HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

KALFAOĞLU, SERAP; ERKUNT, NEJLA; AKGEMCİ, TAHİR

HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Tahir AKGEMCİ, (Selçuk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü)

Serap KALFAOĞLU, (Selçuk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü)

Nejla ERKUNT (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yönetim ve Organizasyon Bölümü)

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi

17 5

Yıl: 2019 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 757 - 771 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 11-03-2021

HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz:

Takipçilerin çıkarlarının, kişisel çıkarlardan daha önde olduğu hizmetkâr liderlik davranışı, bireylere değer vererek onları geliştirme ve topyekun iyilik için tüm gücün paylaşılıp kullanılmasını vurgular. Çalışanlar, ses verme davranışında bulunduklarında liderlilerinin kendilerini sevdiği, onlara şefkat duyduğu, alçakgönüllü davrandığı bir lider düşüncesinde olarak (Dal, 2014: iii) dinlediklerinde ve belirttiği hususları değerlendirip, uygulamaya geçtiklerinde, ses verme davranışı gösteren çalışanların, memnuniyet derecelerinin artacağı ve olumlu yönde motive olacakları ve daha fazla ses verme davranışı gösterecekleri değerlendirilmiştir (Bulut, 2016: 34). Bu yorumlar ışığında bu çalışmanın amacı, hizmetkâr liderlik davranışlarının çalışan sesliliği üzerindeki etkisini belirlemektir. Bu amaçla, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler alanında çalışan 132 araştırma görevlisi üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Verilerin toplanmasında anket yönteminden, analizlerinde ise SPSS programından yararlanılmıştır. Anket formunun oluşturulmasında, Cerit (2007)’in geliştirdiği hizmetkar liderlik davranışları ölçeğinden, Van Dyne vd. (2003)’nin geliştirdiği çalışan sesliliği ölçeğinden faydalanılmıştır. Çalışmada tanımlayıcı istatistikler, hizmetkar liderlik ile çalışan sesliliği ilişkisini ölçmeye yönelik korelasyon analizi ve hizmetkar liderliğin çalışan sesliliği üzerine etkisini belirlemek üzere regresyon analizi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, danışmanların hizmetkâr liderlik davranışlarının araştırma görevlilerinin sesi üzerinde olumlu ve anlamlı bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın sonuç kısmında benzer çalışma sonuçlarıyla kıyaslamalar yapılmıştır.

Anahtar Kelime:

A RESEARCH ON DETEMINATION OF THE EFFECT OF SERVANT LEADERSHIP BEHAVIOURS ON EMPLOYEE VOICE

Öz:

The servant leadership behavior, in which the interests of the followers outweigh the personalinterests, emphasizes the sharing and use of all power for the development of individuals and valorisation ofindividuals. When employees listen to their leaders as a leader whom their leaders love, compassionate andbehave modestly (Dal, 2014: iii) and they will be more likely to give voice behavior (Bulut, 2016: 34). Thepurpose of this study in the light of these comments is to determine the effect of servant leadership behaviorson employee voice. For this purpose, a research was carried out on 132 research assistants working in SelçukUniversity at Social Sciences field. The data were collected from the questionnaire and the analyzes wereperformed via SPSS program. In the formation of the questionnaire, the servant leadership behaviors scaledeveloped by Cerit (2007) and the employee voice scale developed by Van Dyne et al., (2003) were utilized.In the study, descriptive statistics, correlation analysis to measure the relationship between servant leadershipand employee voice, and regression analysis to determine the effect of servant leadership on employee voice.As a result of the study, it was determined that the supervisors’ servant leadership behaviors were a positiveand significant influence on the voice of the research assistants. The results of the study were compared withthe results of similar studies.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ak, Y. (2012). Sessizlik Sarmalı, Sessizlik Sarmalı Ne Demektir? http://hmyogundem.blogspot.com.tr/2012/04/sessizlik-sarmal.html, Erişim Tarihi: 31.12.2017.
Akyüz, B. (2012). Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Örgütsel Adalet, Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Ve Performans Üzerine Etkisi: Eğitim Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknolojisi Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
Algın, İ. (2014). Üniversitelerde Örgütsel Sessizlik (Organizational Silence In Universities). Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Arslan, A. ve Yener, S. (2016). Okul Yöneticilerinin Güdüleyici Dili ve Öğretmen Örtük Bilgi Paylaşımı İlişkisinde İşgören Sesliliğinin Aracı Rolü ve Psikolojik Rahatlık Algısının Düzenleyici Rolü. 16. İstanbul Üniversitesi İşletme Kongresi. 26-29 Mayıs. İstanbul.
Bedük, A. (2012). Karşılaştırmalı İşletme Yönetim Terimleri Sözlüğü (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Bulut, H. (2016). Liderlik Tarzlarının Çalışan Sesliliğine Etkisi: Kamuda Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Cerit, Y. (2007). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Hizmet Yönelimli Liderlik Rollerini Gerçekleştirme Düzeyleri. H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 88-98.
Coşkunlar, E. (2011). Belediyelerde Yöneticilerin Hizmetkâr Liderlik Rollerine İlişkin Personel Görüşleri (Eskişehir İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Cropanzone, R ve Mitcheel, M. S. (2005). Social Exchange Theory: An Interdisciplinary Review. Journal of Management, 31(6), 874-900.
Çetin, Ş. ve Cahit, Ç. (2012). Çalışan Sesliliği Ölçeğini Türkçeye Uyarlama Çalışması. KHO Bilim Dergisi, 22(2), 1-19.
Çiçek, B. (2016). Değer Merkezli Liderliğin Etik İklim ve Çalışan Sesi Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Dal, L. (2014). Hizmetkâr Lider İle Lider-Üye Etkileşimi Arasındaki İlişki: Bir Devlet Üniversitesinde Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Demirtaş, Ö., Karaca, M., Almaz F. ve Biçkes M. D. (2017). Dönüşümcü Liderlik Davranışının Örgütlerde Yaratıcılık ve Örgütsel Seslilik (Voice Behavior) Davranışları Üzerindeki Etkisinde Lidere Güven ve Psikolojik Güven Algısının Aracılık Rolü. 5. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı. 5-6 Kasım. Antalya.
Derin, N. (2017). İşyerinde Kişiler Arası Güven ile İşgören Sesliliği Arasındaki İlişkide Psikolojik Rahatlığın Aracılık Rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30), 51-68.
Earnhardt, M. P. (2008). Testing a Servant Leadership Theory Among United States Military Members. Emerging Leadership Journeys, 1(2), 14-24.
Göktaş Kulualp, H. (2016). Çalışan Sesliliği ile Bazı Kişisel ve Örgütsel Özellikler Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Öğretim Elemanları Üzerine Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 16(4), 745-761.
Greenleaf, R. K. (1977). Servant Leadership: A Journey Into The Nature of Legitimate Power and Greatness. New York, Paulist Press.
Güven, Ç. (2017). Algılanan Liderlik Tarzlarının Çalışan Sesine Etkisinde Örgütsel Güvenin Rolü Ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Henderson, L. M. (2013). Enhancing Safety Communication With Leadership: A Quantitative Study Of Leadership Style And Safety Voice. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Phoenix University, Arizona
Ker Dinçer, M. ve Bitirim, S. (2012). Kurum Kültürü Çalışmalarında Hizmetkar Liderlik Anlayışı İle Değer Yaratmak. İletişim Fakültesi Dergisi, (28), 61-72.
Mercan, N. (2015). Ajzen’in Plânlı Davranış Teorisi Bağlamında Whistleblowing (Bilgi İfşası). Sosyal ve Beşeri Bilimleri Dergisi, 7(2), 1-14.
Morisson, E. W. (2011). Employee Voice Behavior: Integration and Directions for Future Research. The Academy of Management Annals, 5(1), 373-421.
Okun, O. (2017). Psikolojik Sermayenin İş Gören Sesliliğine Etkisinde İyi Olmanın Aracı Rolü. Doktora Tezi, Hasan Kolyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Özdemir, L. ve Sarıoğlu Uğur, S. (2013). Çalışanların “Örgütsel Ses ve Sessizlik” Algılamalarının Demografik Nitelikler Açısından Değerlendirilmesi: Kamu ve Özel Sektörde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 257-281.
Özmutlu, İ. (2011). Bedensel Engelli Sporcularda Antrenörlerin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Sporcu Tatmini İle İlişkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Robbins, S. P. ve Coulter, M. (2010). Management, Versaiiles: Prentice Hall.
Robbins, S. P., Decenza, D. A. ve Coulter, M. (2013). Yönetimin Esasları. (Çeviren: Adem Öğüt), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Şehitoğlu, Y. (2012). İş Gören Sesliliği, Nedenleri Ve Boyutları: Teorik Bir Çerçeve. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (4), 27-38.
TDK (Türk Dil Kurumu). http://www.tdk.gov.tr, Erişim Tarihi: 06.01.2018.
Temiz, E. (2016). İlkokul Yöneticilerinin Sahip Olması Gereken Hizmetkâr Liderlik Özelliklerine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
Tischler, L., Giambatista, R., McKeage, R. ve McCormick, D. (2016). Servant Leadership and its Relationships with Core Self-Evaluation and Job Satisfaction. The Journal of Values-Based Leadershi, 9(1), 1-20.
Türkmen, F. (2016). Orta Okul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Üzerine Etkisi (Sinop İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Ümmet, D., Ekşi, H, ve Otrar, M, (2013). Özgecilik (Altruism) Ölçeği Geliştirme Çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(26), 301-321.
Van Dyne, L., Ang, S. ve Botero, I. C. (2003). Conceptualizing Employee Silence and Employee Voice as Multidimensional Construct. Journal of Management Studies, 40(6), 1360-1392.
Yan, A. ve Xiao, Y. (2016). Servant Leadership and Employee Voice Behavior: A Cross-Level Investigation in China. Business School of Central South University, Changsha, Hunan, China SpringerPlus, 5, 1595.
Yılmaz, C. (2013). Hizmetkâr Liderlik İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknolojisi Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.

APA	AKGEMCİ T, KALFAOĞLU S, ERKUNT N (2019). HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. , 757 - 771.
Chicago	AKGEMCİ TAHİR,KALFAOĞLU SERAP,ERKUNT NEJLA HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. (2019): 757 - 771.
MLA	AKGEMCİ TAHİR,KALFAOĞLU SERAP,ERKUNT NEJLA HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. , 2019, ss.757 - 771.
AMA	AKGEMCİ T,KALFAOĞLU S,ERKUNT N HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. . 2019; 757 - 771.
Vancouver	AKGEMCİ T,KALFAOĞLU S,ERKUNT N HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. . 2019; 757 - 771.
IEEE	AKGEMCİ T,KALFAOĞLU S,ERKUNT N "HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA." , ss.757 - 771, 2019.
ISNAD	AKGEMCİ, TAHİR vd. "HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA". (2019), 757-771.

APA	AKGEMCİ T, KALFAOĞLU S, ERKUNT N (2019). HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 757 - 771.
Chicago	AKGEMCİ TAHİR,KALFAOĞLU SERAP,ERKUNT NEJLA HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 9, no.2 (2019): 757 - 771.
MLA	AKGEMCİ TAHİR,KALFAOĞLU SERAP,ERKUNT NEJLA HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, vol.9, no.2, 2019, ss.757 - 771.
AMA	AKGEMCİ T,KALFAOĞLU S,ERKUNT N HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2019; 9(2): 757 - 771.
Vancouver	AKGEMCİ T,KALFAOĞLU S,ERKUNT N HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2019; 9(2): 757 - 771.
IEEE	AKGEMCİ T,KALFAOĞLU S,ERKUNT N "HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA." Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9, ss.757 - 771, 2019.
ISNAD	AKGEMCİ, TAHİR vd. "HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇALIŞAN SESLİLİĞİNE ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA". Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 9/2 (2019), 757-771.