Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 258 - 273 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18863/pgy.569156 İndeks Tarihi: 30-11-2021
Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi
Öz: Bu çalışmanın amacı bilişsel davranışçı grup terapisi (BDGT), psikodrama ve sanat grup psikoterapisi kullanılarak ülkemizde yapılmış etkililik çalışmalarını incelemektir. Bu amacı gerçekleştirmek için Ebscohost, Ulakbim, Dergi Park, Türk Psikiyatri Dizini ve Google Akademik veri tabanlarında 2000- 2018 yılları arasında yayınlanan yalnızca Türkçe makaleler, belirlenen anahtar kelimeler ile taranmıştır. Tarama sonucunda ulaşılan makalelerden etkililik çalışması olmayanlar, uygulanan psikoterapi çalışması BDGT, psikodrama ve sanat terapisi olmayanlar, psikoterapi etkililik sonucunu bildirmeyenler, tez çalışmaları, iki farklı grup terapisini kullanan çalışmalar, olgu sunumları, psikoeğitim ve psikolojik danışmanlık programı ile yapılan çalışmaların makaleleri incelemeden çıkarılmıştır. Dışlama ve dahil etme ölçütlerini karşılayan 27 makale değerlendirmeye alınmıştır. Bu makaleler terapi özellikleri, örneklem grubu, araştırma yöntemleri ve elde edilen sonuçlar bakımından incelenmiştir. Sonuçlar farklı sorunları azaltmada, BDGT, psikodrama ve sanat psikoterapisi uygulamalarının etkili müdahaleler olduğunu göstermiştir. Yapılan incelemeler daha fazla deneysel desenli grup psikoterapisiyle yapılmış etkililik çalışmalarına gereksinim duyulduğunu düşündürmüştür.
Anahtar Kelime: Investigation of Effectiveness Studies Conducted by Using Cognitive Behavioral Group Therapy, Psychodrama and Art Therapy in Turkey
Öz: The aim of this study was to review the studies conducted in Turkey which evaluated the effectiveness of cognitive behavioral group therapy, psychodrama, and art group therapy programs. Articles only in Turkish that were published between 2000- 2018 were searched by using specified keywords in Ebscohost, Ulakbim, DergiPark, Turkish Psychiatry Index, and Google Scholar databases. Among the articles, studies which were not effectiveness studies, those which did not have CBT group therapy, psychodrama, art therapy, those which did not indicate the effectiveness of the therapy, those which were thesis, case reports, studies that using two different group therapies, and psychoeducation and psychological counseling programs were excluded from the review. A total of 27 studies that met the inclusion criteria were included. Studies were examined in terms of research method, samples, therapy characteristics, and obtained results. The results showed that CBT group therapy, psychodrama, and art therapy were effective in alleviating different problems. Examined results suggested that more experimental and effectiveness studies regarding group psychotherapy are needed.Yakın Doğu Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Lefkoşa, KKTC
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbıyık Dİ, Soygür H, Karabulut E (2012) Psiko-onkoloji ve aile hekimliğinde ruh sağlığını güçlendirme: Sosyal destek algısı ve psikodrama grup terapisi uygulamaları. Anadolu Psikiyatri Derg, 13:205-209.
- Altınay D (1999) Psikodrama Grup Psikoterapisi: 300 Isınma Oyunu, 2. Baskı. İstanbul, Sistem Yayıncılık.
- Arslantaş H, Dereboy İF (2016) Psikiyatri servislerinde yapılandırılmış grup psikoterapisi: kişilerarası ilişkisel rol analizi. Turkiye Klinikleri Journal of Psychiatric Nursing-Special Topics, 2:34-38.
- Aydın B (2012) Tıbbi sanat terapisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4:69-83.
- Bakalım O, Yörük C, Şensoy G (2018) Psikodrama grup yaşantısının rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğrencilerinin öz-duyarlık düzeylerine etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17:949-968.
- Bal PN, Şener Ö (2015) Psikosomatik hastalıkların iyileştirilmesinde psikodramanın etkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (5):310-323.
- Beck JS (2001) Bilişsel Terapi: Temel İlkeler ve Ötesi Alanı (Çeviri Ed. H Şahin). Ankara, Türk Psikologlar DerneğiYayınları.
- Braga DT, Cordioli AV, Niederauer K, Manfro GG (2005) Cognitive-behavioral group therapy for obsessive–compulsive disorder: a 1 ‐year follow-up. Acta Psychiatr Scand, 112: 180-186.
- Bulduk S, Usta E, Dinçer Y, Bayram S (2015) Demanslı yaşlılara uygulanan sanat terapi yönteminin bilişsel durum üzerine etkisinin incelenmesi. 1. Ulusal Toplumsal Ve Kurumsal Çatışmalar/Çözümler Kongresi, 8-10 Ekim 2015 Düzce, Türkiye. Bildiriler Kitabı sayfa:103-114.
- Büyüköztürk Ş (2016) Deneysel Desenler: Öntest-Sontest Kontrol Grubu Desen ve Veri Analizi. Ankara, PEGEM Akademi. Corey G (2008) Theory a nd Practice of Group Counseling, 7th ed. Belmont, CA, Books/Cole-Cengage.
- Coşkun B, Çakmak D (2005) Alkol ve madde bağımlılarının grup psikoterapisinde psikodramanın kullanılması. Bağımlılık Dergisi, 6:103-110.
- Cruz A, Sales C, Alves P, Moita G (2018) The core techniques of Morenian Psychodrama: A systematic review of literature. Front Psychol, 9:1263.
- Cully JA, Teten AL (2008) A Therapist’s Guide To Brief Cognitive Behavioral Therapy. Huston, Department of Veterans Affairs, South Central Mental Illness Research, Education, and Clinical Center (MIRECC).
- Demir V (2017) Dışavurumcu sanat terapisinin psikolojik belirtiler ile bilişsel işlevlere etkisi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7:575-598.
- Demir V (2018a) Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grup terapisi programının görme yetersizliği olan bireylerde depresif belirti ve umutsuzluk düzeylerine etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22:85-104.
- Demir V (2018b) Sanatla terapi programının bireylerin kaygı, sosyal kaygı ve sağlık kaygısı düzeyleri üzerine etkisi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1:223-234.
- Demir V, Demir A (2018) Sanatla terapi programı ve etkileşim grubu uygulamasının ruhsal belirti düzeyleri üzerindeki etkisi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 1:97-120.
- Dorothea G (2016) Effectiveness of psychodrama group therapy on pupils with mathematics anxiety. Z Psychodrama Soziometr, 15(Suppl):197–215.
- Dunphy K, Elton M, Jordan A (2014) Exploring dance/movement therapy in post-conflict Timor-Leste. Am J Dance Ther, 36:189- 208.
- Flannery-Schroeder E, Choudhury MS, Kendall PC (2005) Group and individual cognitive-behavioral treatments for youth with anxiety disorders: 1-year follow-up. Cognit Ther Res, 29:253–259.
- Galassi F, Quercioli S, Charismas D, Niccolai V, Barciulli E (2007) Cognitive-behavioral group treatment for panic disorder with agoraphobia. J Clin Psychol, 63:409–416.
- Gedik Z, Gökkaya F, Tekinsav Sütcü S (2018) Kaygılı çocuklara yönelik okul temelli bir bilişsel davranışçı grup terapisi programının etkililiği: pilot bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19:91-121.
- Gökkaya F, Özdel O (2016) Rehber öğretmenlerin mesleksel tükenmişliğini azaltmada psikodramanın etkinliği. Anadolu Psikiyatri Derg, 17:354-361.
- Gökkaya F, Sütcü ST (2018) İlköğretim öğrencilerinde zorbalık eğilimini azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı bir müdahale programının geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 43:91-108.
- Gussak D (2007) The effectiveness of art therapy in reducing depression in prison populations. Int J Offender Ther Comp Criminol, 51:444–460.
- Güney M (2011) Sanat ve Psikiyatri. Ankara, Öz Baran Ofset.
- Güven E, Gökçe G (2018) Etkililik çalışmaları ne kadar etkili: Bilişsel davranışçı terapi bağlamında bir değerlendirme. Turk Psikiyatri Derg, 29:54-66.
- Hofmann SG, Asnaani A, Vonk IJ, Sawyer AT, Fang A (2012) The efficacy of cognitive behavioral therapy: A review of metaanalyses. Cognit Ther Res, 36:427-440.
- Karadağ F, Kalkan Oğuzhanoğlu N, Özdel O, Ergin Ş, Kaçar N (2010) Psöriyazis hastalarında psikodrama: stres ve stresle baş etme. Anadolu Psikiyatri Derg, 11:220-227.
- Karataş Z (2011) Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamasının ergenlerin çatışma çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11:601-614.
- Karataş Z (2014) Psikodrama uygulamasının üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş ve umutsuzlukları üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 39:118-128.
- Karataş Z, Gökçakan Z (2009) Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. Turk Psikiyatri Derg, 20:357-366.
- Kızılkaya S, Gündüz O (2012) Özürlüler Yerel Hizmet Rehberi "İsöm Modeli". İstanbul, İBB Basımevi.
- Kipper DA, Ritchie TD (2003)The effectiveness of psychodramatic techniques: a meta-analysis. Group Dyn,7:13-25.
- Körük S, Özabacı N (2018) Şema terapinin depresif bozuklukların tedavisindeki etkililiği: Bir meta-analiz. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 10:470-480 .
- Kramer GP, Phares V, Bernestein DA (2014) Klinik Psikolojiye Giriş (Çeviri Ed. İ Dağ). Ankara, Mentis Yayıncılık.
- Lee HJ, Jang SH, Lee SY, Hwang KS (2015) Effectiveness of dance/movement therapy on affect and psychotic symptoms in patients with schizophrenia. Arts Psychother, 45:64-68.
- Linden W, Hewitt PL (2015) Klinik Psikoloji: Bir Modern Sağlık Uzmanlık Alanı (Çeviri Ed. M Şahin). İstanbul, Nobel Akademik Yayıncılık.
- Malchiodi CA (2012) Handbook of Art Therapy, 2nd Ed. London, Guilford Press.
- Mennuti RB, Christner RW, Freeman A (2006) Cognitive-Behavioral Interventions in Educational Settings: A Handbook for Practice. New York, Routledge.
- Mortan O, Tekinsav Sütçü S, German Köse G (2010) İşitsel halüsinasyonlarla başa çıkmaya yönelik bilişsel-davranışçı bir grup müdahalesinin etkililiği: bir pilot çalışma. Turk Psikiyatri Derg, 21:1-10.
- O’Connor T, Creswell C (2005) Cognitive–behavioural therapy for children and adolescents. Psychiatry, 4:123-125.
- Oğuzhanoğlu NK, Özdel O (2005) Yaşlılık, huzurevi ve yaşam yolculukları bir psikodrama grup çalışması. Turk Psikiyatri Derg, 16:124-132.
- Öngider N, Baykara B (2015) Anksiyete tanısı almış çocuklar üzerinde bilişsel davranışçı grup terapisinin etkililiği. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1:26-37.
- Özbek A, Leutz G (2003) Psikodrama, Grup Psikoterapisinde Sahnesel Etkileşim, 2. Baskı. Ankara, Ayrıntı Basımevi.
- Öztürk O (2008) Psikanaliz ve Psikoterapi, 4. Baskı. İstanbul, Nobel Tıp Kitabevi.
- Rezaeian MP, Mazumdar DPS, Sen AK (1997) The effectiveness of psychodrama in changing the attitudes among depressed patients. Journal of Personality and Clinical Studies, 13:19–23.
- Roberge P, Marchand A, Reinharz D, Savard P (2008) Cognitive-behavioral treatment for panic disorder with agoraphobia: a randomized, controlled trial and cost-effectiveness analysis. Behav Modif, 32:333–351.
- Rose SD (1998) Group Therapy with Troubled Youth: A Cognitive Behavioral Interactive Approach. Thousand Oaks, Sage.
- Rufer M, Albrecht R, Schmidt O, Zaum J, Schnyder U, Hand I et al (2010) Changes in quality of life following cognitive-behavioral group therapy for panic disorder. Eur Psychiatry, 25:8–14.
- Ruiz FJ (2012). Acceptance and commitment therapy versus traditional cognitive behavioral therapy: A systematic review and meta-analysis of current empirical evidence. International Journal of Psychology & Psychological Therapy, 12:333–357.
- Sarandöl A, Akkaya C, Eracar N, Kırlı S (2013) Şizofreni hastaları ve yakınlarıyla yapılan sanatla terapinin hastalık belirtileri, bireysel ve toplumsal beceriler üzerine etkisi. Anadolu Psikiyatri Derg, 14:333-339.
- Sertöz ÖÖ, Mete HE (2005) Obezite tedavisinde bilişsel davranışçı grup terapisinin kilo verme, yaşam kalitesi ve psikopatolojiye etkileri: sekiz haftalık izlem çalışması. Klinik Psikofarmakol Bulteni, 15:119-126.
- Sharf RS (2016) Theories of Psychotherapy & Counseling: Concepts and Cases, 6th Edition. Boston, Cengage Learning.
- Slayton SC, D’Archer J, Kaplan F (2010) Outcome studies on the efficacy of art therapy: A review of findings. Art Ther (Alex), 27:108-118.
- Sütcü ST, Aydın A, Sorias O (2010) Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi, 25:57-67.
- Şafak Y, Karadere ME, Özdel K, Özcan T, Türkçapar MH, Kuru E et al. (2014) Obsesif kompulsif bozuklukta bilişsel davranışçı grup psikoterapisinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Turk Psikiyatri Derg, 25:225-33.
- Şener Ö (2017) Psikodramanın sosyal kaygısı olan üniversite öğrencileri üzerindeki pozitif etkisi. VI. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, 10-13 Mayıs 2017 Muş, Türkiye. Bildiriler Kitabı -III sayfa:151-160.
- Tarashoeva G, Marinova-Djambazova P, Kojuharov H (2017) Effectiveness of psychodrama therapy in patients with panic disorders – final results. International Journal of Psychotherapy: Psychodrama, 21(2):55-66.
- Thimm JC, Antonsen L (2014) Effectiveness of cognitive behavioral group therapy for depression in routine practice. BMC Psychiatry, 14:292.
- Türkçapar MH (2015) Bilişsel Terapi, Temel İlkeler ve Uygulama, 9. Baskı. Ankara, HYB Yayıncılık.
- Ulupınar S (2014) Psikodrama uygulamasının hemşirelik öğrencilerinin sorun çözme becerisine etkisi. Anadolu Psikiyatri Derg, 15:55-62.
- Varma GS, Karadağ F, Kalkan Oğuzhanoğlu N, Özdel O (2017) Depresyon tedavisinde grup psikoterapisi ve psikodramanın yeri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 20:308-317.
- Yalom I (2002) Grup Psikoterapisinin Teori ve Pratiği. İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
- Yazkaç P, Özkan Y (2018) Fizik tedavi ve rehabilitasyon hastaları üzerinde sanatla terapi çalışmalarının olumlu etkisi üzerine deneysel bir çalışma. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 4:191-210.
| APA | Gökkaya F, Zorluoğlu E, ışık i, Önkür B, Bozdemir T, Kızıltan R, Mıh C, Salıkyüz S, Deniz C (2020). Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. , 258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| Chicago | Gökkaya Füsun,Zorluoğlu Elifnur,ışık irem,Önkür Büşra,Bozdemir Tuğba,Kızıltan Rukiye,Mıh Canan,Salıkyüz Süleyman,Deniz Cennet Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. (2020): 258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| MLA | Gökkaya Füsun,Zorluoğlu Elifnur,ışık irem,Önkür Büşra,Bozdemir Tuğba,Kızıltan Rukiye,Mıh Canan,Salıkyüz Süleyman,Deniz Cennet Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. , 2020, ss.258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| AMA | Gökkaya F,Zorluoğlu E,ışık i,Önkür B,Bozdemir T,Kızıltan R,Mıh C,Salıkyüz S,Deniz C Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. . 2020; 258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| Vancouver | Gökkaya F,Zorluoğlu E,ışık i,Önkür B,Bozdemir T,Kızıltan R,Mıh C,Salıkyüz S,Deniz C Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. . 2020; 258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| IEEE | Gökkaya F,Zorluoğlu E,ışık i,Önkür B,Bozdemir T,Kızıltan R,Mıh C,Salıkyüz S,Deniz C "Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi." , ss.258 - 273, 2020. 10.18863/pgy.569156 |
| ISNAD | Gökkaya, Füsun vd. "Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi". (2020), 258-273. https://doi.org/10.18863/pgy.569156 |
| APA | Gökkaya F, Zorluoğlu E, ışık i, Önkür B, Bozdemir T, Kızıltan R, Mıh C, Salıkyüz S, Deniz C (2020). Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12(2), 258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| Chicago | Gökkaya Füsun,Zorluoğlu Elifnur,ışık irem,Önkür Büşra,Bozdemir Tuğba,Kızıltan Rukiye,Mıh Canan,Salıkyüz Süleyman,Deniz Cennet Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 12, no.2 (2020): 258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| MLA | Gökkaya Füsun,Zorluoğlu Elifnur,ışık irem,Önkür Büşra,Bozdemir Tuğba,Kızıltan Rukiye,Mıh Canan,Salıkyüz Süleyman,Deniz Cennet Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, vol.12, no.2, 2020, ss.258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| AMA | Gökkaya F,Zorluoğlu E,ışık i,Önkür B,Bozdemir T,Kızıltan R,Mıh C,Salıkyüz S,Deniz C Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2020; 12(2): 258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| Vancouver | Gökkaya F,Zorluoğlu E,ışık i,Önkür B,Bozdemir T,Kızıltan R,Mıh C,Salıkyüz S,Deniz C Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2020; 12(2): 258 - 273. 10.18863/pgy.569156 |
| IEEE | Gökkaya F,Zorluoğlu E,ışık i,Önkür B,Bozdemir T,Kızıltan R,Mıh C,Salıkyüz S,Deniz C "Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi." Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12, ss.258 - 273, 2020. 10.18863/pgy.569156 |
| ISNAD | Gökkaya, Füsun vd. "Türkiye’de Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi, Psikodrama ve Sanat Terapisi Kullanılarak Yapılmış Etkililik Çalışmalarının İncelenmesi". Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 12/2 (2020), 258-273. https://doi.org/10.18863/pgy.569156 |
