Journal of Educational Research, 48, 12-20. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijer.2009.02.008
- Özbek Ayaz, C. (2015). Ailelerin, okul öncesi dönemdeki çocuklarının okuryazarlık becerilerini desteklemek için kullandıkları okuryazarlık uygulamalarının incelenmesi: Tekirdağ ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Sarıca, A. D., Ergül, C., Akoğlu, G., Deniz, K. Z., Karaman, G., Bahap-Kudret, Z. ve Tufan, M. (2014). Ev erken okuryazarlık ortamı ölçeği – EVOK: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 444-459. http://dx.doi.org/10.15345/iojes.2014.02.016
- Şahin, F. (2015). Erken okuryazarlık gelişimini destekleyici unsurlar. İçinde F. Temel (Ed.), Dil ve erken okuryazarlık (s.105-125). Ankara: Hedef CS.
- Şimşek Bekir, H. ve Temel, Z. F. (2006). Almanya’da okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu Türk çocuklarına uygulanan dil eğitim programının dil gelişim düzeyine etkisi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 14-27.
- Şimşek, Ö. (2011). 60-72 aylık çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin gelişiminde okuma yazmaya hazırlık programının etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Şimşek Çetin, Ö. ve Alisinanoğlu, F. (2013). Okuma yazmaya hazırlık programının okul öncesi dönemdeki çocukların yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 160-173.
- Şimşek Çetin, Ö. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 342-360. http://dx.doi.org/10.5578/keg.7036
- Uyanık, Ö. ve Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 118-134.
- Whitehurst, G. J. ve Lonigan, C. J. (1998). Child development and emergent literacy. Child Development, 69(3), 848-872.
- Yazıcı, Z. ve Temel, Z. F. (2011). İkidilli ve tek dilli çocuklarda dil gelişimi okuma olgunluğu ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 145-158.
- Yıldız, M., Ataş, M., Aktaş, N., Yekeler, A. D. ve Dönmez, T. (2015). Çocuklar ne yazıyor? Okul öncesi dönemde yazı algısının gelişimi. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 1121-1142. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7844
| APA | EFE M, TEMEL Z (2018). Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. , 257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| Chicago | EFE MEHTAP,TEMEL Z. Fulya Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. (2018): 257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| MLA | EFE MEHTAP,TEMEL Z. Fulya Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. , 2018, ss.257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| AMA | EFE M,TEMEL Z Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. . 2018; 257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| Vancouver | EFE M,TEMEL Z Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. . 2018; 257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| IEEE | EFE M,TEMEL Z "Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi." , ss.257 - 283, 2018. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| ISNAD | EFE, MEHTAP - TEMEL, Z. Fulya. "Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi". (2018), 257-283. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| APA | EFE M, TEMEL Z (2018). Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2: 5.Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Özel Sayısı), 257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| Chicago | EFE MEHTAP,TEMEL Z. Fulya Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 2, no.2: 5.Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Özel Sayısı (2018): 257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| MLA | EFE MEHTAP,TEMEL Z. Fulya Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, vol.2, no.2: 5.Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Özel Sayısı, 2018, ss.257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| AMA | EFE M,TEMEL Z Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2018; 2(2: 5.Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Özel Sayısı): 257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| Vancouver | EFE M,TEMEL Z Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2018; 2(2: 5.Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Özel Sayısı): 257 - 283. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| IEEE | EFE M,TEMEL Z "Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi." Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2, ss.257 - 283, 2018. 10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
| ISNAD | EFE, MEHTAP - TEMEL, Z. Fulya. "Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına Etkileşimli Kitap Okuma Programı’nın yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi". Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 2/2: 5.Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Özel Sayısı (2018), 257-283. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720182257 |
