Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri

AKPINAR ASLAN, ESMA; HIZLI SAYAR, Gökben; ÇELİKBAŞ, Zekiye; ÜNAL DEMİR, Figen; Ünübol, Hüseyin; BATMAZ, Sedat

doi:10.51982/bagimli.978640

Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri

Figen ÜNAL DEMİR, (Tokat Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Tokat, Türkiye)

Esma AKPINAR ASLAN, (Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Tokat, Türkiye)

Sedat BATMAZ, (Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Tokat, Türkiye)

Zekiye ÇELİKBAŞ, (Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Tokat, Türkiye)

Gökben HIZLI SAYAR, (Girilmemişş)

Hüseyin ÜNÜBOL (Üsküdar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Bağımlılık Dergisi

37 13

Yıl: 2022 Cilt: 23 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 86 - 94 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.51982/bagimli.978640 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri

Öz:

Amaç: Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin tütün, alkol veya diğer madde kullanımlarına göre psikolojik sıkıntı düzeylerinin ve bağımlılık konusundaki farkındalık, olumsuz tutum ve damgalama düzeylerinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya 612 üniversite öğrencisi dahil edilmiştir ve katılımcılar çevrimiçi olarak uygulanan Sosyodemografik Veri Formu, Bağımlılık İçin Üç Boyutlu Farkındalık, Tutum ve Damgalama Ölçeği, Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi, Alkol Kullanım Bozuklukları Tanıma Testi, Madde Kötüye Kullanımı Tarama Testi, Depresyon Anksiyete Stres 21 Ölçeğini yanıtlamıştır. Bulgular: Çalışmamızda sigara içenlerde içmeyenlere göre anlamlı düzeyde daha yüksek stres, anksiyete, depresyon puanları; daha düşük farkındalık, daha düşük olumsuz tutum ve daha düşük damgalama puanları saptanmıştır. Alkol veya madde kullananlarda kulanmayanlara göre anlamlı düzeyde daha yüksek anksiyete puanları; daha düşük farkındalık, olumsuz tutum puanları saptanmıştır. Farkındalık ile olumsuz tutum, damgalama, sigara kullanım puanları arasında pozitif yönlü korelasyon saptanırken, farkındalık ile anksiyete ve alkol kullanım puanları ile negatif yönlü korelasyon saptanmıştır. Alkol kullanım puanları ile anksiyete, depresyon, stres, nikotin kullanım puanları arasında pozitif yönlü korelasyon tespit edilmiştir. Sonuç: Alkol ve madde kullanımına sıklıkla psikiyatrik semptomlar eşlik etmektedir ve klinik değerlendirmede bu durum göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle riskli grup olan genç bireylerde bağımlılık konusunda farkındalığı artırmaya yönelik müdahaleler bağımlılığa karşı koruyucu olabilir.

Anahtar Kelime: farkındalık tutum bağımlılık damgalama

Levels of Awareness, Negative Attitudes and Stigma towards Addictions of University Students Using Smoking, Alcohol, or Substances

Öz:

Objective: The current study aimed to investigate the psychological distress levels of university students according to their tobacco, alcohol or other substance use and their awareness, negative attitude and stigmatization levels about addiction. Method: 612 students were included in this study and they completed an online questionnaire consisting of the Sociodemographic Data Form, the Three-Dimensional Awareness for Addiction, Attitude and Stigma Scale, the Fagerström Test for Nicotine Dependence, the Alcohol Use Disorders Identification Test, the Drug Abuse Screening Test and the Depression Anxiety Stress 21 Scale. Results: In our study, significantly higher stress, anxiety, depression scores, and lower awareness, negative attitude, stigmatization scores were determined in smokers than nonsmokers. Significantly higher anxiety scores, and lower awareness, negative attitude scores were found in alcohol or substance users than non-users. While there was a positive correlation between awareness and negative attitude, stigma, and smoking scores, there was a negative correlation between awareness and anxiety and alcohol use scores. A positive correlation was found between alcohol use scores and anxiety, depression, stress, and nicotine use scores. Conclusion: Alcohol and substance use are often accompanied by psychiatric symptoms and this should be considered in clinical evaluation. Interventions for improving awareness about addiction, especially in young individuals who are at risk for addiction, may be protective against addiction

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Uzbay İT. Madde bağımlılığının tarihçesi, tanımı, genel bilgiler ve bağımlılık yapan maddeler. Türk Eczacıları Birliği Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi 2009; (21): 5-15.
2. Camí J, Farré M. Drug addiction. N Engl J Med 2003; 349(10): 975–986.
3. T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, Türkiye Uyuşturucu Raporu 2019. Ankara, TUBİM, 2019: 91-96.
4. Sönmez E, Akvardar Y. Gençlerde madde kullanımının önlenmesinde sosyal norm yaklaşımı ‘’Daha çok içtiğini düşünürsem, daha çok içerim’’. Bağımlılık Dergisi 2015; 16(2): 86-94.
5. Skidmore CR, Kaufman EA, Crowell SE. Substance use among college students. Child Adolesc Psychiatr Clin N Am 2016; 25(4): 735–753.
6. Cadet JL. Epigenetics of stress, addiction, and resilience: therapeutic implications. Mol Neurobiol 2016; 53(1): 545–560.
7. Gil-Rivas V, Prause JA, Grella CE. Substance use after residential treatment among individuals with co-occurring disorders: the role of anxiety/ depressive symptoms and trauma exposure. Psychol Addict Behav 2009; 23(2): 303–314.
8. Turner S, Mota N, Bolton J, Sareen J. Self-medication with alcohol or drugs for mood and anxiety disorders: A narrative review of the epidemiological literature. Depress. Anxiety 2018; 35(9): 851–860.
9. Davis L, Uezato A, Newell JM, Frazier E. Major depression and comorbid substance use disorders. Curr Opin Psychiatry 2008; 21(1): 14–18.
10. Schmidt NB, Buckner JD, Keough ME. Anxiety sensitivity as a prospective predictor of alcohol use disorders. Behav Modif 2007; 31(2): 202–219.
11. Sinha R. The role of stress in addiction relapse. Curr Psychiatry Rep 2007; 9(5): 388–395.
12. Potas N, Erçetin SS, Yilmaz M, et al. 3D scale for awareness, attitude, stigma of addiction. Stud Ethno-Medicine 2016; 10(2): 156–165.
13. Robbins S. Örgütsel Davranışın Temelleri, Sevgi Ayşe Öztürk (çeviren). Eskişehir: ETAM Basım Yayın, 1994.
14. Yüksel A, Dabanlı Z, Bahadır Yılmaz E. Gebelerde bilinçli farkındalık ile depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Jaren 2020; 6(2): 195-202.
15. Önder Cenkseven F, Utkan Ç. Bilinçli farkındalık ve algılanan stres ilişkisinde ruminasyon ve olumsuz duygu düzenlemenin aracı rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2018; 14(3): 1004-1019.
16. Taşkın EO, Şen FS, Aydemir Ö, et al. Türkiye’de kırsal bir bölgede yaşayan halkın şizofreniye ilişkin tutumları. Türk Psikiyatri Derg 2002; 13: 205-214.
17. Taşkın EO, Özmen E, Yüksel EG, Deveci A. Depresyonlu hastaların depresyona yönelik tutumları. Türkiye’de Psikiyatri 2005; 7: 44-53.
18. Çam O, Bilge A. Türkiye’ de ruhsal hastalığa/ hastaya yönelik inanç, tutum ve damgalama süreci: sistematik derleme. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi - Journal of Psychiatric Nursing 2013;4(2): 91-101
19. Barry CL, McGinty EE, Pescosolido BA, Goldman HH. Stigma, discrimination, treatment effectiveness, and policy: Public views about drug addiction and mental illness. Psychiatr Serv 2014; 65(10): 1269–1272.
20. Corrigan PW, Larson JE, Kuwabara SA. Social psychology of the stigma of mental illness: public and self-stigma models. Maddux JE, Tangney JP (editors). Social Psychological Foundations of Clinical Psychology. 1. Baskı, New York: The Guilford Press, 2010: 51-71.
21. Birtel MD, Wood L, Kempa NJ. Stigma and social support in substance abuse: Implications for mental health and well-being. Psychiatry Res 2017; 252: 1–8.
22. Bozdağ N, Çuhadar D. Internalized stigma, self-efficacy and treatment motivation in patients with substance use disorders. J Subst Use 2021; doi: 10.1080/14659891.2021.1916846).
23. Rao H, Mahadevappa H, Pillay P, et al. A study of stigmatized attitudes towards people with mental health problems among health professionals. J Psychiatr Ment Health Nurs 2009; 16(3): 279–284.
24. Radcliffe P, Stevens A. Are drug treatment services only for “thieving junkie scumbags”? Drug users and the management of stigmatised identities. Soc Sci Med 2008; 67(7): 1065–1073.
25. Ahern J, Stuber J, Galea S. Stigma, discrimination and the health of illicit drug users. Drug Alcohol Depend 2007; 88(2–3): 188–196.
26. Kalyoncu ÖA, Mırsal H, Pektaş Ö, et al. Alkol bağımlılarında suçluluk ve utanç duyguları. Bağımlılık Dergisi 2002; 3(3): 160-164.
27. Çam O, Ayakdaş Dağlı D. Alkol bağımlılarında içselleştirilmiş damgalama, suçluluk ve utanç duyguları. Bağımlılık Dergisi 2017; 18(4): 145-151.
28. Clement S, Schauman O, Graham T, et al. What is the impact of mental health-related stigma on help-seeking? A systematic review of quantitative and qualitative studies. Psychol Med 2015; 45(1): 11–27.
29. Heatherton TF, Kozlowski LT, Frecker RC, Fagerström KO. The Fagerström Test for Nicotine Dependence: a revision of the Fagerström Tolerance Questionnaire. Br J Addict 1991; 86(9): 1119–1127.
30. Uysal MA, Kadakal F, Karşıdağ Ç, et al. Fagerstrom test for nicotine dependence: reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tüberk Toraks Derg 2004; 52(2): 115-121.
31. Saunders JB, Aasland OG, Babor TF, et al Development of the alcohol use disorders ıdentification test (AUDIT): WHO collaborative project on early detection of persons with harmful alcohol consumption--II. Addiction 1993; 88(6): 791–804.
32. Saatçioğlu Ö, Evren C, Çakmak D. Alkol kullanım bozuklukları tanıma testinin geçerliği ve güvenirliği. Türkiye’de Psikiyatri 2002; 4(2-3): 107-113.
33. Skinner HA. The drug abuse screening test. Addict Behav 1982; 7(4): 363–371.
34. Evren C, Can Y, Yılmaz A, et al. Psychometric properties of the drug abuse screening test (DAST-10) in heroin dependent adults and adolescents with drug use disorder. Dusunen Adam 2013; 26: 351-359.
35. Lovibond PF, Lovibond SH. The structure of negative emotional states: comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behav Res Ther 1995; 33(3): 335–343.
36. Henry JD, Crawford JR. The short-form version of the depression anxiety stress scales (DASS-21): construct validity and normative data in a large nonclinical sample. Br J Clin Psychol 2005; 44(2): 227–239.
37. Yılmaz Ö, Boz H, Arslan A. Depresyon anksiyete stres ölçeğinin (DASS 21) Türkçe kısa formunun geçerlilik-güvenilirlik çalışması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 2017; 2(2): 78-91.
38. Naquin MR, Gilbert GG. College students’ smoking behavior, perceived stress, and coping styles. J Drug Educ 1996; 26(4): 367–376.
39. Siqueira L, Diab M, Bodian C, Rolnitzky L. Adolescents becoming smokers: The roles of stress and coping methods. J Adolesc Health 2000; 27(6): 399– 408.
40. Lawless MH, Harrison KA, Grandits GA, et al. Perceived stress and smokingrelated behaviors and symptomatology in male and female smokers. Addict Behav 2015; 51: 80–83.
41. Fluharty M, Taylor AE, Grabski M, Munafò MR. The association of cigarette smoking with depression and anxiety: A systematic review. Nicotine Tob Res 2017; 19(1): 3–13.
42. Weinberger AH, Desai RA, McKee SA. Nicotine withdrawal in U.S. smokers with current mood, anxiety, alcohol use, and substance use disorders. Drug Alcohol Depend 2010; 108(1–2): 7–12.
43. Watson NL, DeMarree KG, Cohen LM. Cigarette craving and stressful social interactions: The roles of state and trait social anxiety and smoking to cope. Drug Alcohol Depend 2018; 185: 75–81.
44. Mykletun A, Overland S, Aaro LE, et al. Smoking in relation to anxiety and depression: Evidence from a large population survey: The HUNT study. Eur Psychiatry 2008; 23: 77–84.
45. Paulus DJ, Zvolensky MJ. The prevalence and impact of elevated anxiety sensitivity among hazardous drinking college students. Drug Alcohol Depend 2020; 209: 107922.
46. Rudenstine S, Espinosa A, Kumar A. Depression and Anxiety Subgroups Across Alcohol Use Disorder and Substance Use in a National Epidemiologic Study. J Dual Diagn 2020; 16(3): 299–311.
47. Dilbaz N, Yılmaz O. Duygudurum bozuklukları ve alkol ve madde kullanım bozukluğu eş tanısı ve tedavisi. Karamustafalıoğlu KO (editör). Bipolar Bozukluk. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2019: 27-34.
48. Vorspan F, Mehtelli W, Dupuy G, et al. Anxiety and substance use disorders: co-occurrence and clinical ıssues. Curr Psychiatry Rep 2015; 17(2): 4.
49. Leigh J, Neighbors C. Enhancement motives mediate the positive association between mind/body awareness and college student drinking. J Soc Clin Psychol 2009; 28(5): 650–669.
50. Bodenlos JS, Noonan M, Wells SY. Mindfulness and alcohol problems in college students: The mediating effects of stress. J Am Coll Heal 2013; 61(6): 371–378.
51. Fernandez AC, Wood MD, Stein LAR, Rossi JS. Measuring mindfulness and examining its relationship with alcohol use and negative consequences. Psychol Addict Behav 2010; 24(4): 608–616.
52. Bramm SM, Cohn AM, Hagman BT. Can preoccupation with alcohol override the protective properties of mindful awareness on problematic drinking? Addict Disord Their Treat 2013; 12(1): 19–27.
53. Levin ME, Dalrymple K, Zimmerman M. Which facets of mindfulness predict the presence of substance use disorders in an outpatient psychiatri sample?. Psychol Addict Behav 2014; 28(2): 498–506.
54. Bowen S, Enkema MC. Relationship between dispositional mindfulness and substance use: Findings from a clinical sample. Addict Behav 2014; 39(3): 532–537.
55. Özyeşil Z, Arslan C, Kesici Ş, Deniz ME. Bilinçli Farkındalık Ölçeği’ni Türkçeye Uyarlama Çalışması. Eğitim ve Bilim 2011; 36(160): 226-227.
56. Roemer L, Lee JK, Salters-Pedneault K, et al. Mindfulness and emotion regulation difficulties in generalized anxiety disorder: preliminary evidence for ındependent and overlapping contributions. Behav Ther 2009; 40(2): 142–154.
57. Yılmaz G, Kaylı DŞ. Toplumun bağımlılık yapıcı madde kullanan bireylere yönelik tutum ve davranışları: Manisa ili örneği. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2020; 18(1): 326–338.
58. Van Boekel LC, Brouwers EPM, Van Weeghel J, Garretsen HFL. Stigma among health professionals towards patients with substance use disorders and its consequences for healthcare delivery: Systematic review. Drug Alcohol Depend 2013; 131(1-2): 23-35.

APA	ÜNAL DEMİR F, AKPINAR ASLAN E, BATMAZ S, ÇELİKBAŞ Z, HIZLI SAYAR G, Ünübol H (2022). Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. , 86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
Chicago	ÜNAL DEMİR Figen,AKPINAR ASLAN ESMA,BATMAZ Sedat,ÇELİKBAŞ Zekiye,HIZLI SAYAR Gökben,Ünübol Hüseyin Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. (2022): 86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
MLA	ÜNAL DEMİR Figen,AKPINAR ASLAN ESMA,BATMAZ Sedat,ÇELİKBAŞ Zekiye,HIZLI SAYAR Gökben,Ünübol Hüseyin Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. , 2022, ss.86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
AMA	ÜNAL DEMİR F,AKPINAR ASLAN E,BATMAZ S,ÇELİKBAŞ Z,HIZLI SAYAR G,Ünübol H Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. . 2022; 86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
Vancouver	ÜNAL DEMİR F,AKPINAR ASLAN E,BATMAZ S,ÇELİKBAŞ Z,HIZLI SAYAR G,Ünübol H Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. . 2022; 86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
IEEE	ÜNAL DEMİR F,AKPINAR ASLAN E,BATMAZ S,ÇELİKBAŞ Z,HIZLI SAYAR G,Ünübol H "Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri." , ss.86 - 94, 2022. 10.51982/bagimli.978640
ISNAD	ÜNAL DEMİR, Figen vd. "Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri". (2022), 86-94. https://doi.org/10.51982/bagimli.978640

APA	ÜNAL DEMİR F, AKPINAR ASLAN E, BATMAZ S, ÇELİKBAŞ Z, HIZLI SAYAR G, Ünübol H (2022). Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. Bağımlılık Dergisi, 23(1), 86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
Chicago	ÜNAL DEMİR Figen,AKPINAR ASLAN ESMA,BATMAZ Sedat,ÇELİKBAŞ Zekiye,HIZLI SAYAR Gökben,Ünübol Hüseyin Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. Bağımlılık Dergisi 23, no.1 (2022): 86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
MLA	ÜNAL DEMİR Figen,AKPINAR ASLAN ESMA,BATMAZ Sedat,ÇELİKBAŞ Zekiye,HIZLI SAYAR Gökben,Ünübol Hüseyin Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. Bağımlılık Dergisi, vol.23, no.1, 2022, ss.86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
AMA	ÜNAL DEMİR F,AKPINAR ASLAN E,BATMAZ S,ÇELİKBAŞ Z,HIZLI SAYAR G,Ünübol H Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. Bağımlılık Dergisi. 2022; 23(1): 86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
Vancouver	ÜNAL DEMİR F,AKPINAR ASLAN E,BATMAZ S,ÇELİKBAŞ Z,HIZLI SAYAR G,Ünübol H Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri. Bağımlılık Dergisi. 2022; 23(1): 86 - 94. 10.51982/bagimli.978640
IEEE	ÜNAL DEMİR F,AKPINAR ASLAN E,BATMAZ S,ÇELİKBAŞ Z,HIZLI SAYAR G,Ünübol H "Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri." Bağımlılık Dergisi, 23, ss.86 - 94, 2022. 10.51982/bagimli.978640
ISNAD	ÜNAL DEMİR, Figen vd. "Sigara, Alkol veya Madde Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılığa Yönelik Farkındalık, Olumsuz Tutum ve Damgalama Düzeyleri". Bağımlılık Dergisi 23/1 (2022), 86-94. https://doi.org/10.51982/bagimli.978640