Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları
Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2245 - 2265 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29228/TurkishStudies.43395 İndeks Tarihi: 28-06-2021
Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları
Öz: Günümüz toplumlarındaki hızlı değişmeler, ekonomik, teknolojik, bilimsel, sosyo-kültürel vb. birçok alanda etkisini göstermektedir. Teknolojik ve bilimsel gelişmeler, sanayileşme, modernleşme, kentleşme, geleneksel rollerde yaşanan dönüşüm başta olmak üzere bütün bu değişmeler, toplumun en temel kurumu olan aileyi ve aileyi meydana getiren üyeleri derinden etkilemektedir. Başka bir ifadeyle, hızla değişip dönüşen günümüz toplumlarında aile, toplumun merkezinde yer almaktadır. Yaşanan hızlı toplumsal değişmeler ailenin tanımı, yapısı, türleri, işlevleri ve geleceğiyle ilgili tartışmaları gündemde tutmaktadır. Ailenin yapısı, büyüklüğü ve işlevlerindeki değişmeler; aileye ve evliliğe alternatif yeni yaşam biçimleri ve yeni aile türlerinin ortaya çıkması; boşanmaların, tek ebeveynli ailelerin, evlilik-dışı birlikteliklerin ve doğumların artması; doğurganlığın azalması aileyle ilgili değişmelerin başında yer almaktadır. Tüm bu değişmeler, aile sosyolojisinin ilgi alanına giren konuları, kavramları farklı bağlamlarda yeniden irdeleme gerekliliğini doğurmaktadır. Teknoloji ise yaşanan toplumsal değişmeleri ortaya çıkaran en temel faktörlerden biridir ve aile içerisinde teknolojinin yeri, önemi, kullanımı geçmişe oranla çok daha üst düzeydedir. Bu bağlamda çalışmada, özellikle günümüzde hızla gelişen teknolojinin ailede yol açtığı köklü değişiklikler ebeveyn, çocuk ve çocukluk kavramları bağlamında literatür taramasına bağlı betimsel analiz yöntemiyle irdelenmeye çalışılmaktadır. Dijitalleşen dünya yeni bir yöne doğru hızla değişirken geleneksel aile yapısından, günümüzün çocuk merkezli çekirdek aile yapısına dönüştüğügözlenmektedir. Geçmişle kıyaslandığında aile içerisinde çocuğun anlam, önem ve değerinin de arttığı göz önünde bulundurulduğunda, özellikle ebeveyn-çocuk ilişkisi açısından yaşanan değişimler ebeveynlik ve çocukluk kavramlarının dijitalleşen dünyada yeniden tanımlanmasına yol açmakta ve dijital ebeveyn(lik), dijital çocuk(luk) kavramlarını karşımıza çıkarmaktadır. Buradan hareketle çalışmanın amacı, toplumsal değişme ve aile bağlamında dijitalleşmenin aile yapısındaki değişime etkisiyle, dijital ebeveyn(lik) ve dijital çocuk(luk) kavramlarının irdelenmesidir.
Anahtar Kelime: The Impact Of Technology On The Family: Digital Parent And Children Of The Changing Family
Öz: Rapid changes in our recent societies show their effect on economic, technological, socio-cultural fields. Starting with the change of traditional roles of the family members, technological and scientific developments, industrialization, modernization, urbanization all deeply influence the family, the most basic institution of the society, and its members. In other words, in this rapidly changing society family takes part in the center of society. Rapid social changes that have been experienced keep the definition, types, structure, and function of the family on the agenda. Changes in the structure and function of the family, emerging of new family types, increase in divorce, single-parent families, extra-marital partnership, the number of children born out of wedlock and delayed parenting are considered as the primary changes in the family. All these changes compel us to approach the topics of sociology of the family from different perspectives. Technology plays a key role in disclosing social changes. Family members attach more importance to technology and use it more often than they did in the past. In this context study, the radical changes caused by the rapidly developing technology in the family will be examined with the descriptive analysis method based on the literature review in the context of the concepts of parent, child and childhood. While the digitalized world is rapidly changing in a new direction, it is observed that there is a transformation from traditional family structure to today's child-centerednuclear family structure. Today, parents pay more attention to their children, attach more value on them, and attribute more meaning to them. With drastic changes in parent-child relationship, the concepts of parent(ing) and child(hood) are gradually replaced by those of digital parent(ing) and digital child(hood). From this point of view, the purpose of article is to examine the concepts of digital parent(hood) and digital child(hood) with the impact of social change and digitalization in the context of the family on the change in the family structure.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Altun, D. (2019). An Investigation Of Preschool Children’s Digital Footprints And Screen Times, And Of Parents Sharenting And Digital Parenting Roles. International Journal of Eurasia Social Sciences, 10(35), 76-97.
- Ayan, S. (2010). Aile ve Şiddet, Aile İçinde Çocuğa Yönelik Şiddet, Ankara: Ütopya Yayınevi. https://doi.org/10.1501/ashd_0000000101 Aydın, M. (2000). Kurumlar Sosyolojisi, Vadi Yayınları.
- Aygül, H. H., Apak, F. (2019). Değişen Sosyallikler ve Yeni Sosyalleşme Pratikleri Ekseninde Youtube ve Çocuk Youtuberlar. Dijital Çocukluk ve Dijital Ebeveynler: Dijital Nesillerin Teknoloji Bağımlılığı. (Ed. Hasan Hüseyin Aygül, Erdal Eke). Nobel Akademik. 143-176. https://doi.org/10.14527/9786053189558.05
- Bakan; U., Bakan, U. (2017). Facebook’ta Aile İlişkileri ve Sosyal Medya Adanmışlığına Yönelik Bir İçerik Analizi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:9, Sayı:20, 54-68. https://doi.org/10.20875/makusobed.284457
- Brisson-Boivin, K. (2018). The Digital Well-Beıng Of Canadian Familie, MediaSmarts. Ottawa.
- Çetinkaya, L., Sütçü, S.S. (2016). Çocukların Gözüyle Ebeveynlerinin Bilişim Teknolojileri Kullanımlarına Yönelik Kısıtlamaları ve Nedenleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 7(1): 79-116. https://doi.org/10.17569/tojqi.58102
- Çubukçu, A., Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de Dijital Vatandaşlık Algısı ve Bu Algıyı İnternetin Bilinçli, Güvenli ve Etkin Kullanımı ile Artırma Yöntemleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5: 148-174.
- Eskidemir Meral, S., Tezel Şahin, F. (2019). Teknoloji ile Büyüyen Çocuklar. Dijital Çocukluk ve Dijital Ebeveynler: Dijital Nesillerin Teknoloji Bağımlılığı. (Ed. Hasan Hüseyin Aygül, Erdal Eke). Nobel Akademik. 89-112. https://doi.org/10.14527/9786053187783.08
- Goodwin, K. (2018). Dijital Dünyada Çocuk Büyütmek. Aganta Kitap. Güçlü, S. (2016). Çocukluk ve Çocukluğun Sosyolojisi Bağlamında Çocuk Hakları. Sosyoloji Dergisi Armağan Sayısı.
- Hazer, O. (2020). Yeni Medya ve İletişim Teknolojileri: Ailede Sosyal Etkileşim. Gençlik ve Dijital Çağ 2020 (Ed. Aylin Görgün Baran, Oya Hazer, M. Serhat Öztürk). Hacettepe Üniversitesi Gençlik Araştırmaları ve Uygulama Merkezi. 92-102. https://doi.org/10.31123/akil.441825
- Işıkoğlu Erdoğan, N. (2019). Dijital oyun popüler mi? Ebeveynlerin çocukları için oyun tercihlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46: 1-17. https://doi.org/10.17152/gefad.421615
- Kabakçı Yurdakul, I., Dönmez, O., Yaman, F., Odabaşı H. (2013). Dijital Ebeveynlik ve Değişen Roller. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(4): 883-896.
- Kakırman Yıldız, A. (2012). Sosyal Paylaşım Sitelerinin Dijital Yerlilerin Bilgi Edinme ve Mahremiyet Anlayışına Etkisi. Bilgi Dünyası, 13(2): 529-542.
- Kaya, G., Bayraktar, D., Yılmaz, Ö. (2018). Dijital Ebeveynlik Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46: 149- 173. https://doi.org/10.21764/maeuefd.390626
- Kırık, A.M. (2017). Yeni Medya Aracılığıyla Değişen İletişim Süreci: Sosyal Paylaşım Ağlarında Gençlerin Konumu. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5(1): 230-261. https://doi.org/10.19145/gumuscomm.300815
- Kohn, A. (2018). Şımarık Çocuk Bir Şehir Efsanesi “Pışpışlanan Çocuklar Helikopter Ebeveynler ve Diğer Sahte Krizler” (Çev. Yiğit Ataman). Görünmez Adam Yayıncılık.
- Kurt, A. (2006). Dünden Bugüne Türk Ailesi. Dünden Bugüne Türkiye’ nin Toplumsal Yapısı, (Ed. Memet Zincirkıran). Nova Basın Yayın. https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.12.0014
- Milovidov, E. (2017). Parentıng In The Digital Age Parental Guidance For The Online Protection Of Children From Sexual Exploitation And Sexual Abuse. Council of Europe, Printed at the Council of Europe.
- Onur, B. (2019). Değişen Çağ, Değişen Çocukluk. İmge Kitabevi.
- Öztürk, A. (2019). Doğu-İslam Dünyasında Ailenin Sosyo-Politik Temelleri ve Sosyolojik Dönüşümü Üzerine. Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi, 6(1), 2- 18. https://doi.org/10.30804/cesmicihan.573118
- Palmer, S. (2019). Zehirlenen Çocukluk (Çev. Özge Çağlar Aksoy). İletişim Yayınları.
- Sayın, Ö. (1990). Aile Sosyolojisi-Ailenin Toplumdaki Yeri. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- Sırakaya, M., Seferoğlu, S. S. (2018). Çocukların Çevrim-İçi Ortamlarda Karşılaştıkları Riskler ve Güvenli İnternet Kullanımı. (Ed. B. Akkoyunlu, A. İşman ve H. F. Odabaşı). Eğitim Teknolojileri Okumaları. 185-202.
- Songur, A. (2019). Tüketim Kültürü, Dijital Kültür ve Dijital Ebeveynlik. Dijital Çocukluk ve Dijital Ebeveynler: Dijital Nesillerin Teknoloji Bağımlılığı. (Ed. Hasan Hüseyin Aygül, Erdal Eke). Nobel Akademik. 1-26. https://doi.org/10.14527/9786052418659.12
- Tanrıkulu, İ., Akbaba-Altun, S., Erdur-Baker, Ö., Yerin-Güneri, O. (2015). Misuse of ICTs among Turkish children and youth: A study on newspaper reports. International Journal of Human Sciences, 12(1): 1230-1243. https://doi.org/10.14687/ijhs.v12i1.3131
- UNICEF (2017). Dünya Çocuklarının Durumu. Dijital Dünyada Çocuklar. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu.
- Uyan, S. (2018). Dijital Dünyada E-beveyn Olmak. Timaş Yayınları.
- Yaman, F. (2018). Türkiye’de Ebeveynlerin Dijital Öz Yeterliliklerinin İncelenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. https://doi.org/10.21764/maeuefd.327309
- Yaman, F., Dönmez, O., Kabakçı Yurdakul, I., Odabaşı, F. (2016). Dijital Dünyanın Ailesi: İnternETİK Aile. Eğitim Teknolojileri Okumaları. (Ed. Aytekin İşman, Hatice Ferhan Odabaşı, Buket Akkoyunlu). TOCET The Turkish Online Journal of Educational Technology.
- Yaman, F., Kabakçı Yurdakul, I., Dönmez, O. (2020). Dijital Vatandaşlıktan Dijital Ebeveynliğe Dönüşüm. Gençlik ve Dijital Çağ 2020 (Ed. Aylin Görgün Baran, Oya Hazer, M. Serhat Öztürk). Hacettepe Üniversitesi Gençlik Araştırmaları ve Uygulama Merkezi. 165-180. https://doi.org/10.14527/9786053187783.02
- Yay, M. (2019). Dijital Ebeveynlik. Yeşilay Yayınları.
- Yıldırım, Y. (2018). 21. Yüzyıl Anne-Babalarının Başucu Kitabı: Dijital Kültürde Çocuk Yetiştirmek. Nisan Kitabevi.
- Yıldırım, Y. (2019). Dijital Yerlileri Tehdit Eden Teknoloji Bağımlılığı ve Siber Zorbalık Tehlikeleri. Dijital Çocukluk ve Dijital Ebeveynler: Dijital Nesillerin Teknoloji Bağımlılığı. (Ed. Hasan Hüseyin Aygül, Erdal Eke). Nobel Akademik. 61-88. https://doi.org/10.15805/addicta.2018.5.4.0038
- Yörükoğlu, A. (2007). Değişen Toplumda Aile ve Çocuk. Özgür Yayınları.
- Aile ve İnternet (2013). http://www.aep.gov.tr/wp-content/uploads/2012/10/AileVeInternet.pdf adresinden ulaşılmıştır.
- Anne-babalar için dijital doğanları hayata hazırlama kılavuzu (2017). https://digitalage.com.tr/anne-babalar-icin-dijital-doganlari-hayata-hazirlama-kilavuzu/
- Avrupa Çevrimiçi Çocuklar (EU Kids Online) Projesi (2010). http://eukidsonline.metu.edu.tr/ Dijital Çağda Anne Baba Olmak (2020). http://www.gelisim.k12.tr/images/feimg/dokumanlar/dijital-cagda-subat2018.pd
- Dünyada internet kullanan kişi sayısı (Haziran, 2019) verisi. http://www.internetworldstats.com (2020)
- Ribble, M., Digital Citizenship. http://www.digitalcitizenship.net
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2007). 2007 Yılı Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırması Sonuçları. http://www.bilgitoplumu.gov.tr/Documents/1/Duyurular/071100_HanehalkiBTKullanimSo nuclari.pdf
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2013). 06-15 Yaş Grubu Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanımı ve Medya http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15866
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2018). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2019). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30574
- UNICEF Dünya Çocuklarının Durumu (2017). Dijital Bir Dünyada Çocuklar. http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/SOWC_2017_SUM_TR.pdf
APA | Zeybekoğlu Akbaş Ö, dursun c (2020). Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. , 2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
Chicago | Zeybekoğlu Akbaş Özge,dursun cansu Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. (2020): 2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
MLA | Zeybekoğlu Akbaş Özge,dursun cansu Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. , 2020, ss.2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
AMA | Zeybekoğlu Akbaş Ö,dursun c Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. . 2020; 2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
Vancouver | Zeybekoğlu Akbaş Ö,dursun c Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. . 2020; 2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
IEEE | Zeybekoğlu Akbaş Ö,dursun c "Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları." , ss.2245 - 2265, 2020. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
ISNAD | Zeybekoğlu Akbaş, Özge - dursun, cansu. "Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları". (2020), 2245-2265. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.43395 |
APA | Zeybekoğlu Akbaş Ö, dursun c (2020). Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. Turkish Studies - Social Sciences , 15(4), 2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
Chicago | Zeybekoğlu Akbaş Özge,dursun cansu Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. Turkish Studies - Social Sciences 15, no.4 (2020): 2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
MLA | Zeybekoğlu Akbaş Özge,dursun cansu Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. Turkish Studies - Social Sciences , vol.15, no.4, 2020, ss.2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
AMA | Zeybekoğlu Akbaş Ö,dursun c Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. Turkish Studies - Social Sciences . 2020; 15(4): 2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
Vancouver | Zeybekoğlu Akbaş Ö,dursun c Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları. Turkish Studies - Social Sciences . 2020; 15(4): 2245 - 2265. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
IEEE | Zeybekoğlu Akbaş Ö,dursun c "Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları." Turkish Studies - Social Sciences , 15, ss.2245 - 2265, 2020. 10.29228/TurkishStudies.43395 |
ISNAD | Zeybekoğlu Akbaş, Özge - dursun, cansu. "Teknolojinin Aileye Etkisi: Değişen Ailenin Dijital Ebeveyn ve Çocukları". Turkish Studies - Social Sciences 15/4 (2020), 2245-2265. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.43395 |