SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI
Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 40 Sayfa Aralığı: 229 - 271 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-11-2020
SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI
Öz: Bu makalenin amacı, sağlık çalışanlarının (doktor, tıp öğrencisi ve eczacı),hastaların ve MDR uzmanlarının; a)geleneksel ve tamamlayıcı tıp tanımlarınınne olduğunu b)bireylerin sağlıklarına kavuşabilmek için geleneksel tedavininöngördüğü yeme-içme davranışlarına yönelmelerine nasıl baktıklarını c) buuygulamaların tercih edilmesinde neleri etkili gördüklerini tespit etmekd)GETAT uygulamaları ile dini inanç arasında ilişki kurup kurmadıklarınıbelirlemek ve e)inanç ve sağlık arasındaki bağlantıyı nasıl ele aldıklarını ortayaçıkarmaktır. Bir durum çalışması olarak nitel desende kurgulanan makaledeveriler, yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Araştırmanın çalışmagrubu, hastalar, sağlık çalışanları ve MDR uzmanları olmak üzere toplam 23kişiden (17-59 yaş aralığında, 13 kadın ve 10 erkek) oluşmaktadır. Grubunoluşturulmasında maksimum çeşitlilik örneklemeyi de içeren amaçlı örneklemeyönteminden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, sağlık çalışanlarınınçoğunlukla “alternatif tıp” kavramının kullanımına; kısmen de “tamamlayıcı tıp”kavramına karşı olup; “bütünleyici tıp” ile “geleneksel tıp” kavramlarına dahamakul yaklaştıkları görülmüştür. Hastalar arasında en yoğun kullanım “alternatiftıp” şeklindedir. Genel olarak doktorlar ve eczacılar GETAT eğitimlerini,geleneksel bilgilerin göz ardı edilmemesi gerekliliğinden hareketledesteklemekte ancak eğitimde uzlaşma ve alan denetimini gerekli görmektedir.Hastalar ve MDR uzmanları inanç ve sağlık ilişkisini dini yönelimleri ileilişkilendirmeye meyilli ve GETAT’ı dini yaşantıya daha yakın bulurken, sağlıkçalışanları bu ilişkiyi tedaviye ve hekime inanç bağlamında algılamakta veGETAT’ı çoğunlukla dini çevrelerce suiistimal edilmeye açık bir sağlık yönelimi olarak değerlendirmektedir.
Anahtar Kelime: HEALTHCARE PROFESSIONALS, PATIENTS AND SCC SPECIALISTS’S VIEWS ON TCM AND ITS RELATIONS WITH RELIGIOUS BELIEFS/PRACTICES
Öz: The aim of this article is to identify how the healthcare professionals (doctor, medical student and pharmacist), patients and SCC specialists; a) make the definition of traditional and complementary medicine, b)how they view the attitude of individuals towards eating and drinking habits prescribed by traditional treatment in order to recover their health, c) what they perceive as effective in the preference of this practices, d) whether they associate GETAT practices and religious belief and lastly how they deal with the connection between belief and health. In this article, that is built in qualitative research pattern as a case study, the data has been collected with semi-structured interview form. The study group is comprised of twenty- three person (age between seventeen and fifty-nine, thirteen female and ten male); patients, healthcare professionals and SCC specialists. In order to comprise this group, maximum variety sampling is used within purposeful sampling…
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AK, N. (2018). Ankara İli Bazı İlçelerindeki Aile Sağlığı Merkezlerine Başvuran 18 Yaş Üstü Bireylerin Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları İle İlgili Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi. (Tıpta Uzmanlık Tezi). Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara.
- AYTAÇ, Ö. & KURTDAŞ, M. Ç. (2015). Sağlık-Hastalığın Toplumsal Kökenleri ve Sağlık Sosyolojisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1),231-250. https://dergipark.org.tr/download/articlefile/157413.
- AYTEN, A. (2013). Din ve Sağlık: Bireysel Dindarlık, Sağlık Davranışları ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(1), 7-31.
- AYTEN, A., GÖCEN, G., SEVİNÇ, K. & ÖZTÜRK, E. E (2012). Dini Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(2),45-79.
- BİÇER, İ. & YALÇIN BALÇIK, P. (2019). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp: Türkiye ve Seçilen Ülkelerinin İncelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(1), 245-257.
- CİRHİNLİOĞLU, Z. (2018). Sağlık Sosyolojisi. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
- ÇİFTÇİ, A. (2007). Hastalıklarla Başa Çıkmada Dinin Rolü: Kanser Hastaları Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sos. Bil. Ens, İstanbul.
- DAĞ, G. (2018). Aile Sağlığı Merkezine Başvuran Hastaların Tamamlayıcı Tıp ile İlgili Bilgi, Tutum ve Kullanım Durumları. (Tıpta Uzmanlık Tezi). İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, İzmir. .
- DÜZGÜNER, S. (2013). Ruh-Beden ve İnsan-Aşkın Varlık İlişkisine Yönelik Psikolojik Yaklaşımın Tarihi Serüveni. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 45, s. 253-284, DOI: 10.15371/MUIFD.2013455968
- EASTWOOD, H. (2000). Why Are Austilian Gps Using Alternative Medcine?: Postmodernisation, Consumerism And The Shift Towards Holistic Health, Journal of Sociology, 36(2), s. 133-156. DOI: 10.1177/144078330003600201.
- FAZLURRAHMAN, (1997). İslam Geleneğinde Sağlık ve Tıp: Değişim ve Kimlik. A. Çiftçi, A. B. Baloğlu (Çev.). Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
- FOUCAULT, M. (2002). Kliniğin Doğuşu. İnci Malak Uysal (Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
- GİDDENS, A. (2005). Sosyoloji, Cemal Gürsel (Çev.). Ankara: Ayraç Yayınları.
- GÖCEN, G. (2015). Tüp Bebek Tedavisi Almış Kadınların Dinî Başa Çıkma Süreçleri ve Dinî Yaşantıları Üzerine Nitel Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. (32),165-216.
- ILLICH, I. (1995). Sağlığın Gaspı, Süha Sertabiboğlu (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- KAPLAN, H. & ESENDİR, N. İ. (2017). Tıp Öğrencileri ve Doktorlarda Mucize ve Mucizevi İyileşme İnancı: Çanakkale Örneği. Hayati Hökelekli (Ed.). Din Değerler ve Sağlık içinde, İstanbul: Dem Yayınları.
- KARADAĞ, A. (2012). Romatizmal Hastalıklarda Alternatif Tıp ve Tamamlayıcı Tedavi Yöntemleri. (Tıpta Uzmanlık Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Sivas. .
- KAYNE, B. S. (2009). Complementary and Alternative Medicine, London, Chicago: Pharmaceutical Press.
- KIZILGEÇİT, M. (2015). Yalnızlık, Umutsuzluk ve Dindarlık Üzerine PsikoSosyal Bir Çalışma, Ankara: Gece Kitaplığı.
- KÖKTEN, G. (2017). Bir Üniversite Hastanesinde Polikliniğe Başvuran Cildiye Hastalarında Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemlerinin Kullanımı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Sağlık Bil. Ens Hemşirelik Anabilim Dalı, Şanlıurfa.
- MOLLAHALİLOĞLU, S., UĞURLU, F. G., KALAYCI, M. & ÖZTAŞ, D. (2015). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarında Yeni Dönem. Ankara Medical Journal, 15(2), 102-105. DOI:10.17098/amj.44789.
- OĞUZ, N. Y. (1994). Alternatif Tıp, Tıbbın Alternatifi Olabilir mi?, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, 2(1), 8-11.
- ÖZTÜRK, H. & ŞAYLIGİL, Ö. (2016). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği'nin Etik Açıdan Değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, 24(1), 1-10.
- ÖZTÜRK, L. (2004a). Tıbb-ı Nebevi’de Tıbbi Etik’in Meta-Etik Analizi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 6(9), 105-119.
- PARK, H. L., LEE, H. S., SHIN, B. C., LIU, J. P., SHANG, Q., YAMASHITA, H. & LIM, B. (2012). Traditional Medicine in China, Korea, and Japan: A Brief Introduction and Comparison. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 23, 1-9, DOI:10.1155/2012/429103.
- PARK, Y. L., HUANG, C. W., SASAKİ Y., KO, Y., PARK, S. & KO, S. G. (2016). Comparative Study on The Education System of Traditional Medicine in China, Japan, Korea, and Taiwan. Explore 12(5), 375-383.
- SEZGİN, D. (2011). Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık: Çelişkiler, Alternatifler ve Sağlık İletişimi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- ŞAHİN, S. (2017). Geleneksel, Tamamlayıcı, Alternatif Tıp Uygulamalarına Genel Bir Bakış. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 21(4), 159-162.
- ŞİMŞEK, B., YAZGAN-AKSOY D., ÇALIK-BAŞARAN N., TAŞ D., ALBASAN D. & KALAYCI, M. Z. (2017). Mapping Traditional and Complementary Medicine in Turkey. European Journal of Integrative Medicine 15, 68- 72.
- TECİM, E. (2018). Sağlık Sosyolojisi, Konya: Çizgi Kitabevi.
- TEKÇİ, A. (2017). Araştırma Görevlisi Hekimlerin Geleneksel, Tamamlayıcı Ve Alternatif Tıp Uygulamaları İle İlgili Bilgi ve Tutumları. (Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Dicle Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Diyarbakır.
- http://www.who.int/whr/2008/en/index.html. WHO The World Health Report 2008: Primary Health Care Now More Than Ever. ISBN 978 92 4 156373 Erişim: 17.06.2019
- https://www.who.int/traditional-complementary-integrativemedicine/en/, Erişim: 09.04.2019
- https://getatportal.saglik.gov.tr/TR,24683/geleneksel-ve-tamamlayici-tipnedir.html Erişim: 09.04.2019
- https://getatportal.saglik.gov.tr/TR,52962/daire-baskanligiistatistikleri.html 03.05.2019
- https://getatportal.saglik.gov.tr/TR,24683/geleneksel-ve-tamamlayici-tipnedir.html. Erişim: 03.05.2019
- https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/92455/ 9789241506090_eng.pdf;jsessionid=F784DA73F63B81B9582131EC 2768DFCD?seque nce=1. WHO (2013) Traditional Medicine Strategy 2014–2023. World Health Organization, Switzerland. Erişim: 01.02.2018
- https://nccih.nih.gov/health/integrative-health, Erişim: 18.06.2019
- https://nccih.nih.gov/health/integrative-health. Erişim: 08.04. 2019.
- https://www.haberturk.com/nobel-odullu-bilim-insani-oruc-vucudunyenilenmesini-sagliyor-1968741. Erişim: 12.04.2019.
- OKYAYUZ, Ü., H. (1999). Sağlık Psikolojisine Giriş, Ankara: Türk Psikologları Derneği Yayınları.
- YAŞAR, D. (2006). Türk Basınında Alternatif Tıbbın Sunumu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sos. Bil. Ens., Ankara.
- YEL, Ç. (2014). Tıbbın Yeni Dili: Tamamlayıcı - Alternatif Tıbba Sosyolojik Bakış, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Sos. Bil Ens., İzmir.
- YILDIRIM, A. & ŞİMŞEK, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.
- YÜKSEL, N. A. (2018). Hekimlerin Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarına Bakış Açısı. (Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Zonguldak.
APA | GOCEN G, Gügen B (2019). SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. , 229 - 271. |
Chicago | GOCEN GÜLÜSAN,Gügen Büşra SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. (2019): 229 - 271. |
MLA | GOCEN GÜLÜSAN,Gügen Büşra SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. , 2019, ss.229 - 271. |
AMA | GOCEN G,Gügen B SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. . 2019; 229 - 271. |
Vancouver | GOCEN G,Gügen B SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. . 2019; 229 - 271. |
IEEE | GOCEN G,Gügen B "SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI." , ss.229 - 271, 2019. |
ISNAD | GOCEN, GÜLÜSAN - Gügen, Büşra. "SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI". (2019), 229-271. |
APA | GOCEN G, Gügen B (2019). SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. Bilimname, 0(40), 229 - 271. |
Chicago | GOCEN GÜLÜSAN,Gügen Büşra SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. Bilimname 0, no.40 (2019): 229 - 271. |
MLA | GOCEN GÜLÜSAN,Gügen Büşra SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. Bilimname, vol.0, no.40, 2019, ss.229 - 271. |
AMA | GOCEN G,Gügen B SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. Bilimname. 2019; 0(40): 229 - 271. |
Vancouver | GOCEN G,Gügen B SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI. Bilimname. 2019; 0(40): 229 - 271. |
IEEE | GOCEN G,Gügen B "SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI." Bilimname, 0, ss.229 - 271, 2019. |
ISNAD | GOCEN, GÜLÜSAN - Gügen, Büşra. "SAĞLIK ÇALIŞANLARI, HASTALAR VE MDR UZMANLARININ GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP’IN (GETAT’IN) DİNİ YAŞANTI İLE ETKİLEŞİMİNE BAKIŞLARI". Bilimname 40 (2019), 229-271. |