Yıl: 2013 Cilt: 37 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 84 - 91 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu

Öz:
Amaç: Leishmaniasis, Leishmania cinsi hücre içi protozoon parazitlerin neden olduğu, farklı klinik şekilleri olan hastalıklar grubudur. Hastalık, parazitle enfekte olmuş dişi kum sineklerinin insanlardan kan emmesi ile bulaşmaktadır. Kutanöz leishmaniasis (KL) hastalığın en yaygın formudur. Bu çalışmanın amacı KL’nin Antalya’daki durumunu incelemek ve hastalığın bu bölgede önlenmesine katkı sağlamaktır. Yöntemler: 2005-2012 yılları arasında il genelinde resmi olarak bildirimi yapılan KL olgularına ait veriler Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık İstatistikleri Modülü’nden alınarak; olguların aylara, mevsimlere, yıllara, yaş gruplarına, cinsiyetlere ve ilçelere dağılımları incelenmiştir Bulgular: 2005-2012 yılları arasında 220 KL olgusunun bildirildiği görülmüştür. Olguların 129’u (%58,64) erkek, 91’i (%41,36) kadın olup, 118’inin (%53,64) 20 yaş altında olduğu belirlenmiştir. Olgular en fazla Mayıs (33 olgu, %15), en az ise Temmuz (11 olgu, %5) ayında, benzer şekilde en fazla ilkbahar (75 olgu, %34,09), en az ise yaz (46 olgu, %20,91) aylarında bildirilmiştir. Olguların genellikle bildirim yapan ilçelerin kenar mahallelerinden ve köylerinden rapor edildiği saptanmıştır. Sonuç: Antalya’da son yıllarda KL olgu sayıları azalmaktadır. Ancak iklimi, doğası, bitki örtüsü, sosyo-ekonomik yapısı, nüfus hareketliliği ve ilin belirli bölgelerinde sürekli olarak olgu bildirimi yapılmasının, olgu sayılarında artışa neden olabilecek önemli risk faktörleri olduğu düşünülmektedir. Bu nedenlerden ötürü sağlık taramalarının, halk sağlığı eğitimlerinin ve vektör kontrol çalışmalarının sektörel işbirliği ile yıl boyunca düzenli olarak yapılması gerektiği kanısına varılmıştır.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Zeyrek FY, Erdoğan DD, Uluca N, Tumer S, Korkmaz M. Kutanöz Leishmaniasis Tanısında Serolojinin Yeri. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2012; 18 (Suppl-A): A121-A124.
  • 2. Uzun R, Buzgan T. T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Şark Çıbanı. Ankara, 2005.
  • 3. WHO technical report series; no. 949. Control of the leishmaniases: report of a meeting of the WHO Expert Committee on the Control of leishmaniases, Geneva, 22-26 March 2010.
  • 4. Avlar J, Vélez ID, Bern C, Herrero M, Desjeux P, Cano J, et al. Leishmaniases Worldwide and Global Estimates of Its Incidence. Plos One 2012; 7: e35671. [CrossRef]
  • 5. Desjeux P. Leishmaniasis: current sitation and new perspectives. Comp Immun Microbiol Infect Dis 2004; 27: 305-18. [CrossRef]
  • 6. Bayazıt Y, Özcebe H. Şanlıurfa İli Kent Merkezinde Kutanöz Leishmaniasis İnsidans ve Prevalansı. Türk Hij Den Biyol Derg 2004; 61: 9-14.
  • 7. Ok ÜZ, Balcıoğlu İC, Özkan AT, Özensoy S, Özbel Y. Leishmaniasis in Turkey. Acta Tropica 2002; 84: 43-8. [CrossRef]
  • 8. Aksu HSZ, Leşmanyaz: Tedavide Yeni Gelişmeler. ANKEM Derg 1995; 9: 263-8.
  • 9. Atakan E, Akbaba M, Sütoluk Z, Alptekin D, Demirhindi H, Uludağ SK. Hocallı ve Turunçlu (Adana) Köylerinde Phlebotomus (Diptera; Psychodidae; Phlebotomine) Türlerinin Populasyon Yoğunluğu ve Kutanöz Leishmaniasis ile İlişkisi. Türkiye Parazitol Derg 2010; 34: 106-11.
  • 10. Gürel MS, Yeşilova Y, Ölgen MK, Özbel Y. Türkiye’de Kutanöz Leishmaniasisin Durumu. Türkiye Parazitol Derg 2012; 36: 121-9.
  • 11. Gürel MS. Leishmaniasis Kutis Epidemiyolojisi. Tüzün Y, Serdaroğlu S, editörler. Dermatolojide Gelişmeler-8. İstanbul: Umur Basım ve Kırtasiye San. ve Tic. A.Ş; 2009.s.17-26.
  • 12. Çulha G, Akçalı C. Hatay ve Çevresinde Saptanan Kutanöz Leishmaniasis Olguları. Türkiye Parazitol Derg 2006; 30: 268-71.
  • 13. Ertem M, Aytekin S, Acemoğlu H, Akpolat N, Aytekin N. Diyarbakır Dicle ilçesi Dedeköy ve Durabeyli’de Kutanöz Leishmaniasis Olgularının İncelenmesi. Türkiye Parazitol Derg 2004; 28: 65-8.
  • 14. Yanik M, Gurel MS, Simsek Z, Kati M. The psychological impact of cutane- ous leishmaniasis. Clinical and Experimental Dermatology 2004; 29: 464-7. [CrossRef]
  • 15. T.C Sağlık Bakanlığı İstatistik Yıllıkları. Erişim: http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-2952/istatistik-yilliklari.html.
  • 16. Erbaydar T, Serpen A, Kurt AÖ. Zoonozlar. Maral I, Eskiocak M, Kurt AÖ, editörler. HASUDER Türkiye Sağlık Raporu Bulaşıcı Hastalıklar Bölümü 2012.s.50-3.
  • 17. Votýpka J, Kasap OE, Volf P, Kodym P, Alten B. Risk factors for cutane- ous leishmaniasis in Cukurova region, Turkey. Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene 2012; 106: 186-90. [CrossRef]
  • 18. Akman L, Aksu HSZ, Wang RQ, Ozensoy S, Ozbel Y, Alkan Z, et al. Multi-Site DNA Polymorphism Analyses of Leishmania Isolates Define their Genotypes Predicting Clinical Epidemiology of Leishmaniasis in a Specific Region. J Eukaryot Microbiol 2000; 47: 545-54. [CrossRef]
  • 19. Svobodová M, Alten B, Zídková L, Dvořák V, Hlavačková J, Myšková J, et al. Cutaneous leishmaniasis caused by Leishmania infantum transmitted by Phlebotomus tobbi. International Journal of Parasitology 2009; 39: 251-56. [CrossRef]
  • 20. Dinçer D, Arca E, Koç E, Topal Y, Özkan AT, Çelebi B. Ülkemizin Endemik Olmayan Bir İlinde (Ankara) Saptanan Leishmania infantum’a Bağlı Bir Kutanöz Leyşmanyazis Olgusu. Mikrobiyol Bul 2012; 46: 499-506.
  • 21. Toz SO, Nasereddin A, Ozbel Y, Ertabaklar H, Culha G, Sevil N, et al. Leishmaniasis in Turkey: molecular characterization of Leishmania from human and canine clinical samples. Tropical Medicine and International Health 2009; 14: 1401-6. [CrossRef]
  • 22. Memişoğlu HR. Kutanöz Leishmaniasis. ANKEM Derg 1997; 11: 319-29.
  • 23. Akdeniz S. Layşmanyazis Kutiste Klinik Tanı Yöntemleri ve Pratiği. Tüzün Y, Serdaroğlu S, editörler. Dermatolojide Gelişmeler-8. İstanbul: Umur Basım ve Kırtasiye San. ve Tic. A.Ş; 2009.s.27-31.
  • 24. Claborn DM. The Biology and Control of Leishmaniasis Vectors. J Glob Infect Dis 2010; 2: 127-34. [CrossRef]
  • 25. Yaman M. Tatarcıklarla Mücadele ve Bu Alandaki Son Gelişmeler. Türkiye Parazitol Derg 2008; 32: 280-7.
  • 26. Alten B, Çağlar S. Vektör Ekolojisi ve Mücadelesi Sıtma Vektörünün Biyo-Ekolojisi, Mücadele Organizasyonu ve Yöntemleri. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, Cem Web Ofset Ltd. Şti. Ankara; 1998.
  • 27. http://vektormucadelesi.orgfree.com/yakarcalar.html
  • 28. Oshaghi MA, Rasolian M, Shirzadi MR, Mohtarami F, Doosti S. Firs report on isolation of Leishmania tropica from sandflies of a classical urban Cutaneous leishmaniasis focus in southern Iran. Experimental Parasitology 2010; 126: 445-50. [CrossRef]
  • 29. Killick-kendrick R, Leaney AJ, Peters W, Rioux J-A, Bray RS. Zoonotic cuta- neous leishmaniasis in Saudi Arabia: the incrimination of Phlebotomus papatasi as the vector in the Al-Hassa oasis. Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene 1985; 79: 252-5. [CrossRef]
  • 30. Guilvard E, Rioux JA, Gallego M, Pratlong F, Mahjour J, Martinez-Ortega E, et al. Leishmania tropica in Morocco. III--The vector of Phlebotomus sergenti. Apropos of 89 isolates. Ann Parasitol Hum Comp 1991; 66: 96-9.
  • 31. Volf P, Ozbel Y, Akkafa F, Svobodová M, Votýpka J, Chang KP. Sand flies (Diptera: Phlebotominae) in Sanliurfa, Turkey: relationship of Phlebotomus sergenti with the epidemic of anthroponotic cutaneo- us leishmaniasis. J Med Entomol 2002; 39: 12-5. [CrossRef]
  • 32. Alptekin D, Kasap M, Luleyap U, Kasap H, Aksoy S, Wilson ML. Sandflies (Diptera: Psychodidae) associated with epidemic cutaneous leishmaniasis in Sanliurfa, Turkey. J Med Entomol 1999; 36: 277-81.
  • 33. Belen A, Kucukyildirim S, Alten B. Genetic structures of sand fly (Diptera: Psychodidae) populations in a leishmaniasis endemic regi- on of Turkey. Journal of Vector Ecology 2011; 36: 32-48. [CrossRef]
  • 34. Bates PA. Transmission of Leishmania metacyclic promastigotes by phlebotomine sand flies. International Journal for Parasitology 2007; 37: 1097-106. [CrossRef]
  • 35. Saygı G. Paraziter Hastalıklar ve Parazitler. İzmir; 2009.
  • 36. Erhan H, Emekdaş G, Direkel Ş. Mersin İli Mut İlçesi’nde Değişik Yaş Gruplarında Leishmania Antikor Düzeyleri. Mersin Univ Saglık Bilim Derg 2008; 1: 36-39.
  • 37. T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri, Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Yönergesi. Erişim: http://www.saglik.gov. tr/TR/dosya/1-12236/h/bulasicibildirimyonerge.doc
  • 38. Yemisen M, Ulas Y, Celik H, Aksoy N. Epidemiological and clinical characteristics of 7172 patients with cutaneous leishmaniasis in Sanliurfa, between 2001 and 2008. International Journal of Dermatology 2012; 51: 300-4. [CrossRef]
  • 39. Harman M. Layşmanyasis Kutis Tedavisi. Tüzün Y, Serdaroğlu S, edi- törler. Dermatolojide Gelişmeler-8. İstanbul: Umur Basım ve Kırtasiye San. ve Tic. A.Ş; 2009.s.32-35.
  • 40. Minodier P, Parola P. Cutaneous leishmaniasis treatment. Travel Med Infect Dis 2007; 5: 150-8. [CrossRef]
  • 41. Uzun S, Uslular C, Yücel A, Acar MA, Özpoyraz M, Memişoğlu HR. Cutaneous leishmaniasis: evaluation of 3074 cases in the Çukurova region of Turkey. Br J Dermatol 1999; 140: 347-50. [CrossRef]
  • 42. Solomon M, Pavlotsky F, Leshem E, Ephros M, Trau H, Schwartz E. Liposomal amphotericin B treatment of cutaneous leishmaniasis due to Leishmania tropica. JEADV 2011; 25: 973-7. [CrossRef]
  • 43. Rahman SB, ul Bari A, Mumtaz N. Miltefosine In Cutaneous Leishmaniasis. J Coll Physicians Surg Pak 2007; 17: 132-5.
  • 44. Antalya Halk Sağlığı Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Birimi 2005- 2012 yılları arasına ait TSİM’de kayıtlı kutanöz leishmaniasis verileri.
  • 45. Akman A, Durusoy Ç, Seçkin D, Alpsoy E. Antalya’da Görülen Kutanöz Layşmanyazis Olgularının Epidemiyolojik Özellikleri. Türkderm 2007; 41: 93-6.
  • 46. Özbilgin A. İklim Değişiklikleri, Enfeksiyon Hastalıklarında Artışa Neden Olacak mı? Celal Bayar Üniversitesi, Güncel Tıp Duyuruları. Erişim: http://tip.cbu.edu.tr/GunCelTipDosyalar/TAOQJMRGLEYLLAVYUQUV201206111522.doc
  • 47. Andersen LK, Hercogová J, Wollina U, Davis MD. Climate change and skin disease: a review of the English-language literature. Int J Dermatol 2012; 51: 656-61. [CrossRef]
  • 48. Sucaklı MB, Saka G. Diyarbakır’da Şark Çıbanı Epidemiyolojisi. Türkiye Parazitol Derg 2007; 31: 165-9.
  • 49. Gurel MS, Ulukanligil M, Ozbilge H. Cutaneous leishmaniasis in Sanliurfa: epidemiologic and clinical features of the last four years (1997-2000). Int J Dermatol 2002; 41: 32-37. [CrossRef]
  • 50. Sarı C, Koçak İ. Antalya’nın Genel Coğrafya Özellikleri. Atılgan AK, editör. Dünden Bugüne Antalya. Antalya: T.C Antalya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları; 2010.s.45-64.
  • 51. Kafalı Yılmaz F. Antalya’nın Günlük Yağış Özellikleri ve Şiddetli Yağışların Doğal Afetler Üzerine Etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi 2008; 1: 19-65
  • 52. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Verileri. Erişim: http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul
  • 53. Kültür ve Turizm Bakanlığı 2011 Yılı Sınır Giriş-Çıkış İstatistikleri Verileri. Erişim: http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,9854/sinir- giris-cikis-istatistikleri.html
  • 54. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) İç Göç İstatistikleri Verileri. Erişim: http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=38.
  • 55. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2000 Genel Nüfus Sayımı verileri. Erişim: http://tuikapp.tuik.gov.tr/nufusapp/idari.zul
  • 56. Gramiccia M. Recent advances in leishmaniosis in pet animals: Epidemiology, diagnostics and anti-vectorial prophylaxis. Vet Parasitol 2011; 181: 23-30. [CrossRef]
  • 57. World Health Organization. Pesticides and their application; For the control of vectors and pests of public health importance. Sixth edi- tion. 2006-125.
  • 58. Balcıoğlu IC, Ertabaklar H, Paşa S, Özbel Y, Toz SÖ. Antalya İli ve İlçelerinde Dört Köpek Barınağında Leishmaniasis Seroprevalansının Araştırılması. Türkiye Parazitol Derg 2009; 33: 4-7.
APA SER Ö, ÇETİN H (2013). Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. , 84 - 91.
Chicago SER Önder,ÇETİN HÜSEYİN Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. (2013): 84 - 91.
MLA SER Önder,ÇETİN HÜSEYİN Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. , 2013, ss.84 - 91.
AMA SER Ö,ÇETİN H Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. . 2013; 84 - 91.
Vancouver SER Ö,ÇETİN H Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. . 2013; 84 - 91.
IEEE SER Ö,ÇETİN H "Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu." , ss.84 - 91, 2013.
ISNAD SER, Önder - ÇETİN, HÜSEYİN. "Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu". (2013), 84-91.
APA SER Ö, ÇETİN H (2013). Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 37(2), 84 - 91.
Chicago SER Önder,ÇETİN HÜSEYİN Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. Türkiye Parazitoloji Dergisi 37, no.2 (2013): 84 - 91.
MLA SER Önder,ÇETİN HÜSEYİN Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. Türkiye Parazitoloji Dergisi, vol.37, no.2, 2013, ss.84 - 91.
AMA SER Ö,ÇETİN H Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2013; 37(2): 84 - 91.
Vancouver SER Ö,ÇETİN H Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2013; 37(2): 84 - 91.
IEEE SER Ö,ÇETİN H "Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu." Türkiye Parazitoloji Dergisi, 37, ss.84 - 91, 2013.
ISNAD SER, Önder - ÇETİN, HÜSEYİN. "Kutanöz leishmaniasis ve antalya ilindeki durumu". Türkiye Parazitoloji Dergisi 37/2 (2013), 84-91.