ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

ABUKAN, Bilge

ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Bilge ABUKAN (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, Samsun, Türkiye)

Toplum ve Sosyal Hizmet

16 3

Yıl: 2020 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 241 - 260 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-10-2020

ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz:

Çocukluk çağı travmaları yaşam boyu etkileri bulunan çocukluktaki engellenmelerin bir sonucudur. Koruma altına alınan çocukların önemli bir bölümü bu travmaları deneyimlemektedir. Çocukların yüksek yararı ve gelişimlerini sağlıklı bir biçimde sürdürebilmeleri için bu travmaların sağaltımı önemlidir. Bu noktada koruyucu aile hizmet modeli değerli ve alternatif bir model olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü bu model, bazı eksiklerine rağmen travmanın sağaltımı için uygun özellikler taşımaktadır. Bu derleme çalışmanın amacı çocukluk çağı travmalarının yaşam boyu etkilerinden hareketle bu travmaların koruyucu aile içinde sağaltımının önemini açıklamaktır. Bu çalışmada çocukluk çağı travmalarının etkileri literatür ışığında açıklanmakta, koruyucu aile hizmetinin travma sağaltımı için uygun bir model olmasını sağlayan özellikleri ile uygulamalardaki eksikler değerlendirilmektedir. Ayrıca çocukluk çağı travmalarının koruyucu ailede sağaltımının geliştirilmesi için müdahale önerileri sunulmaktadır.

Anahtar Kelime:

An Assessment of The Treatment of Childhood Traumas in Foster Care

Öz:

Childhood traumas are a consequence of obstacles in childhood with lifelong effects. A considerable number of children in child welfare system have experienced these traumas. The treatment of these traumas is important for children to maintain their high benefit and development in a healthy manner. At this point, the foster care model emerges as a valuable and alternative model. In spite of some deficiencies, foster care model is suitable for the treatment of trauma. The objective of this review study, the effects of childhood traumas are explained in the light of the literature and the features of the foster care as a suitable model for trauma treatment and the deficiencies in the practices are evaluated. In addition, intervention suggestions are provided to improve the treatment of childhood traumas in the foster family

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Arık B.D. (2009). Bipolar bozukluk hastalarında şiddetli çocukluk çağı travmasının hastalık özellikleri üzerine olan etkisinin incelenmesi. Tıpta uzmanlık tezi, Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İzmir
Anda, R., Fleisher, V., Felitti, V., Edwards, V., Whitfield, C., Dube, S. ve Williamson, D. (2004). Childhood abuse, household dysfunction, and indicators of impaired adultworker performance. The Permanente Journal, 8 ,30–38.
AAP (American Academy of Pediatrics). (2016). Parenting after trauma: Understanding your child’s needs. Erişim tarihi, 09.10.2019. Erişim adresi, https://www.aap.org/enus/advocacy-and-policy/aap-health-initiatives/healthy-foster-careamerica/Documents/FamilyHandout.pdf.
ASPB (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı). (2017). Türkiye’de çocuklara yönelik koruyucu ve önleyici politikaları değerlendirme çalıştayı raporu. Ankara: Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayın No: 05.
Baker, A. J., Kurland, D., Curtis, P., Alexander, G. ve Papa-Lentini, C. (2007). Mental health and behavioral problems of youth in the child welfare system: Residential treatment centers compared to therapeutic foster care in the Odyssey Project population. Child Welfare, 86(3), 97.
Bakım, B., Karamustafalıoğlu, O., Akpınar, A., Tankaya, O., Özçelik, B., Ceylan, Y. C., Yavuz, B. G. ve diğ. (2011). Panik Bozukluk Hastalarında Çocukluk Çağı Travmatik Yaşantılarının Cinsel İşlev Üzerine Etkileri. Dusunen Adam: Journal of Psychiatry & Neurological Sciences, 24(3), 182-188.
Bilchik, S. ve Nash, M. (2008). Child welfare and juvenile justice: Two sides of the same coin. Juvenile and Family Justice Today, 17(4), 18.
Brisch, K. H. ve Kronenberg, K. (2002). Treating attachment disorders: From theory to therapy. New York, NY: Guilford Press
Burgess, A.W., Hartman, C. R. ve Clements, P. T. (1995). Biology of memory and childhood trauma. Journal of Psychosocial Nursing Mental Health Service, 33(3), 16-26.
Bülbül, F., Çakir, Ü., Ülkü, C., Üre, I., Karabatak, O., ve Alpak, G. (2013). Yineleyen ve ilk atak depresyonda çocukluk çagi ruhsal travmalarinin yeri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14(2), 93.
Cicchetti, D. and Tucker, D. (1994). Development and self-regulatory structures of the mind. Develolpment and Psychopathology, 6, 533–549.
Clausen, J. M., Landsverk, J., Ganger, W., Chadwick, D., ve Litrownik, A. (1998). Mental health problems of children in foster care. Journal of child and family studies, 7(3), 283-296.
Colman, R. A., Do Han Kim, S. M. H., Mitchell-Herzfeld, S., ve Shady, T. A. (2009). Longterm consequences of delinquency: Child maltreatment and crime in early adulthood. New York State Office of Children and Family Services.
Çelikel, H. ve Besiroglu, L. (2008). Klinik olmayan örneklemde çocukluk çagi travmatik yasantilari, dissosiyasyon ve obsesif-kompulsif belirtiler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(2), 75-83.
Demirci, K. (2016). Çocukluk çağı travmaları ve obsesif kompulsif belirtilerin ilişkisinin incelenmesi. Journal of Mood Disorders, 6(1), 7-13.
Durmuşoğlu, N., ve Doğru, S. S. Y. (2006). Çocukluk örseleyiciyaşantılarının ergenlikteki yakın ilişkilerde bireye etkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 237-246.
Doğan, R. (2013). Bir koruma tedbiri olarak koruyucu aile kurumu ve koruyucu aile yönetmeliği. Ankara Barosu Dergisi, (2) 145-170.
Eker, İ., ve Yılmaz, B. (2016). Risk alma davranışı: Çocukluk çağı travmaları ve benlik saygısı temelinde bir değerlendirme. Klinik Psikiyatri Dergisi, 19(1), 27-36.
Ekinci, S. (2010). Fiziksel çocuk istismarı, Katkı Pediatri Dergisi, 32 (5), 625- 631 Erdal, L. (2014). Türkiye'de Sosyal Politika ve Koruyucu Aile Hizmet Modeli. Sosyoekonomi, 22(2) 172-192.
Erol, A., Ersoy, B., ve Mete, L. (2013). Majör depresyonda özkıyım girişimi ile çocukluk çağı örselenmeleri arasındaki ilişki. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(1), 1-6.
Erten, E., Uney, A. F. K. ve Fıstıkcı, N. (2015). Bipolar bozukluk ve çocukluk çağı travması. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(2), 157-165.
Evren, C. ve Ögel, K. (2003). Alkol/madde bagimlilarinda dissosiyatif belirtiler ve çocukluk çagi travmasi, depresyon, anksiyete ve alkol/madde kullanimi ile iliskisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4(1), 30.
Fratto, C. M. (2016). Trauma-informed care for youth in foster care. Archives of psychiatric nursing, 30(3), 439-446.
Gerson, R. ve Rappaport, N. (2013). Traumatic stress and posttraumatic stress disorder in youth: Recent research findings on clinical impact, assessment, and treatment. Journal of Adolescent Health, 52(2), 137-143.
Gilbert, L. K., Breiding, M. J., Merrick, M. T., Thompson, W. W., Ford, D. C., Dhingra, S. S. ve Parks, S. E. (2015). Childhood adversity and adult chronic disease: an update from ten states and the District of Columbia, 2010. American journal of preventive medicine, 48(3), 345-349.
Gül, A., Gül, H., Özen, N. E., ve Battal, S. (2016). Çocukluk çağı travmaları zemininde depresyon anksiyete ve dissosiasyon semptomları ilişkisinin araştırılması. Journal of Mood Disorders 6(3), 107-115
Güloğlu, B., Karaırmak, Ö. ve Emiral, E. (2016). Çocukluk çağı travmalarının tinsellik ve affetme üzerindeki rolü. Journal of Psychiatry, 17(4), 309-16.
Güneri-Yöyen, E. (2017). Çocukluk çağı travması ve benlik saygısı. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 267-282.
Güneş, M., Selcuk, H., Demir, S., İbiloğlu, A. O., Bulut, M., Kaya, M. C. ve diğ. (2016). Çocuk evliliği yapan kadınlarda çift uyumu ve çocukluk çağı ruhsal travması. Journal of Mood Disorders, 6(2), 63-70.
Güz, H., Doğanay, Z., Çolak, E., Tomaç, A., Sarısoy, G. ve Özkan, A. (2003). Konversiyon bozukluğunda çocukluk çağı travma öyküsünün psikiyatrik belirtilere etkisi var mı?. Klinik Psikiyatri, 6, 80-5.
Kerker, B. D. ve Dore, M. M. (2006). Mental health needs and treatment of foster youth: Barriers and opportunities. American journal of orthopsychiatry, 76(1), 138-147.
Kıvrak, Y., Gey, N., Kıvrak, H. A., Kokaçya, M. H., Çöpoğlu, Ü. S. ve Arı, M. (2015). Kadına yönelik eş şiddeti, çocukluk travmaları, depresyon ve yaşam kalitesi: Toplum temelli çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(5), 314-322.
Kindsvatter, A. ve Geroski, A. (2014). The impact of early life stress on the neurodevelopment of the stress response system. Journal of Counseling & Development, 92(4), 472-480.
Kortenkamp, K. ve Ehrle, J. (2002). The Well-Being of Children Involved with the Child Welfare System: A National Overview. New Federalism: National Survey of America's Families, Series B, No. B-43. Koruyucu Aile Yönetmeliği (2012). [http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121214- 2.htm].
Landsverk, J., ve Garland A. F. (1999). Foster care and pathways to mental health services. In P.A. Curtis, G. Dale Jr., & J.c. Kendall (Eds.), The foster care crisis: Translating research into policy and practice. Childe, youth & family services (pp.193-210). Lincoln University of Nebraska Press.
NCTSN (The National Child Traumatic Stress Network). (2005). Helping children in the child welfare system heal from trauma: A systems integration approach. Erişim tarihi, 09.10.2019. Erişim adresi, https://www.nctsn.org/resources/helping-children-childwelfare-system-heal-trauma-systems-integration-approach.
NCTSN (The National Child Traumatic Stress Network). (2010). Early childhood trauma. Erişim tarihi, 09.10.2019. Erişim adresi, https://www.nctsn.org/what-is-childtrauma/trauma-types/early-childhood-trauma.
O’Connell, M. E., Boat, T. ve Warner, K. E. (2009). Preventing mental, emotional, and behavioral disorders among young people: Progress and possibilities (Vol. 7). Washington, DC: National Academies Press.
Oflaz, F. (2015). Travma yaşamış çocuk ve gençlerin ele alınmasında çocuk-ergen ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireliği uygulamaları. Turkiye Klinikleri Dergisi 1(2), 46-51.
Orme, J. G. ve Buehler, C. (2001). Foster family characteristics and behavioral and emotional problems of foster children: A narrative review. Family relations, 50(1), 3- 15.
Özkol, H., Zucker, M. ve Spinazzola, J. (2011). Pathways to aggression in urban elementary school youth. Journal of Community Psychology, 39(6), 733-748.
Örsel, S., Karadağ, H., Kahİloğullari, A. K., ve Aktaş, E. A. (2011). Psikiyatri hastalarında çocukluk çağı travmalarının sıklığı ve psikopatoloji ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12(2).
Özbesler, C. (2009). Koruyucu aile hizmetlerinde değerlendirme süreci. Aile ve Toplum, 4(16), 86-94.
Özen, Ş., Subaşı, M., Yıldırım, A., Baştürk, M. ve Bez, Y. (2010). Öfkelenme anında cama yumruk atarak kendini yaralayan hastalarda problem çözme becerileri ve çocukluk çağı travmaları. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 1(1), 25-30.
Özgen, H. (2017). Çocukluk çağı ruhsal travmalarının ebeveyn tutumları üzerindeki yordayıcılığı. Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Prasad, M. R., Kramer, L. A., ve Ewing-Cobbs, L. (2005). Cognitive and neuroimaging findings in physically abused preschoolers. Archives of Disease in Childhood, 90(1), 82-85.
Perry, B. D. (2001). The neuroarcheology of childhood maltreatment: The neurodevelopmental costs of adverse childhood events. The cost of maltreatment: Who pays, 15-37.
Perry, B. D. (2006). The neurosequential model of therapeutics: Applying principles of neuroscience to clinical work with traumatized and maltreated children. Working with traumatized youth in child welfare, 27-52.
Racusin, R., Maerlender, A. C., Sengupta, A., Isquith, P. K., ve Straus, M. B. (2005). Psychosocial treatment of children in foster care: A review. Community Mental Health Journal, 41(2), 199-221.
Sanchez, M. M., Ladd, C. O. ve Plotsky, P. M. (2001). Early adverse experience as a developmental risk factor for later psychopathology: evidence from rodent and primate models. Development and psychopathology, 13(3), 419-449.
Şar, V., Öztürk, P. E. ve İkikardeş, E. (2012). Çocukluk çağı ruhsal travma ölçeğinin Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirliği. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 32(4), 1054-1063.
Şenkal, İ. ve Işıklı, S. (2015). Çocukluk çağı travmalarının ve bağlanma biçiminin depresyon belirtileri ile ilişkisi: Aleksitiminin aracı rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 26(4), 261-67.
Taner, Y. ve Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Haccettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86.
Toklucu, D.K. (2017). Dezavantajlı çocukları topluma kazandırmak, Türkiye’de koruyucu ailelik. Ankara: Seta Aralık 2017, 225.
Üstüner, S., Erol, N., ve Şimşek, Z. (2005). Koruyucu aile bakımı altındaki çocukların davranış ve duygusal sorunları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(3), 130- 140.
Yalçın, M., Tellioğli, E., Yıldırım, D. U., Savrun, M. B., Özmen, M., ve Aydemir, E. H. (2015). Nörotik Ekskoriyasyon Hastalarında Psikiyatrik Özellikler: Çocukluk Çağı Travmalarının Rolü. Arch Neuropsychiatr, 52, 336-41.
Yargıç, I., Ersoy, E., ve Oflaz, S. B. (2012). Çocukluk çagi travmalarinin intihar girisimi ve kendine zarar verme davranisi ile iliskisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(4), 277-284.
Yiğit, İ. ve Erden, G. (2015). Çocukluk çağı istismar yaşantıları ile genel psikolojik sağlık arasındaki ilişkide erken dönem uyum bozucu şemaların aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 47-59.
Yolcuoğlu, İ. G. (2009). Türkiye'de Çocuk Koruma Sisteminin Genel Olarak Değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(18).Young, J. E., Klosko, J. S. ve Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner's guide. Guilford Press.
Zoroğlu, S. S., Tüzün, Ü., Sar, V., Öztürk, M., Kora, M. E., ve Alyanak, B. (2001). Çocukluk dönemi istismar ve ihmalinin olası sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(2), 69-78

APA	ABUKAN B (2020). ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 241 - 260.
Chicago	ABUKAN Bilge ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. (2020): 241 - 260.
MLA	ABUKAN Bilge ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 2020, ss.241 - 260.
AMA	ABUKAN B ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2020; 241 - 260.
Vancouver	ABUKAN B ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2020; 241 - 260.
IEEE	ABUKAN B "ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." , ss.241 - 260, 2020.
ISNAD	ABUKAN, Bilge. "ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". (2020), 241-260.

APA	ABUKAN B (2020). ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(1), 241 - 260.
Chicago	ABUKAN Bilge ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Toplum ve Sosyal Hizmet 31, no.1 (2020): 241 - 260.
MLA	ABUKAN Bilge ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Toplum ve Sosyal Hizmet, vol.31, no.1, 2020, ss.241 - 260.
AMA	ABUKAN B ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2020; 31(1): 241 - 260.
Vancouver	ABUKAN B ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2020; 31(1): 241 - 260.
IEEE	ABUKAN B "ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." Toplum ve Sosyal Hizmet, 31, ss.241 - 260, 2020.
ISNAD	ABUKAN, Bilge. "ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARININ KORUYUCU AİLE İÇİNDE SAĞALTIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". Toplum ve Sosyal Hizmet 31/1 (2020), 241-260.