Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

YAMAN, Süleyman

Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Süleyman YAMAN (Ondokuz Mayıs Üniversitesi)

İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

8 3

Yıl: 2016 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 123 - 140 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz:

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik öz-yeterlik inanç düzeylerini ölçebilecek, geçerlik ve güvenirlik düzeyi yüksek bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırma metodolojik geçerlik ve güvenirlik çalışmasıdır. Araştırmanın örnekleminde Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) için yedi farklı ortaokulda öğrenim gören ve iki farklı örneklem grubunda yer alan toplam 826 öğrenci yer almaktadır. AFA yöntemi, ölçme aracının üç faktör üzerine kurulabildiğini göstermektedir. DFA sonuçları ile elde edilen uyum indekslerine göre, ?2 değerleri kabul edilebilir değerlerden düşük çıkmasına rağmen diğer indekslerin yeterli düzeyde uygun olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre CFA sonuçları, üretilen modelin orta düzeyde uygun olduğu anlamına gelmektedir. AFA örnekleminden toplanan verilerin iç tutarlılık güvenirlik katsayısının 0,85; DFA örneklemi için 0,83 olduğu tespit edilmiştir. Faktör analizinin sonuçları, ölçme aracının üç faktör üzerine kurulmasının mümkün olduğunu göstermektedir. Bu üç faktör "bireysel başarıya yönelik öz-yeterlik", "performansa yönelik öz-yeterlik" ve "sonuca yönelik öz-yeterlik" şeklinde isimlendirilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Adapting of Science Learning Self-Efficacy Belief Scale for Middle School Students: Validity and Reliability Study

Öz:

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik öz-yeterlik inanç düzeylerini ölçebilecek, geçerlik ve güvenirlik düzeyi yüksek bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırma metodolojik geçerlik ve güvenirlik çalışmasıdır. Araştırmanın örnekleminde Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) için yedi farklı ortaokulda öğrenim gören ve iki farklı örneklem grubunda yer alan toplam 826 öğrenci yer almaktadır. AFA yöntemi, ölçme aracının üç faktör üzerine kurulabildiğini göstermektedir. DFA sonuçları ile elde edilen uyum indekslerine göre, χ2 değerleri kabul edilebilir değerlerden düşük çıkmasına rağmen diğer indekslerin yeterli düzeyde uygun olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre CFA sonuçları, üretilen modelin orta düzeyde uygun olduğu anlamına gelmektedir. AFA örnekleminden toplanan verilerin iç tutarlılık güvenirlik katsayısının 0,85; DFA örneklemi için 0,83 olduğu tespit edilmiştir. Faktör analizinin sonuçları, ölçme aracının üç faktör üzerine kurulmasının mümkün olduğunu göstermektedir. Bu üç faktör “bireysel başarıya yönelik öz-yeterlik”, “performansa yönelik öz-yeterlik” ve “sonuca yönelik öz-yeterlik” şeklinde isimlendirilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkoyunlu, B., & Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilgisayar öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-10.
Altunçekiç, A., Yaman, S., & Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 93-103.
Anıl, D. (2010). Uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme programı (PISA)’nda Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri başarılarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 34(152), 87-100.
Arslan, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin öz yeterlik inancı kaynaklarının öğrenme ve performansla ilgili öz yeterlik inancını yordama gücü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1907-1920.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Bandura, A. (1988). Organizational applications of social cognitive theory. Australian Journal of Management, 13, 275-302.
Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. Journal of the American Psychologist, 44(9), 1175-1184.
Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of self-regulation. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 248-287 Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In Encyclopedia of human behavior, V. S. Ramachaudran (Ed.), (Vol. 4, pp. 71- 81), New York: Academic Press.
Bandura, A. (1995). Self-efficacy in changing societies. New York: Cambridge University Press.
Bandura, A. (1998). Personal and collective efficacy in human adaptation and change. In J. G. Adair, D.
Belanger, & K. L. Dion (Eds.), Advances in psychological science: Vol. 1. Personal, social and cultural aspects (pp. 51-71). Hove, UK: Psychology Press.
Bandura, A. 2000. Exercise of human agency through collective efficacy. Current Directions in Psychological Science, 9, 75-78.
Bandura, A. (2007). Much ado over a faulty conception of perceived self-efficacy grounded in faulty experimentation. Journal of Social and Clinical Psychology, 26, 641-658.
Bandura, A., Barbaranelli, C., Caprara, G. V., & Pastorelli, C. (1996). Multifaceted impact of self-efficacy beliefs on academic functioning. Child Development, 67(3), 1206-1222.
Barrett, P. (2007). Structural equation modelling: Adjudging model fit. Personality and Individual Differences, 42, 815-824.
Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological Bulletin, 107(2), 238-246.
Berkant, H. G., & Ekici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz-yeterlik inanç düzeyleri ile zeka türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 113-132.
Bıkmaz, F. H. (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama 1(2), 197-210 Britner, S. L., & Pajares, F. (2006). Sources of science self-efficacy beliefs of middle school students. Journal of Research in Science Teaching, 43(5), 485-499.
Bryman, A., & Cramer, D. (2005). Quantitative data analysis with SPSS12 and 13. A guide for social scientists. East Sussex: Routledge.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Kahveci, Ö., & Demirel, F. (2004). Güdülenme ve öğrenme stratejileri ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 207- 239
Byerly, G., & Batman, C. (2009). Evaluation: Assessment of library instruction using perfomance based software. In A. Katsirikou, & C. H. Skiadas (Eds.), Qualitative and Quantitative Methods in Libraries: Theory and Applications, p. 318-328, International Conference on QQML 2009, Chania, Crete, Greece. Chong, W. H., & Kong, C. A. (2012). Teacher collaborative learning and teacher self-efficacy: The case of lesson study. The journal of Experimental Education, 80(3), 263-283.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6ht Ed.). Abingdon: Routledge.
Comrey, A.L., & Lee, H.B. (1992). A First course in factor analysis (Second Ed.). Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Hillsdale, New Jersey.
Costello, A.B., & Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment Research & Evaluation, 10(7), 1531-7714.
Cudeck, R. (2007). Factor analysis in the year 2004: Still spry at 100. In Cudeck, R. & MacCallum, R. C. (Eds.), Factor analysis at 100: Historical developments and future directions, (p. 1-7), Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
Çokluk, Ö., & Kayrı, M., (2011). Kayıp değerlere yaklaşık değer atama yöntemlerinin ölçme araçlarının geçerlik ve güvenirliği üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 289-309.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Delcourt, M., & Kinzie, M. (1993). Computer technologies in teacher education: The measurement of attitudes and self-efficacy. Journal of Research and Development in Education, 27, 31-37. DiBenedetto, M. K., & Bembenutty, H. (2013). Within the pipeline: Self-regulated learning, self-efficacy, and socialization among college students in science courses. Learning and Individual Differences, 23, 218- 224.
Efron, B. (1981). Censored data and the bootstrap. Journal of the American Statistical Association, 76(374), 312-319.
Enochs L. G., & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90(8), 694-706.
Fabrigar, L., Wegener, D., MacCallum, R., & Strahan, E. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Psychological Methods, 4, 272-299.
Feyzioğlu, E. Y., Feyzioğlu, B., & Küçükçıngı, A. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik zihinsel modelleri, öz yeterlik inançları ve öğrenme yaklaşımları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 404-423.
Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd Ed.). London: Sage Publication.
Gencer, A. S., & Çakıroğlu, J. (2007). Turkish preservice science teachers’ efficacy beliefs regarding science
teaching and their beliefs about classroom management. Teaching and Teacher Education 23, 664- 675.
Gülten, D. Ç., & Soytürk, İ. (2013). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin geometri öz-yeterliklerinin akademik başarı not ortalamaları ile ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 55-70.
Hair, J.F., Anderson, R.E, Tatham, R., & Black, W.C. (1998). Multivariate data analysis with readings (5th Ed.). New Jersey, Upper Saddle River: Prentice-Hall International.
Hamurcu, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 112-122.
Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis. New York: Oxford University Press, Inc. Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M.R. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
İnnalı, H. Ö., & Aydın, İ. S. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 9(9), 651-682.
Khattree, R., & Naik, D. N. (1999). Applied multivariate statistics with SAS software. New York: Wiley. Kaptan, F. & Korkmaz, H. (2001). Işbirliğine dayalı fen öğretiminin öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeylerine etkisi. V. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Kline, R. B. (2011). Hypothesis testing: Principles and practice of structural equation modeling (3rd Ed.). New York: The Guilford Press.
Lee, S. Y. (2007). Structural equation modeling: A bayesian approach. West Sussex: John Wiley & Sons, Ltd. Liu, C., Marchewka, J. T., Lu, J., Yu, C. S. (2005). Beyond concern: A privacy-trust-behavioral intention model of electronic commerce. Information and Management, 42, 289-304.
Linnenbrink, E.A., & Pintrich, P. R. (2003) The role of self-efficacy beliefs instudent engagement and learning in the classroom. Reading and Writing Quarterly: Overcoming Learning Difficulties, 19(2), 119-137.
MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Zhang, S., & Hong, S. (1999). Sample size in factor analysis. Psychological Methods, 4(1), 84.
Multon, D. K., Brown, D. S., & Lent, W. R. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic outcomes: A meta-analytic investigation. Journal of Counseling Psychology, 38, 30-38.
Munro, B. H. (2005). Statistical methods for health care research. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. Özdamar, K. (2002). Paket programları ile istatistiksel veri analizi: Çok değişkenli analizler. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 54, 277-306.
Pajares, F., & Miller, D. M. (1994). Role of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem solving: A path analysis. Journal of Educational Psychology, 86, 193-203.
Schoon, K.J., & Boone, W.J. (1998). Self-efficacy and alternative conceptions of science of preservice elementary teachers. Science Education, 82(5), 553-568.
Schumacker, R.E., & Lomax, R.G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. New Jersey: Taylor & Francis.
Shell, D. F., Murphy, C. C., & Bruning, R. H. (1989). Self-efficacy and outcome expectancy mechanisms in reading and writing achievement. Journal of Educational Psychology, 81, 91-100. Sümbüloğlu, K., & Akdağ, B. (2009). İleri biyoistatistiksel yöntemler. Ankara: Hatipoğlu.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
Tabachnick, B. G., & Fidell L. S. (2001). Using multivariate statistics. Needham Heights: Allyn ve Bacon. Tekkaya, C., Cakiroglu, J., & Ozkan, O. (2004). Turkish preservice science teachers’ understanding of science, and their confidence in teaching science. Journal of Education for Teaching, 30, 57–66.
Tuan, H. L., Chin, C. C., & Shieh, S. H. (2005). The development of a questionnaire to measure students' motivation towards science learning. International Journal of Science Education, 27(6), 639-654.
Waltz, C. F., Strcikland, O. L., & Lenz, E. R. (2010). Measurement in nursing and health research. New York: Springer Publishing Company.
Yaman, S., Koray, Ö. C., ve Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-366.
Yaman, S., & Yalçın, N. (2005). Fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının problem çözme ve özyeterlik inanç düzeylerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 229- 236.
Yılmaz, E., Yiğit, R., & Kaşarcı, İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin öz-yeterlilik düzeylerinin akademik başarı ve bazı değişkinler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 371- 388.
Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. In A. Bandura (Ed.), Self-efficacy in changing societies (pp. 202–231). New York: Cambridge Univ. Press.

APA	YAMAN S (2016). Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 123 - 140.
Chicago	YAMAN Süleyman Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. (2016): 123 - 140.
MLA	YAMAN Süleyman Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 2016, ss.123 - 140.
AMA	YAMAN S Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2016; 123 - 140.
Vancouver	YAMAN S Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2016; 123 - 140.
IEEE	YAMAN S "Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." , ss.123 - 140, 2016.
ISNAD	YAMAN, Süleyman. "Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". (2016), 123-140.

APA	YAMAN S (2016). Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 123 - 140.
Chicago	YAMAN Süleyman Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17, no.2 (2016): 123 - 140.
MLA	YAMAN Süleyman Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.17, no.2, 2016, ss.123 - 140.
AMA	YAMAN S Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 17(2): 123 - 140.
Vancouver	YAMAN S Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 17(2): 123 - 140.
IEEE	YAMAN S "Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ss.123 - 140, 2016.
ISNAD	YAMAN, Süleyman. "Ortaokul Öğrencileri İçin Fen Öğrenmeye Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/2 (2016), 123-140.