Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

ümmet, durmuş; Hoşoğlu, Tuğba

Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Tuğba KORKMAZ HO OĞLU, (İstanbul Büyükşehir Belediyesi Darülaceze Müdürlüğü, İstanbul, Türkiye)

Durmuş ÜMMET (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Manas Journal of Social Studies

2 0

Yıl: 2021 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 463 - 475 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 06-12-2021

Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz:

Bu araĢtırmanın amacı yaĢlı bireylerin yalnızlık algılarının yaĢam kaliteleriyle arasındaki iliĢkiyi incelemektir. Ayrıca; huzurevindeki bireylerin YaĢlılar için YaĢam Kalitesi Ölçeği ve YaĢlılar için Yalnızlık Ölçeğinden (YĠYÖ) aldıkları puanların bazı demografik özelliklere göre (cinsiyet, yaĢ, eğitim seviyesi, kurumda kaldığı süre, kurumdan memnuniyet düzeyi) farklılaĢma durumları incelenmiĢtir. AraĢtırmanın örneklemini Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi Darülaceze Müdürlüğü Huzurevi‟nde yaĢayan 69‟u kadın, 127‟si erkek olmak üzere toplamda 196 yaĢlı birey oluĢturmuĢtur. Katılımcıların demografik bilgilerini belirlemek için kiĢisel bilgi formu, yalnızlık düzeylerini ölçmek için YaĢlılar için Yalnızlık Ölçeği, yaĢam kalitesini ölçmek için YaĢlılar için YaĢam Kalitesi Ölçeği uygulanmıĢtır. AraĢtırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde; yaĢlı bireylerin yalnızlık puanları ile yaĢam kaliteleri arasında ters yönde anlamlı bir iliĢki olduğu ve yalnızlığın yaĢam kalitesini yordadığı görülmüĢtür. Ayrıca yaĢlı bireylerin yalnızlık düzeylerinin cinsiyet ve eğitim durumu değiĢkenlerine göre farklılaĢtığı ancak yaĢ, kurumda kalma süresi ve kurumdan memnuniyete göre değiĢmediği görülmüĢtür. YaĢlı bireylerin yaĢam kalitelerinin cinsiyet, eğitim durumu ve kurumdan memnuniyetlerine göre farklılaĢtığı ancak yaĢlarına ve kurumda kalma süresine göre değiĢmediği belirlenmiĢtir. Elde edilen bulgulara göre yaĢlılarla yapılabilecek çalıĢmalara dair öneriler getirilmiĢtir.

Anahtar Kelime:

Investigation of the Relationship between Perception of Loneliness and Quality of Life of the Elderly in Nursing Home

Öz:

The purpose of this study is to analyze the connection between the perception of loneliness and quality of life of old people. Morever, the scores that the old people got from the Quality of Life Scale and Loneliness Scale for Elderly were analyzed based on some demographic characteristics such as gender, age, marital status, level of education, children (if any), the length of stay in retirement home, the satisfaction from the retirement home etc.. The sample of the study was performed in a retirement home (Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi Darülaceze Müdürlüğü) with 69 female and 127 male persons. The demographic data of the participants was obtained from the Personal Information Form, where Loneliness Scale for Elderly for the Loneliness score and Quality of Life Scale for Elder People for the life quality score. As a result of the analyses; a meaningful negative connection was found out between the level of loneliness and quality of life. A distinct connection was noticed between the loneliness score and the level of education. Also loneliness predicts quality of life. In addition, it was observed that the loneliness levels of elder people differed according to the variables of gender and educational status, but did not change according to age, length of stay in the retirement home and satisfaction with the retirement home. It has been determined that the quality of life of older individuals differs according to their gender, educational status and satisfaction with the retirement home, but does not change according to their age and length of stay in the retirement home. Based on the findings, suggestions were made for studies that could be done with the elderly.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgün, E. (2001). Huzurevlerinde yaşayan yaşlı bireylerin algıladıkları yalnızlık duyguları ve yaşam kaliteleri üzerine etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Ġstanbul Üniversitesi, Psikiyatri HemĢireliği Anabilim Dalı, Ġstanbul.
Akgül, H. ve YeĢilyaprak, B. (2005). YaĢlılar için yalnızlık ölçeğinin Türk kültürüne uyarlaması: geçerlilik ve güvenirlik çalıĢması. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1, 34-45.
Altınyollar, H., Biçer, S. ve AfĢar O. (2001). YaĢlılık ve yaĢlılık sorunları. VII. Ulusal Halk Sağlığı Günleri Bildirileri. Osmangazi Üniversitesi, EskiĢehir 11-13 Eylül.
Ay, F., Akkaya, D. ve BaĢıbüyük, G. Ö. (2019). YaĢam kalitesinin yalnızlık üzerindeki etkisi: Antalya 60+ tazelenme üniversitesi örneği. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43(2), 193-210.
Bakar, N. (2012). Yaşlı bireylerde depresyon, yaşam kalitesi ve etkileyen faktörler (Yüksek Lisans Tezi). Erzincan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
Barker, W. H. (1998). Prevention of disability in older persons. Maxcy-rosenau-last public health & preventive medicine, 14th ed., R. B. Wallace (Ed), NewYork, Appleton & Lange.
Balcı-Yapalak, A., N. (2020). Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin sağlıklı yaşam davranışlarının belirlenmesi (Uzmanlık Tezi). Bezmialem Vakıf Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ġstanbul.
Bayık, A., Erefe, F., Özgür, G., Özsoy, S. A., Uysal, A., Dülgerler, S., Ergül, S. ve Özer, M. (2001). Huzurevinde yaĢayan yaĢlılarda depresyonun incelenmesi. I. Ulusal Yaşlılık Kongresi, Ankara.
Bilgili, N., KitiĢ, Y. ve Ayaz, S. (2012). YaĢlılarda yalnızlık, uyku kalitesi ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Turkish Journal Of Geriatrics 15(1), 81-88.
Blazer, D. G. (2002). Self-efficacy and depression in late life: A primary prevention proposal. Aging Mental Health 6, 315–324.
Ceyhan, S. (20015). Kayseri Nuh Naci Yazgan Sağlık Ocağı bölgesinde yaşayan 65 yaş ve üstü bireylerin yalnızlık düzeylerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi HemĢirelik Anabilim Dalı, Kayseri.
Chou, K. L. ve Chi, I. (2005). Prevalence and correlates of depression in Chinese oldest-old. International Journal of Geriatric Psychiatry, 20, 41-50.
Çam, C., Atay, E. ve IĢıklı, B. (2018). YaĢlılarda yalnızlık ve yaĢam kalitesi. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi 3(2), 50-67.
Dağlı, (2019). Kırsal alanda yaşayan yaşlılarda yaşam kalitesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
DanıĢ, M. Z. (2019) Yaşlılık, yoksulluk ve yalnızlık. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Geriatrik AraĢtırma ve Uygulama Merkezi Yayını. http://www.gebam.hacettepe.edu.tr/sosyal_boyut/yaslilik_yoksuluk_yanlizlik.pdf (Adresinden 22.01.2020 tarihinde indirilmiĢtir).
Dereli, F., Koca, B., Demircan, S. ve Tor, N. (2010). Bir huzurevinde kalan yaĢlı bireylerin yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Yeni Tıp Dergisi 27, 93-97.
Erbatu, B. (2017). Huzurevi ve evde yaşayan yaşlıların yalnızlık düzeylerinin karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırklareli.
Ercan-ġahin, N. ve Emiroğlu, O. N. (2013). Huzurevinde yaĢayan yaĢlıların yaĢam kalitesi ve yaĢam kalitesini etkileyen faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1(1), 57-66.
Erol, S., Sezer, A., ġiĢman, F. N. ve Öztürk, S. (2016). YaĢlılarda yalnızlık algısı ve yaĢam doyumu. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 60-69.
Erturan, Ġ., Aktepe, E., Kocaman, O., Sönmez, Y., BaĢak, Y. P., Ceyhan, A. M. ve Akkaya, B. V. (2014). Akneli ergenlerin yaĢam kalitesi, yalnızlık ve yaĢam doyumu düzeylerinin değerlendirilmesi. Türkderm-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi Dergisi, 48(4), 172-176.
Frahm, K., Gammonley, D., Zhang, N. J. ve Paek, S. C. (2010). Family support in nursing homes serving residents with a mental health history. J Fam Soc Work, 13, 435-445.
Fjaer, E. G. ve Vabo, M. (2013). Shaping social situations: A hidden aspect of care work in nursing homes. J Aging Stud, 27, 419-442.
GöktaĢ, K. ve Özkan, Ġ. (2006) YaĢlılarda depresyon. Psychiatry in Turkey, 8(1), 30-37.
Guallar-Castillon, P., Sendino, A. R., Banegas, J. R., Lopez-Garcia, E. ve Rodriguez-Artalejo, F. (2005). Differences in quality of life between women and men in the older population of Spain. Social Science ve Medicine, 60, 1229- 1240.
Gülseren, ġ., Koçyiğit, H., Erol, A., Bay, H., Kültür, S., MemiĢ, A. ve Vural, N. (2000). Huzurevinde yaĢamakta olan bir grup yaĢlıda biliĢsel iĢlevler, ruhsal bozukluklar, depresif belirti düzeyi ve yaĢam kalitesi. Türk Geriatri Dergisi, 3(4), 133-140.
Güngen, C., Ertan, T., Eker, E. ve YaĢar, R. (2002). Standardize Mini Mental Test‟in Türk toplumunda hafif demans tanısında geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 13, 273-281.
Gwozdz, W. ve Sousa-Poza, A. (2010). Ageing, health and life satisfaction of the oldest old: an analysis for Germany. Social Indicators Research 97(3), 397-417.
Hazer, O. ve Aydıner-Boylu, A. (2010). The examination of the factors affecting the feeling of loneliness of the elderly. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 2083-2089.
Hicks J. R. (2000). What is your life like now? Loneliness and elderly individuals residing in nursing homes. Journal of Gerontological Nursing, 26(8), 15–19.
Işıkhan, V. (2000). Yaşlıların yaşam kalitesi. Antropoloji ve yaşlılık (Ed. Gönül Erkan ve Vedat Isıkhan). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu.
İlhan, N., Arpacı, S. Havaoğlu, D., Kalyoncuoğlu, H. ve Sarı, P. (2016). Huzurevinde yaĢayan yaĢlıların yaĢam kalitesi ve yaĢam kalitesini etkileyen faktörler. Clinical Experimental Health Sciences 6(2), 56-65.
Jou, Y. H., Yang, W. S. ve Chuang, Y. L. (1998). Stressor in late life, social support, and the mental and physical health of the elderly. Journal of Social Sciences and Philosophy, 10(2), 227-265.
Kahraman, S., Zincir, H., Kaya, Z. ve Esen, E. (2011). Bir huzurevinde yaĢlı kadın ve erkeğin ayrı yaĢamasının onların yalnızlık ve yaĢam doyumuna etkisi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1-16.
Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Yayınları.
Kılınç, S. A. (2019). Burdur’da 65 yaş ve üzeri nüfusun yaşam kalitesi ve yalnızlık durumu ile ilişkili etmenler (Yüksek Lisans Tezi) BaĢkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Koçoğlu, D. ve Akın, B. (2009). Sosyoekonomik eĢitsizliklerin sağlıklı yaĢam biçimi davranıĢları ve yaĢam kalitesi ile iliĢkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2(4), 145-154.
Kurt, G. (2008). Türkiye’de yaşlılık olgusuna sosyolojik bir bakış (Sivas il örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
Leeson, G. W. (2014). Future prospects for longevity. Post Reproductive Health 20(1), 11-15.
Lichtenberg, F. R. (2011). The quality of medical care, behavioral risk factors, and longevity growth. International Journal of Health Care Finance and Economics 11(1), 1-34.
Liu, L. J. ve Guo, Q. (2007). Loneliness and health-related quality of life for the empty nest elderly in the rural area of a mountainous county in China. Qual Life Resesarch, 16, 1275-1280.
Long, P. H. (1960). On the quantity and quality of life. Medieval Times, 88, 613-619.
Orfila, F., Ferrer, M., Lamarca, R., Tebe, C., Domingo-Salvany, A. ve Alonso, J. (2006). Gender differences in healthrelated quality of life among the elderly: The role of objective functional capacity and chronic condition. Social Science & Medicine, 63, 2367-2380.
Öz, F. (2010). Sağlık alanında temel kavramlar. Ankara: Mattek Matbaacılık.
Özerdoğan, Ö., Yüksel, B., Çelik, M., Oymak, S. ve Bakar, C. (2018). YaĢlılarda yaĢam kalitesini etkileyen faktörler. Turk Journal of Public Health, 16(2), 90-105.
Pakdil, F. A. (2001). Yaşlılar için mekân ve huzurevi tasarımı. I. Ulusal YaĢlılık Kongresi Bildirileri, Ankara.
Peplau, L., A. ve Perlman, D. (1982) Perspectives on loneliness. In L. A. Peplau and D Perlman (eds) Loneliness: a sourcebook of current theory, research, and therapy, New York: Wiley-Interscience.
Peters, F., W., J., Nusselder, N., Reibling, C., Wegner-Siegmundt J. ve Mackenbach, P. (2015). Quantifying the contribution of changes in healthcare expenditures and smoking to the reversal of the trend in life expectancy in the Netherlands. BMC Public Health 15(1), 1024.
Ponizovsky, A. ve Ritsner, M. (2004). Patterns of loneliness in an immigrant population. Comprehensive Psychiatry, 45(5), 408-414.
Pinquart, M. ve Sorensen, S. (2001). Ġnfulences of loneliness ın older adults: A meta analysis. Basic And Applied Social Psychology, 23,245-267.
Recepoğlu, E. (2013). Analyzing the relationship between prospective teachers „life satisfaction and attitudes concerning teaching profession. H.U. Journal Of Education, 1, 311-326.
Routasalo, P. ve Pitkala, K., H. (2003). Loneliness among older people. Reviews in Clinical Gerontology, 13(4), 303-311.
Saltan, A., KalındemirtaĢ-Küçük, M. ve Mert-Boğa, S. (2018). YaĢlı bireylerde yaĢanılan yer ile yalnızlık durumu arasındaki iliĢkinin araĢtırılması. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 2(4), 191-198.
Şahin, M. ve Yalçın, M. (2003). Huzur evinde veya kendi evinde yaĢayan bireylerde depresyon sıklıklarının karĢılaĢtırılması. Türk Geriatri Dergisi, 6(1),10-13.
Tamam, L. ve Öner, S. (2001). YaĢlılık çağı depresyonları. Demans Dergisi, 1, 50-60.
Top, M. ġ., Özden, S. Y. ve Sevim, M. E. (2003). Psikiyatride yaĢam kalitesi. Düşünen Adam, 16(1), 8-23.
Torlak, S. E. ve Yavuzçehre, P. S. (2008). Denizli kent yoksullarının yaĢam kalitesi üzerine bir inceleme. Çağdaş Yerel Yönetimler, 17(2), 23-44.
Tsuruoka, H., Masuda, S., Ukai, K., Sakakura, Y., Harada T. ve Majima, Y. (2001). Hearing impairment and quality of life for the elderly in nursing homes. Auris Nasus Larynx, 28, 45-54.
Türkoğlu, N. ve Adıbelli, D. (2014). YaĢlılarda yaĢam kalitesi ölçeğinin (CASP-19) Türk toplumuna adaptasyonu, Akad Geriatri, 6, 98-105.
Uçar, M. (2017). Yaşlılarda yaşam kalitesi ile spiritüalite (maneviyat) arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Ġnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
WHO (1972) Psychogeriatric, report of a WHO scientific group, technical reports series 507, Geneva. Cited in Davise A. M. Epidemiology 185, 14(1), 9-21.
Weiss, R. S. (1973). Loneliness: The experience of emotional and social isolation. The MIT Press.
Yaymacı, V. F. (2019). Kentsel alanda yaşayan yaşlılarda yaşam kalitesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Yazgan, Ç., Kora, K., Topçuoğlu, V. ve KuĢçu, K. (2006). Huzurevinde kalan demansı olmayan yaĢlılarda yaĢam kalitesini etkileyen faktörler. Türk Geriatri Dergisi, 9(3), 143-149.
Yıldız, A., Erol, S. ve Ergün, A. (2009). Bir huzurevinde kalan yaĢlılarda ağrı ve depresyon riski. Turkish Journal of Geriatrics, 12(3), 156-164.

APA	Hoşoğlu T, ümmet d (2021). Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 463 - 475.
Chicago	Hoşoğlu Tuğba,ümmet durmuş Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (2021): 463 - 475.
MLA	Hoşoğlu Tuğba,ümmet durmuş Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 2021, ss.463 - 475.
AMA	Hoşoğlu T,ümmet d Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2021; 463 - 475.
Vancouver	Hoşoğlu T,ümmet d Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2021; 463 - 475.
IEEE	Hoşoğlu T,ümmet d "Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." , ss.463 - 475, 2021.
ISNAD	Hoşoğlu, Tuğba - ümmet, durmuş. "Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". (2021), 463-475.

APA	Hoşoğlu T, ümmet d (2021). Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Manas Journal of Social Studies, 10(1), 463 - 475.
Chicago	Hoşoğlu Tuğba,ümmet durmuş Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Manas Journal of Social Studies 10, no.1 (2021): 463 - 475.
MLA	Hoşoğlu Tuğba,ümmet durmuş Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Manas Journal of Social Studies, vol.10, no.1, 2021, ss.463 - 475.
AMA	Hoşoğlu T,ümmet d Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Manas Journal of Social Studies. 2021; 10(1): 463 - 475.
Vancouver	Hoşoğlu T,ümmet d Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Manas Journal of Social Studies. 2021; 10(1): 463 - 475.
IEEE	Hoşoğlu T,ümmet d "Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." Manas Journal of Social Studies, 10, ss.463 - 475, 2021.
ISNAD	Hoşoğlu, Tuğba - ümmet, durmuş. "Huzurevinde Bulunan Yaşlıların Yalnızlık Algısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". Manas Journal of Social Studies 10/1 (2021), 463-475.