Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü

Bedel, Ahmet; Çelik, Süleyman; Guler, Gokhan

Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü

Gökhan GÜLER,

Ahmet BEDEL, (Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye)

Süleyman ÇELİK (Özel Besmer Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, Bursa, Türkiye)

Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD)

55 10

Yıl: 2022 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 274 - 292 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-10-2022

Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü

Öz:

Araştırmanın amacı özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerde tükenmişlik, ailelerin stres düzeyleri, yaşam doyumu, işlevselliği, cinsiyet ve yaş değişkenleri arasındaki ilişkileri incelemek; ayrıca, cinsiyet ve yaş değişkenleri, ailelerin stres düzeyi, yaşam doyumu ve işlevselliğinin tükenmişlik puanı üzerindeki yordama düzeyini saptamaktır. Bu amaçla, Bursa’da bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine devam eden özel gereksinimli çocuğu olan 184 aile üyesine “Maslach Tükenmişlik Ölçeği”, “Aile Stresini Değerlendirme Ölçeği”, “Aile Yaşam Doyumu Ölçeği” ve “Aile İşlevselliği Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırmanın istatistiksel analizleri için Pearson Momentler Çarpımı Korelâsyon Analizi ve Çoklu Hiyerarşik Regresyon Analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre tükenmişlik ile ailelerin stres düzeyi, yaşam doyumu ve işlevselliği arasında anlamlı ilişkilerin olduğu; tükenmişlik ile cinsiyet ve yaş değişkenleri arasında anlamlı ilişkilerin olmadığı belirlenmiştir. Tükenmişlik puanının anlamlı düzeyde yordayıcılarının sırasıyla ailelerin stres düzeyi, yaşam doyumu ve işlevselliği olduğu saptanmıştır. Oluşturulan modelde, yordayan değişkenlerin tükenmişlik puanına ilişkin toplam varyansın yaklaşık olarak %52’sini açıkladığı görülmüştür. Buna göre, özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerde ortaya çıkabilecek tükenmişliğe yönelik yapılması planlanan rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde risk ve koruyucu faktör olarak belirlenen aracı değişkenlerin önemine vurgu yapılarak tartışılmış ve bu konuda yapılacak sonraki araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime: Aile stresi Tükenmişlik Aile işlevselliği Aile yaşam doyumu Özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynler

Burnout in Parents of Children with Special Needs: The Role of Family Stress, Family Life Satisfaction and Family Functionality

Öz:

The aim of this study is to examine the relationships between burnout, family stress, family life satisfaction, family functionality, gender variable and age variable in parents of children with special needs, and also to determine the predictive level of gender variable, age variable, family stress, family life satisfaction and family functionality on the burnout score. For this purpose, “Maslach Burnout Scale”, “The Questionnaire on Resource and Stress-F”, “Family Life Satisfaction Scale” and “Systemic Family Functionality Scale” were applied to 184 family members of children with special needs in a special education and rehabilitation center in Bursa. Pearson Product Moment Correlation Analysis and Multiple Hierarchical Regression Analysis techniques were used for the statistical analyses of the study. According to the findings of the study, there are significant relationships between burnout and family stress, family life satisfaction and family functionality. The results also showed that there was no significant relationship between burnout and gender and age variables. Significant predictors of burnout score were determined to be variables of family stress, family life satisfaction and family functionality, respectively. In the created model, it was seen that the predictor variables explained approximately 52% of the total variance regarding the burnout score. Accordingly, it was discussed by emphasizing the importance of concomitant variables determined as risk and protective factors in the guidance and psychological counseling services planned for the burnout that may occur in parents of children with special needs, and suggestions were made for studies.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akçamete, G., & Kargın, T. (1996). İşitme engelli çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 7-24.
Akman, S. (2006). Epileptik nöbet geçiren–sağlıklı çocuğu olan annelerin tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Aktan, O., Orakcı, Ş., & Durnalı, M. (2020). Investigation of the relationship between burnout, life satisfaction and quality of life in parents of children with disabilities. European Journal of Special Needs Education, 35(5), 679-695.
Ardıç, A. (2010). Özel gereksinimli çocuk ve aile. A.Cavkaytar (Ed.), Özel eğitimde aile eğitimi ve rehberliği içinde (19-58. ss.). Ankara: Maya Akademi.
Ardıç, A., & Olçay, S. (2021). Investigation of the relationship between the burnout level of parents of children with autism spectrum disorder (ASD) and ASD symptom level and family needs by regression analysis. Education and Science, 46(206), 459-471.
Aydoğan, D., & Kızıldağ, S. (2017). Examination of relational resilience with couple burnout and spousal support in families with a disabled child. The Family Journal, 25(4), 407-413.
Bahçecitapar, M., & Aktaş, S. (2017). Çoklu doğrusal bağlantı durumunda doğrusal karma modelin kullanımı ve bir uygulama. Sakarya University Journal of Science, 21(6), 1349-1359.
Baltaş, A., & Baltaş, Z. (2013). Stres ve başaçıkma yolları (36. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Başaran, B., & Aksoy, A. B. (2020). Anne-babaların korona-virüs (COVİD-19) salgını sürecinde aile yaşantılarına ilişkin görüşleri. Journal of International Social Research, 13(71), 668-678.
Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı. (1994). 1994 Uluslararası aile yılı özel ihtisas komisyon raporları. Ankara: Kılıçaslan Matbaacılık Sanayi Ltd. Şti.
Başol, G., & Zabun, E. (2014). Seviye belirleme sınavında başarının yordayıcılarının incelenmesi: Dershaneye gitme, mükemmeliyetçilik, ana-baba tutumu ve sınav kaygısı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 63-87.
Bilal, E., & Dağ, İ. (2005). Eğitilebilir zihinsel engelli olan ve olmayan çocukların annelerinde stres, stresle başa çıkma ve kontrol odağının karşılaştırılması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(2), 56-68.
Bitter, J. R., & Corey, G. (2001). Family systems therapy. G.Corey (Ed.), Theory and practice of counseling and psychotherapy içinde (382-453. ss.). Pasific Grove, CA: Brooks-Cole/Wadsworth.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (7. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Cavkaytar, A. (2010). Toplum ve aile. A. Cavkaytar (Ed.), Özel eğitimde aile eğitimi ve rehberliği içinde (3-18, ss.). Ankara: Maya Akademi.
Cho, S., & Kahng, S. K. (2015). Predictors of life satisfaction among caregivers of children with develop mental disabilities in South Korea. Asian Social Science, 11(2), 154-166.
Cin, F. M., Aydın, M. A., & Arı, E. (2017). Zihinsel engelli bireye sahip olan ebeveynlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(31), 19-32.
Çalışkan, M., Toker, M., & Özbay, Y. (2017). Aile Yaşam Doyumu Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(1), 1-9.
Çam, Z. (2021). Özel gereksinimli çocuğu olan annelerin aile yaşam kaliteleri ebeveynlik stresi ve evlilik yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam Doyum Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1262.
Dereli, F., & Okur, S. (2008). Engelli çocuğa sahip olan ailelerin depresyon durumunun belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 25, 164-168.
Dhiman, S., Sahu, P. K., Reed, W. R., Ganesh, G. S., Goyal, R. K., & Jain, S. (2020). Impact of COVID-19 outbreak on mental health and perceived strain among caregivers tending children with special needs. Research in Developmental Disabilities, 107, 103790.
Dil, S., & Bulantekin, Ö. (2011). Hemşirelik öğrencilerinde akademik başarı düzeyi ile aile işlevselliği ve kontrol odağı arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşirelik Dergisi, 2(1), 17-24.
Duygun, T., & Sezgin, N. (2003). Zihinsel engelli ve sağlıklı çocuk annelerinde stres belirtileri, stresle başaçıkma tarzları ve algılanan sosyal desteğin tükenmişlik düzeyine olan etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 18(52), 37- 52.
Eid, B. N. K., & Karamuklu, E. S. (2022). COVID-19 salgını sürecinde özel gereksinimli çocuğu olan annelerin yaşadıkları güçlüklerin ve duygu durumlarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(233), 419-442.
Elçi, Ö. (2004). Predictive values of social support, coping styles and stres level in posttraumatic growth and burnout levels among the parents of children with autism. Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Epstein, N. B., Baldwin, L. M., & Bishop, D. S. (1983). The McMaster Family Assessment Device. Journal of Marital and Family Therapy, 9(2), 171-180.
Ertürk, Y. (2018). Özel gereksinimli çocuğa sahip olan ve olmayan annelerin ilgili değişkenler açısından sosyal beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Floyd, F. J., & Zmich, D. E. (1991). Marriage and the parenting partnership: Perceptions and interactions of parents with mentally retarded and typically developing children. Child Development, 62(6), 1434- 1448.
Fortier, L. M., & Wanlass, R. L. (1984). Family crisis following the diagnosis of a handicapped child. Family Relations, 33(1), 13-24.
Friedrich, W. N., Greenberg, M. T., & Crnic, K. (1983). A short-form of the Questionnaire on Resourcesand Stress. American Journal of Mental Deficiency, 88(1), 41-48.
Genç, H. (2015). Zihinsel engelli çocuklara sahip anne ve babaların yaşam doyumlarının ve aleksitimik düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Gérain, P., & Zech, E. (2018). Does informal caregiving lead to parental burnout? Comparing parents having (or not) children with mental and physical issues. Frontiers in Psychology, 9, 884.
Güler, M., & Çapri, B. (2020). The relationship between couple burnout and state-trait anxiety in mothers with disabled children. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 5(13),1445- 1468.
Haybron, D. M. (2004). Happiness and the importance of life satisfaction. Delivered at the Department of Philosophy. University of Arizona. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.199.9197&rep =rep1&type=pdf
İnce, Z. E., & Tüfekci, F. G. (2015). Engelli çocuğu olan ebeveynlerde evlilik uyumu ve yaşam doyumunun değerlendirilmesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 102-112.
Kaner, S. (2002). Aile Stresini Değerlendirme Ölçeği (The Questionnaire on Resource and Stress-F): Faktör yapısı, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34(1), 1- 10.
Karacasu, G. (2019). Çocuklarında otizm spektrum bozukluğu olan ebeveynlerin tükenmişlik düzeyi ve anksiyete ile baş etme tutumları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Lefkoşa.
Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (35. bs.). Ankara: NOBEL Akademik Yayıncılık.
Kawamoto, T., Furutani, K., & Alimardani, M. (2018). Preliminary validation of Japanese version of the parental burnout inventory and its relationship with perfectionism. Frontiers in Psychology, 9, 970.
Kazak, A. E. (1987). Families with disabled children: Stress and social networks in three samples. Journal of Abnormal Child Psychology, 15(1), 137-146.
Kazak, A. E., & Marvin, R. S. (1984). Differences, difficulties and adaptation: Stress and social networks in families with a handicapped child. Family Relations, 33, 67-77.
Kurt, A., & Erden, M. K. (2020). Koronavirüs hastalığı 2019 sürecinde özel gereksinimli bireyler. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 1105-1119.
Küçüker, S. (2006). The family-focused early intervention programme: Evaluation of parental stress and depression. Early Child Development and Care, 176(3-4), 329-341.
Lebert-Charron, A., Dorard, G., Boujut, E., & Wendland, J. (2018). Maternal burnout syndrome: Contextual and psychological associated factors. Frontiers in Psychology, 9, 885.
Marchetti, D., Fontanesi, L., Mazza, C., Di Giandomenico, S., Roma, P., & Verrocchio, M. C. (2020). Parenting- related exhaustion during the Italian COVID-19 lockdown. Journal of Pediatric Psychology, 45(10), 1114- 1123.
Maslach, C., Jackson, S. E., & Leiter, M. P. (1997). Maslach Burnout Inventory (3. Baskı). C. P. Zalaquett & R. J. Wood (Ed.), Evaluating stress: A book of resources içinde (191–218. ss.). Scarecrow Education.
Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
Meeussen, L., & Van Laar, C. (2018). Feeling pressure to be a perfect mother relates to parental burnout and career ambitions. Frontiers in Psychology, 9, 2113.
Meyers, J. C., & Marcenko, M. O. (1989). Impact of a cash subsidy program for families of children with severe develop mental disabilities. Mental Retardation, 27(6), 383-387.
Mutluer, T., Doenyas, C., & Aslan Genc, H. (2020) Behavioral implications of the Covid-19 process for Autism Spectrum Disorder, and individuals’ comprehension of and reactions to the pandemic conditions. Front. Psychiatry 11:561882.
Nazlı, S. (2014). Aile danışmanlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Nergiz, H., & Uluç, S. (2018). Çocuğunda görme yetersizliği olan anne ve babaların çeşitli psikolojik değişkenler açısından karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(1), 79- 103.
Norberg, A. L. (2007). Burnout in mothers and fathers of children surviving brain tumour. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings,14(2), 130-137.
Özdemir, O. (2010). Ailelerin danışmanlık, rehberlik ve eğitim gereksinimlerinin karşılanması. A.Cavkaytar (Ed.), Özel eğitimde aile eğitimi ve rehberliği içinde (161-194. ss.). Ankara: Maya Akademi.
Pruchno, R., & Patrick, J. H. (1999). Mothers and fathers of adults with chronic disabilities. Research on Aging, 21(5), 682-713.
Roskam, I., Raes, M. E., & Mikolajczak, M. (2017). Exhausted parents: Development and preliminary validation of the parental burnout inventory. Frontiers in Psychology, 8, 163.
Sánchez-Rodríguez, R., Orsini, É., Laflaquière, E., Callahan, S., & Séjourné, N. (2019). Depression, anxiety, and guilt in mothers with burnout of preschool and school-aged children: Insight from a cluster analysis. Journal of Affective Disorders, 259, 244-250.
Sairanen, E., Lappalainen, P., & Hiltunen, A. (2018). Psychological inflexibility explains distress in parents whose children have chronic conditions. PLoS ONE, 13(7), e0201155.
Sarı, H. Y. (2007). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerde aile yüklenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 1-7.
Seligman, M. E. P. (2007). Gerçek mutluluk. (Çev. S. Kunt). Ankara: HYB Yayınları.
Shearn, J., & Todd, S. (1997). Parental work: An account of theday-to-dayactivities of parents of adults with learning disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 41(4), 285–301.
Sorkkila, M., & Aunola, K. (2020). Risk factors for parental burnout among Finnish parents: The role of socially prescribed perfectionism. Journal of Child and Family Studies, 29(3), 648-659.
Temel, M. (2015). Engelli çocuğa sahip aileler ile engelsiz çocuğa sahip ailelerin tükenmişlik ve psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Tunç, S., & Özkardaş, O. (2020). Otizmli çocuğu olan annelerde algılanan sosyal desteğin anksiyete ve ebeveyn tükenmişliği üzerindeki etkisi. Social Sciences Research Journal, 9(4), 247-253.
Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik, görülen psikolojik belirtiler ve başa çıkma davranışları. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Türk Dil Kurumu (2021). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
Uğuz, Ş., Toros, F., İnanç, B. Y., & Çolakkadıoğlu, O. (2004). Zihinsel ve/veya bedensel engelli çocukların annelerinin anksiyete, depresyon ve stres düzeylerinin belirlenmesi. Klinik Psikiyatri, 7, 42-47.
Usta, M., Özbay, Y., & Toker, M. (2020). Development of a Systemic Family Functionality Scale (SFFS). Marriage & Family Review, 57(2), 126-142.
Van Bakel, H. J., Van Engen, M. L., & Peters, P. (2018). Validity of the parental burnout inventory among Dutch employees. Frontiers in Psychology, 9, 697.
Varghese, R. T., & Venkatesan, S. (2013). A comparative study of maternal burnout in autism and hearing impairment. International Journal of Psychology and Psychiatry, 1(2), 101-108.
Weiss, M. J. (2002). Hardiness and social support as predicators of stress in mothers of typical children, children with autism, and children with mental retardation. Autism, 6(1), 115-130.
Yarar, F., Bayramoğlu, S., & Şenol, H. (2021). COVID-19 pandemi döneminin özel gereksinimli çocuk annelerinde anksiyete ve yaşam kalitesi üzerine etkisinin incelenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(3), 410-416.
Yavuz, S. (2016). Normal gelişim göstere çocuğa sahip ebeveynler ile zihinsel engelli çocuğa sahip ebeveynlerin evlilik uyumu ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

APA	Guler G, Bedel A, Çelik S (2022). Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. , 274 - 292.
Chicago	Guler Gokhan,Bedel Ahmet,Çelik Süleyman Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. (2022): 274 - 292.
MLA	Guler Gokhan,Bedel Ahmet,Çelik Süleyman Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. , 2022, ss.274 - 292.
AMA	Guler G,Bedel A,Çelik S Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. . 2022; 274 - 292.
Vancouver	Guler G,Bedel A,Çelik S Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. . 2022; 274 - 292.
IEEE	Guler G,Bedel A,Çelik S "Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü." , ss.274 - 292, 2022.
ISNAD	Guler, Gokhan vd. "Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü". (2022), 274-292.

APA	Guler G, Bedel A, Çelik S (2022). Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD), 13(1), 274 - 292.
Chicago	Guler Gokhan,Bedel Ahmet,Çelik Süleyman Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD) 13, no.1 (2022): 274 - 292.
MLA	Guler Gokhan,Bedel Ahmet,Çelik Süleyman Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD), vol.13, no.1, 2022, ss.274 - 292.
AMA	Guler G,Bedel A,Çelik S Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD). 2022; 13(1): 274 - 292.
Vancouver	Guler G,Bedel A,Çelik S Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD). 2022; 13(1): 274 - 292.
IEEE	Guler G,Bedel A,Çelik S "Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü." Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD), 13, ss.274 - 292, 2022.
ISNAD	Guler, Gokhan vd. "Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerde Tükenmişlik: Aile Stresi, Aile Yaşam Doyumu ve Aile İşlevselliğinin Rolü". Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD) 13/1 (2022), 274-292.