Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi
Yıl: 2021 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1102 - 1122 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21325/jotags.2021.831 İndeks Tarihi: 02-12-2021
Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi
Öz: Geçmişten günümüze teknolojinin hızlı gelişimi ile beraber gelen endüstri devrimlerinin son aşaması Endüstri 4.0 olmuştur. Akıllı uygulamaların insan yaşamında giderek önem kazanması turizm sektörünü de etkilemiştir. Sektörün önemli kollarından biri olan yiyecek içecek işletmeleri de gelişen teknolojiye bağlı olarak birçok akıllı uygulamayı bünyelerinde barındırmaktadırlar. Yeme içme deneyiminin öncesi, esnası ve sonrasında müşteri memnuniyetini sağlamak, iş akışını hızlandırmak ve işgücünün verimli kullanılması adına kullanılan akıllı teknolojiler sektörün ilerleyişinde önem arz etmektedir. Robotik teknolojilerin de yaygınlaşarak turizm sektöründe insan gücünün yerini almaya başlaması, robot çalışanlarla hizmet veren restoranların sayısına etki etmektedir. Bu anlamda araştırma kapsamında Hindistan, Fransa, İngiltere, Tayland ve Japonya’da robot çalışanlarla hizmet veren 10 adet robot restoranla ilgili Tripadvisor sitesindeki yorumlar tüm dillerde incelenmiştir. Söz konusu yorumlar yemek, fiyat, servis, personel, atmosfer, deneyim, temizlik, robot garson, robot aşçı ve robot gösterisi kriterleri ile ele alınmış ve içerik analizi uygulanmıştır. Çalışmanın amacı robot restoranları tercih eden tüketicilerin deneyimlerini olumlu ve olumsuz yönden ortaya koyarak sektördeki gelişime ve ilgili literatürde yapılabilecek çalışmalara katkı sağlamaktır. Araştırma sonucunda müşterilerin robot çalışanlardan alınan hizmetleri ilgi çekici buldukları ancak fiyat, atmosfer ve yemek kriterleri ile ilgili restoranların eksikliklerinin bulunduğu görülmüştür.
Anahtar Kelime: Evaluation of Tripadvisor Comments on Smart Technologies Used in Restaurants and Robot Restaurants
Öz: The last stage of industrial revolutions that have been brought about with the rapid development of technology from the past to the present is Industry 4.0. The fact that smart applications have gained increasingly greater importance in human life has also affected the tourism sector. Food and drink establishments, which are one of the important branches of the sector, also have many smart applications in them regarding the developing technology. Smart technologies, which are used in achieving customer satisfaction, speeding up the workflow and using labor productively before, during and after the experience of eating and drinking, constitute importance in the advancement of the sector. The fact that robotics technologies have also become prevalent and started to replace human labor in the tourism sector affects the number of restaurants that are offering services with robot employees. In this sense, within the scope of this study, comments on the Tripadvisor website made about 10 robot restaurants operational in India, France, the United Kingdom, Thailand and Japan were examined in all languages. These comments were examined in terms of the criteria of food, price, service, personnel, atmosphere, experience, cleanliness, robot waiter, robot cook and robot demonstration, and content analysis was carried out. The purpose of this study was to provide contributions to the development in the sector and studies to be conducted in the relevant literature by revealing the positive and negative aspects of the experiences of consumers preferring robot restaurants. As a result of the study, it was determined that customers found services they received from robot employees interesting, but the restaurants had shortcomings regarding the criteria of price, atmosphere and food.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aktaş, C. (2013). Medya yakınsaması: Hızlı yanıt veren kod aracılığıyla geleneksel gazetenin, çevrimiçi gazete ile artan rekabet potansiyeli üzerine bir tartışma, Selçuk İletişim, 7(4), 118-128.
- Armstrong, M. (2021). Euronews: Pizza making robot. Euronews: https://www.euronews.com/pizza-making-robot (Erişim Tarihi: 20.03.2021).
- Asif, M., Sabeel, M., Rahman, M.-u., & Khan, Z. (2015). Waiter robot – solution to restaurant automation. MDSRC - 2015 Proceedings. Wah/Pakistan.
- Bozkurt Uzan Ş., & Sevimli Y. (2020). Gastronomideki robotik uygulamalar ve yapay zeka, Tourism and Recreation, 2(2), 46-58.
- CaliBurger. (2021, 04 04). About Us: CaliBurger. CaliBurger: https://caliburger.com/flippy (Erişim Tarihi: 13.02.2021).
- Çerkez , M., & Kızıldemir, Ö. (2020). Yiyecek–içecek işletmelerinde yapay zekâ kullanımı. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1264-1278.
- Değerli , C., & El, S. (2017). Üç Boyutlu (3D) Yazıcı teknolojisi ile gıda üretimine genel bakış. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 593-599.
- Doğan S., Yücel G., ve M., & Tanrısevdi A. (2016). Çevrimiçi tüketici yorumlarının içerik analizi yoluyla incelenmesi: Kuşadası’ndaki yiyecek ve içecek işletmeleri üzerinde bir araştırma, UHPAD (Uluslararası Hakemli Pazarlama ve Pazar Araştırmaları Dergisi, 9,1-20.
- Eren R., & Çelik M. (2017). Çevrimiçi gastronomi imajı: Türkiye restoranlarının tripadvisor yorumlarının içerik analizi, Turizm Akademik Dergisi, 4 (2), 121-138
- Efendi, E. (2021). Çeşme’de bulunan küçük ölçekli konaklama tesisleri; Covid-19 süreci ve e-şikayetlerin incelenmesi, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1): 103-118.
- Euronews. (2020). İngiltere'de bu restoranda robot garsonlar. https://tr.euronews.com/gezi/2020/09/24/ingiltere-debu- restoranda-garsonlar-robot (Erişim Tarihi: 02.03.2021).
- Robot Chefs Rollout (2021). http://fahthaimag.com/ausca-robot-chefs-rollout, Singapore(Erişim Tarihi:04.03.2021).
- Fuste-Forne F. (2021). Robot chefs in gastronomy tourism: What's on the menu? Tourism Management Perspectives, 37, 100774.
- Gebbels M., McIntosh A., & Harkison T. (2021). Fine-dining in prisons: Online TripAdvisor reviews of The Clink training restaurants, International Journal of Hospitality Management, Vol.95, 2-11.
- Hajime Robot Restaurant (2021). The smart local Thailand, (Erişim Tarihi:16.03.2021). https://thesmartlocal.com/thailand/hajime-robot-restaurant
- Hazarhun, E., & Yılmaz , Ö. (2020). Restoranlarda dijital dönüşüm: Touch restoran örneği, Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 384-399.
- Ivanov, S., Webster, C., & Berezina, K. (2017). Adoption of robots and service automation by tourism and hospitality companies. Revista Tur smo & Desenvolvimento, 1501-1517.
- Izdebska, J., & Żolek-Tryznowska, Z. (2016). 3D food printing – facts and future. Agro FOOD Industry Hi Tech, 33-37.
- İbiş, S., Kızıldemir, Ö., & Çöp, S. (2019). İstanbul’daki Çin restoranlarına yönelik yapılan yorumların ve eşikâyetlerin değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (1), 505-521.
- Jang, H. W., & Lee, S. B. (2020). Serving Robots: Management and applications for restaurant business sustainability. Sustainability, 12(10), 1-15.
- Jyh-Hwa, T., & Su Kuo, L. (2008). The development of the restaurant service mobile robot with a laser positioning system. Chinese Control Conference, 662-666. Kunming, Yunnan.
- Kwak, M.-K., Lee, J., & Cha, S.-S.(2021). Senior consumer motivations and perceived value of robot service restaurants in Korea. Sustainability, 13, 2755.
- Kim M., Park M., Kim J., Kwon Y., Sohn D., Yoon H., & Seo K. (2021). On the common and different expectations on robot service in restaurant between customers and employees, International Conference on Human-Robot Interaction, 262–265.
- Kocaman, E. M., & Kocaman, M. (2014). Yiyecek içecek işletmelerinde otomasyon sistemleri kullanımının yönetim sürecine etkileri. TSE Standard Ekonomik ve Teknik Dergi, 28-33.
- Küstür, S. (2016). SoftBank’in insansı robotu Pepper Pizza Hut’ta çalışacak: https://www.teknoblog.com/softbankpepper- pizza-hut (Erişim Tarihi: 6.04.2021).
- Lei, S., & Law, R. (2015). Content analysis of Tripadvisor reviews on restaurants: A case study of Macau. Journal of Tourism, 16(1).17-28.
- Liu, Y., & Jang, S. (2009). Perceptions of Chinese restaurants in the U.S.: What affects customer satisfaction and behavioral intentions, International Journal of Hospitality Management, 28 (3), 338–348
- Luk, L. (2015). Foxconn’s robot army yet to prove match for humans. The Australian Business Review: https://www.theaustralian.com.au/business/business-spectator/news (Erişim Tarihi: 10.04.2021).
- Lu L., Zhang P., & Zhang T. (2021), Leveraging “human-likeness” of robotic service at restaurants, International Journal of Hospitality Management, 94, 102823
- Malik, N., Rani, N., Singh, A., Pratibha, & Pragya, S. (2016). Review paper on- serving robot new generation electronic waiter. IJIRST –International Journal for Innovative Research in Science & Technology, 2(11), 775- 777.
- Mogali, S. (2015). Internet of Things and its role in Smart Kitchen. 4th National conferrence of Scientometrics and Internet of Things, (s. 1-11). Bangalore.
- Namkung, Y., & Jang, S.( 2007). Does food quality really matter in restaurant: Its impact of customer satisfaction and behavioral intentions, Journal of Hospitality and Tourism Research 31 (3), 387–410.
- Nabben, A., Wetzel, E., Oldani, E., Huyeng, J., Boel, M., & Fan, Z. (2016). Smart Technologies in Tourism. International Tourism Student Conference (s. 1-32). Madrid:
- NHTV Breda University of Applied Sciences. Nayik, G., Muzaffar , K., & Gull, A. (2015). Robotics and Food Technology: A Mini Review. Journal of Nutrition and Food Science, 1-5.
- Özgüneş, R., Bozok, D., & Küçükaltan , D. (2020). Yiyecek içecek sektöründe ileri teknoloji ve pandemik düzene doğru: Yakın gelecekte bir robota ‘Eline Sağlık!’ diyebilirmiyiz? Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1124-1139.
- Robotics, M. (2021, 04 04). About Us: Miso robotics. Miso Robotics: https://misorobotics.com/about-us (Erişim Tarihi: 20.03.2021).
- Rhee, H. T., Yang, S. B., Koo, C. M., & Chung, N. H. (2015). How Does Restaurant Attribute Importance Differ by the Type of Customer and Restaurant? Exploring TripAdvisor Reviews,, E-Review of Tourism Research, p. 6.
- Ryu, K., Han, H., & Kim, T. (2008). The relationships among overall quick-casual restaurant image, perceived value, customer satisfaction, and behavioral intentions. Int. J. Hosp. Manage. 27 (3), 459–469
- Skullmapping: Projects/Le Petit Chef. (2021). Skullmapping Web Sitesi: https://skullmapping.com/project/le-petitchef/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 16.03.2021).
- Seo, K.H., & Lee, J.H. ( 2021).The emergence of service robots at restaurants: Integrating trust, perceived risk and satisfaction. Sustainability, 2021, 13, 4431.
- Soriano, D. R. (2002). Customers’ expectations factors in restaurants: The situation in Spain, International Journal of Quality & Reliability Management, 19(8/9), 1055-1067.
- Sun, J., Peng, Z., Zhou, W., Fuh, J., Hong, G., & Chiu, A. (2015). A Review on 3D Printing for Customized Food Fabrication. Procedia Manufacturing, 308-319.
- Şahin Perçin N., & Yiğit S. (2020). Tripadvisor'da yer alan yiyecek ve içecek işletmeleri hakkındaki e-şikayetlerin değerlendirilmesi: Kapadokya bölgesi örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8 (4), 2985-3001.
- Taştan H., & Kızılcık O. (2017), Kahramanmaraş’ta bulunan yiyecek içecek işletmelerine yönelik Tripadvisor.com’da paylaşılan şikayetlerin sınıflandırılması, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 26, Sayı 1, 270-284.
- Tripadvisor (2021). https://www.tripadvisor.mediaroom.com/tr-about-us (Erişim Tarihi 10.04.2021)
- Pantelidis, I. S. (2010). Electronic meal experience: a content analysis of online restaurant comments, Cornell Hospitality Quarterly, 51(4) 483–491.
- Why Inamo: Inamo Soho (2021). Inamo Soho : https://www.inamo-restaurant.com/events (Erişim Tarihi: 6.04.2021).
- Yazıcı Ayyıldız, A., & Ayyıldız, T. (2020), Pazarlama fırsatı olarak akıllı turizm: Kuşadası örneği, BMIJ, (2020), 8(1), 599-623
- Yazıcı Ayyıldız, A. (2020). Şirince’de faaliyette bulunan yiyecek ve içecek işletmelerinin Tripadvisor yorumlarının içerik analizi, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3): 2960-2973
- Yetgin D., Keküç M., & Şayin M. (2020). Restoranlara yönelik tripadvisor yorumlarının içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmesi: İstanbul örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8 (3), 2090-2109.
- Yıldırım , A., & Şimşek , H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara;Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, E., & Davutoğlu, N. (2020). Turizm 4.0’dan turizm gastronomi 4.0’a giden yolda: Geleceğin restoranları ve yönetimi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 301-318.
- Yılmaz, F. (2018). Robotlar hayatımızda. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 109-120
APA | Yazıcı Ayyıldız A, EROĞLU E (2021). Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. , 1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
Chicago | Yazıcı Ayyıldız Ahu,EROĞLU EVREN Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. (2021): 1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
MLA | Yazıcı Ayyıldız Ahu,EROĞLU EVREN Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. , 2021, ss.1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
AMA | Yazıcı Ayyıldız A,EROĞLU E Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. . 2021; 1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
Vancouver | Yazıcı Ayyıldız A,EROĞLU E Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. . 2021; 1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
IEEE | Yazıcı Ayyıldız A,EROĞLU E "Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi." , ss.1102 - 1122, 2021. 10.21325/jotags.2021.831 |
ISNAD | Yazıcı Ayyıldız, Ahu - EROĞLU, EVREN. "Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi". (2021), 1102-1122. https://doi.org/10.21325/jotags.2021.831 |
APA | Yazıcı Ayyıldız A, EROĞLU E (2021). Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(2), 1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
Chicago | Yazıcı Ayyıldız Ahu,EROĞLU EVREN Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 9, no.2 (2021): 1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
MLA | Yazıcı Ayyıldız Ahu,EROĞLU EVREN Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, vol.9, no.2, 2021, ss.1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
AMA | Yazıcı Ayyıldız A,EROĞLU E Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2021; 9(2): 1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
Vancouver | Yazıcı Ayyıldız A,EROĞLU E Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2021; 9(2): 1102 - 1122. 10.21325/jotags.2021.831 |
IEEE | Yazıcı Ayyıldız A,EROĞLU E "Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi." Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9, ss.1102 - 1122, 2021. 10.21325/jotags.2021.831 |
ISNAD | Yazıcı Ayyıldız, Ahu - EROĞLU, EVREN. "Restoranlarda Kullanılan Akıllı Teknolojiler ve Robot Restoranlar Hakkında Tripadvisor’da Yapılan Yorumların Değerlendirilmesi". Journal of Tourism and Gastronomy Studies 9/2 (2021), 1102-1122. https://doi.org/10.21325/jotags.2021.831 |