Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski
Yıl: 2018 Cilt: 15 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 63 - 70 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5222/HEAD.2018.063 İndeks Tarihi: 04-03-2020
Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski
Öz: Amaç: Arastırma, tip 2 diyabetli bireylerde kardiyovasküler hastalıklarrisk faktörleri bilgi düzeyi ile saglıklı yasam biçimi davranısları arasındakiiliskiyi belirlemek amacıyla yapılmıstır.Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak gerçeklestirilen arastırmanınörneklemini 145 diyabetli birey olusturmustur. Veriler, hasta tanılamaformu, Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi DüzeyiÖlçegi (KARRIF-BD) ve Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Ölçegi - II(SYBDÖ-II) ile toplanmıstır. Istatistiksel degerlendirmede yüzdelik, ortalama,Pearson korelasyon analizi, student t ve Kruskal Wallis testikullanılmıstır.Bulgular: Diyabetli bireylerin %49’unda diyabete baglı komplikasyongelistigi, sistolik ve diyastolik kan basıncı ve total kolesterol ortalamadegerlerinin hedef degere yakın oldugu, açlık kan glukozu, HbA1C,total kolesterol, trigliserid ve LDL kolesterol ortalama degerlerinin hedefdegerin üzerinde oldugu belirlenmistir. Katılımcıların KARRIF-BDpuan ortalamasının (19.35±2.99) ortalama degerin üzerinde, SYBDÖ-II toplam puan ortalamasının ise (127.98±18.91) ortalama degerin altındaoldugu saptanmıstır. Bireylerin KARRIF-BD puan ortalaması ileSYBDÖ-II toplam puan ortalamaları arasında pozitif yönde anlamlı biriliski belirlenmistir (p<0.05).Sonuç: Diyabetli bireylerde kardiyovasküler hastalık riskinin yüksekoldugu, bireylerin risk faktörlerine iliskin bilgi düzeylerinin kısmeniyi oldugu ancak saglıklı yasam biçimi davranıslarının iyi olmadıgı vekardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi arttıkça saglıklıyasam biçimi davranıslarının artıs gösterdigi belirlenmistir.
Anahtar Kelime: Konular:
The Association Between Healthy Lifestyle Behaviors and Knowledge Levels About Cardiovascular Disease Risk Factors in People with Type 2 Diabetes
Öz: Aim: The current study aims to determine the association between healthy lifestyle behaviors and knowledge levels about cardiovascular disease risk factors in people with type 2 diabetes. Method: This descriptive and cross-sectional study was conducted on 145 people with diabetes. Data were collected using a patient identication form, the Cardiovascular Disease Risk Factors Knowledge Level Scale (CARRF-KL), and the Healthy Life Style Behaviors Scale - II (HLSBS-II). For statistical analyses, percentages, means, Pearson correlations were calculated and the student t-test and the Kruskall Wallis test were used. Results: The mean values of systolic and diastolic blood pressures and total cholesterol were found to be close to the target values, and the mean values of fasting blood glucose, HbA1C, total cholesterol, triglyceride and LDL cholesterol were higher than the target value in 49% of the diabetic individuals. The mean CARRF-KL score (19.35±2.99) was above average, while the mean HLSBS-II total score (127.98±18.91) was below average. There was a signi cant and positive association between the mean CARRF-KL score and the mean HLSBS-II total score (p<0.05). Conclusion: It was determined that the risk for cardiovascular diseases is high in people with diabetes, that the participants had partially high levels of knowledge about the risk factors but did not show satisfactory levels of health-promoting behaviors and that higher knowledge of cardiovascular risk factors resulted in better healthy lifestyle behaviors.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1 . Gür CÇ, Polat H, Müderrisoglu C, Altunoglu E, Yılmaz M. Tip 2 diyabet hastalarında diyabet regülasyonu, HbA1C, diyabet yası, BMI, dislipidemi ve mikroalbuminuri ile makrovaskuler komplikasyonların karsılastırılması. Istanbul Med J. 2013; 14:243-247. Available from: http://dx.doi.org/10.5152/imj.2013.03371
- 2 . Buse JB, Gindberg HN, Bakris GL, Clark NG, Costa F, Eckel R, et al. Primary prevention of cardiovascular diseases in people with diabetes mellitus: a scienti c statement from the American Heart Association and the American Diabetes Association. Circulation 2007; 115:114-126. A v a i l a b l e f r o m : h t t p s : / / d o i . o r g / 1 0 . 1 1 6 1 / CIRCULATIONAHA.106.179294
- 3 . Bartels DW, Davidson MH, Gong WC. Type 2 diabetes and cardiovascular disease: reducing the risk. Journal of Managed Care Pharmacy 2007; 13(2):2-20. Available from: https://www.jmcp.org/doi/ pdf/10.18553/jmcp.2007.13.s2-a.1
- 4 . Keskin Ö, Balcı B. Diabetes mellitus ve kardiyovasküler komplikasyonlar. Kafkas J Med Sci 2011; 1(2):81-85. Avaliable from: http://dx.doi. org/10.5505/kjms.2011.09797
- 5 . Lorber D. Importance of cardiovascular disease risk management in patients with type 2 diabetes mellitus. Diabetes Metab Syndr Obes 2014;7:169-183. Available from: http://dx.doi.org/10.2147/DMSO. S61438
- 6 . Türkiye Diyabet Programı 2015-2020. Saglık Bakanlıgı Türkiye Halk Saglıgı Kurumu. Ankara, 2014.
- 7 . Ayraler A, Akan H, Kaspar EÇ, Saper SHK, Çaglar IM, Türeli HO ve ark. Kardiyoloji poliklinigine basvuran hastaların kardiyak risk faktörleri ile ilgili önerilere uyumları. JAREM 2012; 2:59-63. Available from: http:// dx.doi.org/10.5152/jarem.2012.15
- 8 . Khot UN, Khot MB, Bajzer CT, Sapp SK, Ohman EM, Brener SJ, et al. Prevalance of conventional risk factors in patients with coronary heart disease. JAMA 2003; 290:898-904. Available from: https://jamanetwork. com/journals/jama/fullarticle/197133
- 9 . Kayaniyil S, Ardern CI, Winstanley J, Parsons C, Brister S, Oh P, et al. Degree and correlates of cardiac knowledge and awareness among cardiac inpatients. Patient Educ Couns. 2009; 75(1):99-107. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.pec.2008.09.005
- 10 . Alm-Roijer C, Stagmo M, Uden G, Erhardt L. Better knowledge improves adherence to lifestyle changes and medication in patients with coronary heart disease. Eur J Cardiovasc Nurs 2004; 3:321-330. Available from: http://dx.doi.org/ 10.1016/j.ejcnurse.2004.05.002
- 11 . Arıkan G, Metintas S, Kalyoncu C, Yıldız Z. Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi (KARRIF-BD) Ölçegi’nin geçerlik ve güvenirligi. Turk Kardiyol Dern Ars 2009; 37 (1):35-40. Available from: http://www.archivestsc.com/tr/jvi.aspx?un=TKDA-15046
- 12 . Howard L. Knowledge of the risks of heart disease in uninsured and insured persons with diabetes in a Rural Community in Southeastern United States. Gardner-Webb University, Nursing Theses and Capstone Projects, 2014.
- 13 . Bahar Z, Beser A, Gördes N, Ersin F, Kısal A. Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Ölçegi II’nin geçerlik ve güvenirlik çalısması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemsirelik Yüksekokulu Dergisi 2008; 12:1-13. Available from: http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1723.pdf
- 14 . Mohamed SA. Effect of lifestyle intervention on health behaviors, weight and blood glucose level among patients with diabetes mellitus. Journal of Nursing Education and Practice 2014; 4(12):75-87. Available from: http://dx.doi.org/10.5430/jnep.v4n12p75
- 15 . Sen E, Sirin A. Healthy lifestyle behaviors and self-ef cacy: the effect of education. Journal The Anthropologist 2015; 21(1-2):89-97. Available from: https://doi.org/10.1080/09720073.2015.11891797
- 16 . Murray J, Honey S, Hill K, Craigs C, House A. Individual in uences on lifestyle change to reduce vascular risk: a qualitative literature review. Br J Gen Pract 2012; 62:403-410. Available from: http://dx.doi. org/10.3399/bjgp12X649089
- 17 . The Look AHEAD Research Group. Reduction in weight and cardiovascular disease risk factors in individuals with type 2 diabetes: one-year results of the look AHEAD trial. Diabetes Care 2007; 30(6):1374-1383. Available from: http://dx.doi.org/ 10.2337/dc07- 0048
- 18 . Qiu S, Cai X, Schumann U, Velders M, Sun Z, Steinacker JM. Impact of walking on glycemic control and other cardiovascular risk factors in type 2 diabetes: a meta-analysis. PLoS One 2014; 9(10):e109767. Available from: http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0109767
- 19 . Türkmen E, Badır A, Ergün E. Koroner arter hastalıkları risk faktörleri: primer ve sekonder korunmada hemsirelerin rolü. Acıbadem Üniversitesi Saglık Bilimleri Dergisi 2012; 3(4):223-231. Available from: http://openaccess.acibadem.edu.tr:8080/xmlui/handle/11443/263
- 20 . Yılmaz M, Boylu M. Masa bası çalısanlarda kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyleri ve davranıs durumları. Hemsirelikte Egitim ve Arastırma Dergisi 2016; 13(1):27-34. Avaliable from: http://dx.doi. org/10.5222/HEAD.2016.259
- 21 . Kara K, Çınar S. Diyabet bakım pro li ile metabolik kontrol degiskenleri arasındaki iliski. Kafkas J Med Sci 2011; 1(2):57–63. Available from: http://dx.doi.org/10.5505/kjms.2011.41736
- 22 . Demircan S. Ateroskleroz: primer ve seconder koruma. Deneysel ve Klinik Tıp Dergisi 2012; 29:141-146. Available from: http://dergipark. gov.tr/download/article- le/190129
- 23 . American Diabetes Association. Executive Summary: Standards of Medical Care in Diabetes-2011. Diabetes Care 2011; 34(Suppl. 1):4-10. Available from: https://doi.org/10.2337/dc11-S004
- 24 . Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı Tedavi ve Izlem Kılavuzu-2013. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Dernegi Diabetes Mellitus Çalısma ve Egitim Grupları. 6. Baskı Ankara, 2013.
- 25 . Vazquez LA, Rodriguez A, Salvador J, Ascaso JF, Petto H, Reviriego J. Relationships between obesity, glycemic control, and cardiovascular risk factors: a pooled analysis of cross-sectional data from Spanish patients with type 2 diabetes in the preinsulin stage. BMC Cardiovascular Disorders 2014; 14:153. Available from: http://www.biomedcentral. com/1471-2261/14/153
- 26 . Çıtıl R, Öztürk Y, Günay O. Kayseri il merkezinde bir saglık ocagına basvuran diyabetik hastalarda metabolik kontrol durumu ve eslik eden faktörler. Erciyes Tıp Dergisi 2010; 32:111-122. Available from: http:// www.erciyesmedj.com/sayilar/230/buyuk/pdf_EMJ_4222.pdf
- 27 . Ergin E, Akın S, Kazan S, Erdem ME, Tekçe M, Aliustaoglu M. Diyabetik hastalarda lipit pro li: farkındalık ve tedavideki basarı oranlarımız. Kartal Egitim ve Arastırma Hastanesi Tip Dergisi 2013; 24(3):157-163. Available from: http://dx.doi.org/10.5505/jkartaltr.2013.82712
- 28 . Thanavaro JL, Moore SM, Anthony M, Narsavage G, Delicath T. Predictors of health promotion behavior in women without prior history of coronary heart disease. Applied Nursing Research 2006; 19:149-155. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.apnr.2005.07.006
- 29 . Wagner J, Abbott, G, Lacey K. Knowledge of heart disease risk among Spanish speakers with diabetes: the role of medical interpreters. Ethnicity and Disease 2005; 15:679-684. Available from: https://www. ethndis.org/priorarchives/ethn-15-04-679.pdf
- 30 . Wagner J, Lacey K, Abbott G, de Groot M, Chyun D. Knowledge of heart disease risk in a multicultural community sample of people with diabetes. Ann Behav Med 2006; 31(3):224-230. Available from: http:// dx.doi.org/10.1207/s15324796abm3103_3
- 31 . Pandey RA, Khadha I. Knowledge regarding preventive measures of heart disease among the adult population in Kathmandu. Health 2012; 4(9):601-606. Available from: http://dx.doi.org/10.4236/ health.2012.49094
- 32 . Tan M, Dayapoglu N, Sahin ZA, Cürcani M, Polat H. Kırsal kesimde yasayan kadınlarda kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyinin belirlenmesi. Gümüshane Üniversitesi Saglık Bilimleri Dergisi 2013; 2(3):331-341. Available from: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ gumussagbil/article/view/5000003556
- 33 . Andsoy II, Tastan S, Iyigün E, Kop LR. Knowledge and attitudes towards cardiovascular disease in a population of North Western Turkey: A cross-sectional survey. International Journal of Caring Sciences 2015; 8(1):115-124. Available from: http://www. internationaljournalofcaringsciences.org/docs/14-abstract.pdf
- 34 . Angosta AD, Speck KE. Assessment of heart disease knowledge and risk factors among rst-generation Filipino Americans residing in Southern Nevada: a cross-sectional survey. Clinical Nursing Studies 2014; 2(2):123-132. http://dx.doi.org/10.5430/cns.v2n2p123
- 35 . Bayrak Özarslan B. Diyabetik koroner arter hastalarında saglıklı yasam biçimi davranısları ve yasam kalitesinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Saglık Bilimleri Enstitüsü; 2013.
- 36 . Chong S, Ding D, Byun R, Comino E, Bauman A, Jalaludin B. Lifestyle changes after a diagnosis of type 2 diabetes. Diabetes Spectrum 2017; 30(1):43-50. Available from: https://doi.org/10.2337/ds15-0044
| APA | TAŞKIN YILMAZ F, KARAKOÇ KUMSAR A, ÇELİK S (2018). Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. , 63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| Chicago | TAŞKIN YILMAZ FERİDE,KARAKOÇ KUMSAR Azime,ÇELİK Selda Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. (2018): 63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| MLA | TAŞKIN YILMAZ FERİDE,KARAKOÇ KUMSAR Azime,ÇELİK Selda Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. , 2018, ss.63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| AMA | TAŞKIN YILMAZ F,KARAKOÇ KUMSAR A,ÇELİK S Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. . 2018; 63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| Vancouver | TAŞKIN YILMAZ F,KARAKOÇ KUMSAR A,ÇELİK S Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. . 2018; 63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| IEEE | TAŞKIN YILMAZ F,KARAKOÇ KUMSAR A,ÇELİK S "Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski." , ss.63 - 70, 2018. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| ISNAD | TAŞKIN YILMAZ, FERİDE vd. "Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski". (2018), 63-70. https://doi.org/10.5222/HEAD.2018.063 |
| APA | TAŞKIN YILMAZ F, KARAKOÇ KUMSAR A, ÇELİK S (2018). Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 15(2), 63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| Chicago | TAŞKIN YILMAZ FERİDE,KARAKOÇ KUMSAR Azime,ÇELİK Selda Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma 15, no.2 (2018): 63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| MLA | TAŞKIN YILMAZ FERİDE,KARAKOÇ KUMSAR Azime,ÇELİK Selda Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, vol.15, no.2, 2018, ss.63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| AMA | TAŞKIN YILMAZ F,KARAKOÇ KUMSAR A,ÇELİK S Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2018; 15(2): 63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| Vancouver | TAŞKIN YILMAZ F,KARAKOÇ KUMSAR A,ÇELİK S Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2018; 15(2): 63 - 70. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| IEEE | TAŞKIN YILMAZ F,KARAKOÇ KUMSAR A,ÇELİK S "Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski." Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 15, ss.63 - 70, 2018. 10.5222/HEAD.2018.063 |
| ISNAD | TAŞKIN YILMAZ, FERİDE vd. "Tip 2 Diyabetli Bireylerde Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ile Saglıklı Yasam Biçimi Davranısları Arasındaki Iliski". Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma 15/2 (2018), 63-70. https://doi.org/10.5222/HEAD.2018.063 |
