Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi
Yıl: 2022 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 392 - 401 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30703/cije.1022104 İndeks Tarihi: 15-08-2022
Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi
Öz: Bu araştırmada 2019-2020 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programında öğrenim gören öğretmen adaylarının “coğrafya” kavramına ilişkin algılarını metafor yoluyla ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu sayede araştırmacılar, araştırma kapsamında yer alan katılımcıların metafor çağrışımlarından yola çıkarak coğrafya bilimine yönelik algılarını ve coğrafya kavramına yükledikleri anlamları incelemişlerdir. Çalışmanın örnekleminde toplamda 118 sosyal bilgiler öğretmen adayının görüşleri yer alırken yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma kapsamında metaforla ilgili elde edilen verilerin değerlendirilmesinde ise içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. İçerik analizi ile elde edilen veriler tanımlanır ve veriler içinde saklanan gerçekler derinlemesine ortaya çıkarılır. İçerik analizinde yapılan temel işlem birbirine benzeyen verileri belirli temalar çerçevesinde birleştirmektir. Verilerin analizi için öğretmen adaylarından, veri toplama aracı olarak kullanılan yarı yapılandırılmış görüşme formunda yer alan “Coğrafya ............. gibidir; çünkü................’’ cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre öğretmen adayları “coğrafya” kavramına yönelik olarak 68 metafor üretmişlerdir. Öğretmen adayları tarafından üretilen bu metaforlar 9 kategori altında toplanmıştır. Araştırmanı sonucuna göre öğretmen adaylarının % 32,20’si coğrafyayı yaşam ve yaşamın kaynağı, % 17’si yol gösteren, yansıtıcı olarak algıladıkları görülmektedir. Ayrıca katılımcılar tarafından geliştirilen tüm metaforların olumlu olması öğretmen adaylarının coğrafya ile ilgili algılarının olumlu yönde olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelime: Examination of the Pre-Service Teachers’ Perceptions Studying in the Social Studies Teaching Undergraduate Program Regarding the Concept of Geography Via Metaphor
Öz: Bu araştırmada 2019-2020 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programında öğrenim gören öğretmen adaylarının “coğrafya” kavramına ilişkin algılarını metafor yoluyla ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu sayede araştırmacılar, araştırma kapsamında yer alan katılımcıların metafor çağrışımlarından yola çıkarak coğrafya bilimine yönelik algılarını ve coğrafya kavramına yükledikleri anlamları incelemişlerdir. Çalışmanın örnekleminde toplamda 118 sosyal bilgiler öğretmen adayının görüşleri yer alırken yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma kapsamında metaforla ilgili elde edilen verilerin değerlendirilmesinde ise içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. İçerik analizi ile elde edilen veriler tanımlanır ve veriler içinde saklanan gerçekler derinlemesine ortaya çıkarılır. İçerik analizinde yapılan temel işlem birbirine benzeyen verileri belirli temalar çerçevesinde birleştirmektir. Verilerin analizi için öğretmen adaylarından, veri toplama aracı olarak kullanılan yarı yapılandırılmış görüşme formunda yer alan “Coğrafya ............. gibidir; çünkü................’’ cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre öğretmen adayları “coğrafya” kavramına yönelik olarak 68 metafor üretmişlerdir. Öğretmen adayları tarafından üretilen bu metaforlar 9 kategori altında toplanmıştır. Araştırmanı sonucuna göre öğretmen adaylarının % 32,20’si coğrafyayı yaşam ve yaşamın kaynağı, % 17’si yol gösteren, yansıtıcı olarak algıladıkları görülmektedir. Ayrıca katılımcılar tarafından geliştirilen tüm metaforların olumlu olması öğretmen adaylarının coğrafya ile ilgili algılarının olumlu yönde olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ablak, S. ve Aksoy, B. (2017). An analysis of students’ perceptions regarding armenian deportation. IJOESS, 8(30), 1468-1490.
- Ablak, S. ve Aksoy, B. (2018). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan mekânı algılama becerisine ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Turkish Studies, 13 (11), DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13234. 1-32.
- Ablak, S. ve Aksoy, B. (2021). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan zaman ve kronolojiyi algılama becerisine ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 11 (1), 41-73.
- Akça B., N., Gültekin, F., ve Çençen, N. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersine ve sosyal bilgiler öğretmenine ilişkin metaforları, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 183-199.
- Akdemir, İ., O., ve Akengin, H.(2013). Coğrafya biliminin tanımı, ilkeleri, konusu, bazı temel kavramları ve öğretimi, Hamza Akengin, İskender Dölek (Ed.), Genel fiziki coğrafya içinde (s.1- 34 ) Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Arslan, M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim öğretim açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 171, 100-108.
- Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / EducationalSciences: Theory&Practice, 10(3), 1293-1322.
- Aydın, F. ve Ünaldı Eser, Ü. (2010). Coğrafya öğretmen adaylarının coğrafya kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. International Online Journal of Educational Sciences (IOJES), 2(2), 600-622.
- Aydın, D. ve Yazıcı, Ö. (2004). Geography teachers’ metaphors concernıng the concept of “map. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (15), 1-15.
- Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarında öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar yardımıyla analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Aziz, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri. Nobel Yayıncılık
- Berk, N. A., Gültekin, F. ve Çençen, N. (2015). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersine ve sosyal bilgiler öğretmenine ilişkin metaforları. Ahi Evran Üniv. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) 16, (1), 183-19
- Brillante, P. ve Mankiw, S. (2015). A sense of place: Human geography ın the early childhood clasroom. Young Children, 2-9.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (7. baskı). Pegem
- Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4), 693-712.
- Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 269-283.
- Coşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin “iklim” kavramıyla ilgili metaforları (Zihinsel imgeleri). Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 5 (3), 919-940.
- Durmuş, E. Ve Baş, K. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya kavramına ilişkin metaforik algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (1), 75-92.
- Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Anı Yayıncılık. Gandy, K. S. (2007). Developmentally appropriate geography. Social Studies and Young Leraner 20 (2), 30-32.
- Geçit, Y. ve Gençer, G. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi Örneği), Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
- Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. [Yayımlanmamış doktora tezi], Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Gömleksiz, N., Kan, A.Ü., ve Öner, Ü., (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bir değer olarak demokrasi kavramına ilişkin metaforik algıları. Değerler Eğitimi Dergisi, 10(24), 79-100.
- Gürkan, G, Özgün, B. B ve Kahraman, S. (2017). Öğretmen adaylarının bilgi kavramına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4 (8), 1-18.
- Kadızade, E. (2014). Aktif öğrenmede bir teknik; metafor uygulaması"türkçe öğretmen adaylarının türkçe dersi algıları üzerine. International Journal of Language Academy, 2 (4), 6885.
- Kaya, M. F. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. TurkishStudies- International Periodical For Th e Languages, Literature and History of Turkishor Turkic, 9 (2), 917-931.
- Kelleci, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının iklim kavramına ilişkin algılarının metafor yoluyla incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi], Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kuru, E. ve Kuru, O. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitim teknolojisi kavramına ilişkin metaforik algıları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv. Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 257-278.
- Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çev: G. Yavuz Demir). Paradigma Yayıncılık.
- Levinie, M. (2005). Metaphors and ımages of classrooms. Kappa Delta Pi Record, 41 (4), 172-175, DOI: 10.1080/00228958.2005.10532066
- MEB (2018a). Coğrafya Dersi (9,10,11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018120203724482- Cografya%20dop%20pdf.pdf, Erişim tarihi: 10.06.2021.
- MEB (2018b). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686- SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERE T%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf Erişim tarihi: 10.06.2021.
- Meral, E,. Küçük, B. ve Gedik, F. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre kavramına ilişkin metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (1), 65-78.
- Özçağlar, A., (2006). Coğrafyaya Giriş. Hilmi Usta Matbaacılık.
- Özey, R. (2010). Coğrafya’da Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre Öğretmen-Öğrenci İlişkisi. Ramazan Özey ve Süleyman İncekara (Ed.), Coğrafya Eğitiminde Kavram Ve Değişimler içinde (s.1-8) Pegem Akademi Yayıncılık.
- Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının “coğrafya” kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 55-69.
- Peker, M. ve Mirasyedioğlu, Ş. (2003). Lise 2. sınıf öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutumları ve başarıları arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (14), 157-166.
- Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 131-155.
- Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421–455. Erişim adresi: “http://ilkogretim-online.org.tr”.
- Saban, A., Koçbeker, B.N., ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (Educational Sciences: Theory & Practice), 6 (2), 461- 522.
- Senemoğlu, N. (2011). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Pegem Yayıncılık.
- Şahin, Ş. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin internet kavramına ilişkin algılarının değerlendirilmesi: Bir metafor analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 177 – 192.
- Yazıcı, Ö. (2013). Coğrafya öğretmenlerinin “çevre” kavramına ilişkin algıları: Bir metafor analizi çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (5), 811-828.
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
- Zaman, S. ve Keskin, Y. (2016). Coğrafya öğretmen adaylarının coğrafya kavramına yönelik geliştirdikleri metaforlar. II. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, 12-14 Ekim Ağrı. 821- 980.
| APA | Kartal F, ERGUN A (2022). Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. , 392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| Chicago | Kartal Fatih,ERGUN Abdulkadir Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. (2022): 392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| MLA | Kartal Fatih,ERGUN Abdulkadir Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. , 2022, ss.392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| AMA | Kartal F,ERGUN A Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. . 2022; 392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| Vancouver | Kartal F,ERGUN A Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. . 2022; 392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| IEEE | Kartal F,ERGUN A "Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi." , ss.392 - 401, 2022. 10.30703/cije.1022104 |
| ISNAD | Kartal, Fatih - ERGUN, Abdulkadir. "Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi". (2022), 392-401. https://doi.org/10.30703/cije.1022104 |
| APA | Kartal F, ERGUN A (2022). Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(2), 392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| Chicago | Kartal Fatih,ERGUN Abdulkadir Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 11, no.2 (2022): 392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| MLA | Kartal Fatih,ERGUN Abdulkadir Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, vol.11, no.2, 2022, ss.392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| AMA | Kartal F,ERGUN A Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2022; 11(2): 392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| Vancouver | Kartal F,ERGUN A Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2022; 11(2): 392 - 401. 10.30703/cije.1022104 |
| IEEE | Kartal F,ERGUN A "Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi." Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11, ss.392 - 401, 2022. 10.30703/cije.1022104 |
| ISNAD | Kartal, Fatih - ERGUN, Abdulkadir. "Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi". Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 11/2 (2022), 392-401. https://doi.org/10.30703/cije.1022104 |
