TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

KARDEŞ, Servet

doi:10.37669/milliegitim.882612

TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Servet KARDEŞ (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Özel Yetenekliler Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Milli Eğitim

12 3

Yıl: 2021 Cilt: 50 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 837 - 855 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.37669/milliegitim.882612 İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Öz:

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de eğitim alanında mülteci/sığınmacılarla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Bu bağlamda YÖKTEZ ulusal tez veri tabanında eğitim öğretim konu başlığı altında mülteci/sığınmacılarla ilgili yazılan 73 lisansüstü tez çeşitli açılardan incelenmiştir. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilmiş, veriler doküman incelemesi tekniğiyle toplanmıştır. Araştırmanın örneklemi, amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme ile belirlenmiştir. Ulaşılan tezleri incelemek üzere araştırmacı tarafından çalışmanın amacına uygun bir tez inceleme formu geliştirilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz yöntemine başvurulmuş ve verilerin gösteriminde şekil ve grafikler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda mültecilerle ilgili son yıllarda yazılan tezlerde önemli oranda artış olduğu ve yazılan tezlerin genellikle yüksek lisans tezleri olduğu görülmüştür. Tezlerde çalışma grubunun sıklıkla çocuklar ve öğretmenler olduğu, genelde küçük örneklemlerle çalışıldığı, tezlerde nitel yöntemin ağırlıklı kullanıldığı ve ölçme aracı olarak çoğunlukla görüşme formlarının kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca tezlerin konu olarak genelde mültecilerin eğitiminde görülen sorunlar, dil gelişimi, psikososyal gelişim ve çok kültürlülük bağlamında yazıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelime: mülteci eğitim sığınmacı

EXAMINATION OF POSTGRADUATE THESES ABOUT REFUGEES IN THE FIELD OF EDUCATION IN TURKEY

Öz:

The purpose of this study is to explore the post-graduate theses concerning refugee / asylum seekers in Turkey. In this context, 73 postgraduate theses written on under the title of “education and training” in the YÖKTEZ national thesis database were examined. This study was conducted with qualitative research method and the data were collected using document analysis technique. The sample of the study was determined by criterion sampling, which is one of the purposeful sampling methods. A thesis review form suitable for the purpose of the study was developed by the researcher to examine the theses. Descriptive analysis method was used for analyzing the data, figures and graphics were used in the presentation of the data. As a result of the study, it was determined that there has been a significant increase in the theses concerning the refugees in recent years, and the theses are generally master’s theses. It-was concluded that the study group is mostly children and teachers, generally small samples are used, qualitative method is used predominantly in theses, and interview forms are mostly used in the theses. In addition, it was found that the theses are generally about the problems in the education of refugees, language development, psychosocial development and multiculturalism

Anahtar Kelime: education

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar-Ciftci, Y. (2019). Multicultural education and approaches to teacher training. Journal of Education and Learning, 8(4), 136-152.
Ahi, B., & Kıldan, O. (2013). Türkiye’de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(27), 23- 46.
Akbaşlı, S., & Mavi, D. (2019). Conditions of Syrian asylum seeker students in a Turkish university. International Journal of Inclusive Education, 1-16.
Akdeniz, Y. (2018). Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteci öğrencilerin uyum sorunları: Şanlıurfa ili örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Akman, Y. (2020). Öğretmenlerin mülteci öğrencilere yönelik tutumları ile çokkültürlü eğitim algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 247-262.
Anderson, A. et al (2004) ‘Education of refugee children: theoretical perspective and best practice’ in R. Hamilton and D. Moore (Eds.) Educational Intervention for Refugee Children: Theoretical Perspectives and Implementing Best Practice (274-296), New York: RoutledgeFalmer.
Apak, H. (2018). Türkiye’de sosyal hizmet lisansüstü tezlerinin göç bağlamında değerlendirilmesi. Kadim Akademi SBD, 2(2), 123-135.
Arnot, M., & Pinson, H. (2005). The education of asylum-seeker and refugee children: A study of LEA and school values, policies and practices. Cambridge: Faculty of Education, University of Cambridge. 15.02.2021 tarihinde https://www.educ.cam.ac.uk/people/staff/arnot/ AsylumReportFinal.pdf adresinden erişim sağlanmıştır.
Aslışen, E. H. T., & Hacıibrahimoğlu, B. Y. (2020). Türkiye’de Erken Çocukluk Eğitiminde Oyuncak Alanında Gerçekleştirilmiş Lisansüstü Tez Çalışmalarının İncelenmesi. Başkent University Journal of Education, 7(2), 284-299.
Atasoy, E., & Alkar, E. (2020). Türkiye’de göç üzerine yapılan doktora tezlerine yönelik bir içerik analizi. Tesam Akademi, 7(1), 67-89.
Avcı, F. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden mülteci öğrencilerin sınıf ortamında karşılaştıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Language Teaching and Educational Research, 2(1), 57-80.
Başar, M., Akan, D. & Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1571-1578.
Betancourt, T. S., Ito, B. S., Lilienthal, G. M., Abdi, S., Agalab, N., Ellis, H. (2015). We left one war and came to another: Resource loss, acculturation stress, and caregiver-child relationships in Somali refugee families. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 21, 114–125.
Birleşmiş Milletler (1989). Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi. https://www.unicef.org/ turkey/media/7941/file/%C3%87HDS%20ve%20%C4%B0htiyari%20Protokoller,%20 Usul%20Kurallar%C4%B1%20ile%20%C3%87ocuk%20Haklar%C4%B1%20Komitesi%20 Genel%20Yorumlar%C4%B1.pdf adresinden erişim sağlanmıştır.
Bozdağ, F. (2020). Mülteci çocukların psikolojik sağlamlıkları ve kültürlenme stratejileri. (Yayınlanmamış doktora tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Coşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396.
Creswell, J. W. (2008). Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications: USA
Demir, S. B., & Ozgul, V. (2019). Syrian refugees minors in Turkey. Why and how are they discriminated against and ostracized?. Child Indicators Research, 12(6), 1989-2011.
Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
Ergen, H., & Şahin, E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Suriyeli öğrencilerin eğitimi ile ilgili yaşadıkları problemler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(44), 377-405.
Fraenkel, W., & Wallen, N. E. Hyun,(2012). How to design and evaluate research in education, New York: McGraw-hill.
Giller, E. (1999). What is psychological trauma. Sidran Institute. 15.02.2021 tarihinde http://www. theannainstitute.org/What%20Is%20Psychological%20Trauma.pdf?contentID=88 adresinden erişim sağlanmıştır.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, (2021). Geçici Koruma. 15.02. 2021 tarihinde https://www.goc.gov. tr/gecici-koruma5638 adresinden erişim sağlanmıştır.
Gümüşten, D. (2017). Mülteci çocukların eğitimi ve uyumlarına yönelik yapılan müdahale programları üzerine bir derleme. Nesne-Psikoloji Dergisi, 5(10), 247-264.
Hart, R. (2009). Child refugees, trauma and education: interactionist considerations on social and emotional needs and development. Educational Psychology in Practice, 25(4), 351-368.
Humphrey, A. (2015). Caring for syrian refugee children: A program guide for welcoming young children and their families. CMAS, Canada.
Kaplan, I., Stolk, Y., Valibhoy, M., Tucker, A., & Baker, J. (2016). Cognitive assessment of refugee children: Effects of trauma and new language acquisition. Transcultural psychiatry, 53(1), 81-109.
Karaağaç, F. C., & Güvenç, H. (2019). Resmi ilkokullara devam eden Suriyeli mülteci öğrencilerin eğitim sorunları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 530-568.
Karataş, K., & Baloğlu, M. (2018). Kültürleşme stresi kıskacındaki Suriyeli öğrenciler. Turkish Studies (Elektronik), 13(27), 971-990.
Kardeş, S., & Akman, B. (2018). Suriyeli sığınmacıların eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. Elementary Education Online, 17(3), 1224-1237.
Kardeş, S., Akman, B. ve Yazıcı, D. N. (2018). Üstün yetenekliler alanında yapılmış tezlerin analizi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 11(3), 411-430.
Kardeş, S., Banko, Ç., & Akman, B. (2017). Sosyal medyada Suriye’li sığınmacılara yönelik algı: Bir sözlük değerlendirmesi. Göç Dergisi, 4(2), 185-200.
Karoly, L. A., & Gonzalez, G. C. (2011). Early care and education for children in immigrant families. The Future of Children, 21(1), 71-101.
Kaya, A. (2019). Suriyeli mülteci çocukların eğitimi üzerine Bir araştırma: geçici eğitim Merkezleri Ve müfredatları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kesicioğlu, O. S. ve Yıldırım Hacıibrahimoğlu, B. (2019). An examinatıon of the thesis prepared for the preschool period between the years 2010-2018. International Journal of Eurasia Social Sciences, 10(37), 849-862.
Lerner, A. B. (2012). Educating the refugee child: A Resource Guide for Elementary School Teachers Working with Refugee Students from Burma. The Carolina Center for Public Service.
Liles, B. D. (2013). Social and emotional development in the young child: The effects of trauma exposure. (Unpublished Phd thesis), The University of Tulsa,
Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
Mohamed, S., & Thomas, M. (2017). The mental health and psychological well-being of refugee children and young people: An exploration of risk, resilience and protective factors. Educational Psychology in Practice, 33(3), 249-263.
Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449.
Özdenur Evis, Z. (2019). Suriyeli mülteci öğrencilerin olumsuz yaşantılarının resimlerine yansıması (5.sınıf örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Özenç, E. G., & Saat, F. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaştığı sorunlar. International Journal of Active Learning, 4(2), 60-74.
Palaz, T., Çepni, O., & Kılcan, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin mülteci öğrencilere yönelik düşüncelerinin ve tutumlarının belirlenmesi. Electronic Turkish Studies, 14(3), 1661-1684.
Pehlivan Yılmaz, A. (2019). Sosyal bilgiler dersinde kültüre duyarlı eğitim uygulamaları: Mülteci öğrencilerle etkileşim. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Eğitim bilimleri enstitüsü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Reyes, M. R., Brackett, M. A., Rivers, S. E., White, M., & Salovey, P. (2012). Classroom emotional climate, student engagement, and academic achievement. Journal of Educational Psychology, 104, 700—712
Scheeringa, M. S., & Zeanah, C. H. (2001). A relational perspective on PTSD in early childhood. Journal of Traumatic Stress: Official Publication of The International Society for Traumatic Stress Studies, 14(4), 799-815.
Schwartz, D., & Gorman, A. H. (2003). Community violence exposure and children’s academic functioning. Journal of educational psychology, 95(1), 163-173.
Sever, M. B. (2020). Suriyeli mülteci çocukların eğitim durumu ve sosyal uyum örneklemi. Journal of European Education, 10(1-2), 1-16.
Somuncuoğlu, K. (2019). Challenges facing the Turkish EFL teachers working with students with a migration background: The case of Syrian refugee learners. (Unpublished master thesis). Çukurova University, Social Sciences Enstitute, Adana.
Soylu, A., Kaysılı, A., & Sever, M. (2020). Mülteci çocuklar ve okula uyum: Öğretmenlerin kültüre duyarlılıkları üzerinden bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 45(201), 313-334.
Suárez-Orozco, C., Abo-Zena, M. M., & Marks, A. K. (2015). Transitions: The development of children of immigrants. NYU Press.
Suárez-Orozco, C., Yoshikawa, H., & Tseng, V. (2015). Intersecting inequalities: Research to reduce inequality for immigrant-origin children and youth. William T. Grant Foundation, New York.
Sunata, U. (2017). Türkiye’deki mülteci çocukları için kültürlerarası eğitim modeli. In Uluslararası Göç ve Çocuklar (pp. 275-277). Transnational Press London.
Şahin, H. (2020). Göç olgusu, mülteci çocukların eğitimi ve Suriyeli mülteci çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonu süreci. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(1), 377-394.
Şahin, S., & Sümer, S. (2018). The Problems Experienced in the Integration Process of Syrian Students into the Turkish Education System. Universal Journal of Educational Research, 6(5), 909-918.
Şimşek, D. (2019). Türkiye›de Suriyeli mülteci entegrasyonu: Zorlukları ve olanakları. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 172-187.
Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Tatlıcıoğlu, O., & Hıdır, A. (2018). “Suriyeliler” hakkında yapılan lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40(2), 227-254.
Tavşancıl, E., & Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon.
Topaloğlu, H., & Özdemir, M. (2020). Mültecilerin eğitime erişmeleri sürecinde yaşadıkları sorunlar ve sosyal içerilme beklentileri. Electronic Turkish Studies, 15(3), 2033- 2059.
Tosun, A., Yorulmaz, A., Tekin, İ., & Yildiz, K. (2018). Mülteci öğrencilerin eğitim sorunları, eğitim ve din eğitiminden beklentileri: Eskişehir örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 107-133
UNHCR (1994). Refugee Children: Guidelines on Protection and Care. Geneva: UNHCR. 15.02.2021 tarihinde https://www.unhcr.org/protection/children/3b84c6c67/refugee-childrenguidelines-protection-care.html adresinden erişim sağlanmıştır.
Uyanık, A. (2019). Mülteci öğrencilerin eğitim gördüğü okullardaki rehberlik ihtiyaçlarının rehber öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
Webster-Stratton, C., & Reid, M. J. (2008). Strengthening social and emotional competence in young children who are socioeconomically disadvantaged: Preschool and kindergarten school-based curricula. In W. H. Brown, S. L. Odon, & McConnell, S. R. (Eds.), Social competence of young children: Risk, disability, and intervention (pp. 185-203). Baltimore, MD: Paul H Brookes Publishing.
Wiese, E. B. P. (2010). Culture and migration: Psychological trauma in children and adolescents. Traumatology, 16(4), 142-152.
Vindevogel, S., & Verelst, A. (2020). Supporting mental health in young refugees: a resilience perspective. In Child, Adolescent and Family Refugee Mental Health (pp. 53-65). Springer, Cham.
Yerli, G. (2018). Türkiye’de göç ve mülteci konusunda yapılmış lisansüstü akademik faaliyetler üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 347-358.
Zengin, M., & Akdemir, Ö. A. (2020). Teachers’ views on parent involvement for refugee children’s education. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 75-85.
Zhou, M. (1997) ‘Segmented Assimilation: Issues, Controversies and Recent Research on the New Second Generation’, International Migration Review, 31(4), 975-1008.

APA	KARDEŞ S (2021). TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. , 837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
Chicago	KARDEŞ Servet TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. (2021): 837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
MLA	KARDEŞ Servet TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. , 2021, ss.837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
AMA	KARDEŞ S TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. . 2021; 837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
Vancouver	KARDEŞ S TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. . 2021; 837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
IEEE	KARDEŞ S "TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ." , ss.837 - 855, 2021. 10.37669/milliegitim.882612
ISNAD	KARDEŞ, Servet. "TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ". (2021), 837-855. https://doi.org/10.37669/milliegitim.882612

APA	KARDEŞ S (2021). TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim, 50(1), 837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
Chicago	KARDEŞ Servet TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim 50, no.1 (2021): 837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
MLA	KARDEŞ Servet TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim, vol.50, no.1, 2021, ss.837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
AMA	KARDEŞ S TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim. 2021; 50(1): 837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
Vancouver	KARDEŞ S TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim. 2021; 50(1): 837 - 855. 10.37669/milliegitim.882612
IEEE	KARDEŞ S "TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ." Milli Eğitim, 50, ss.837 - 855, 2021. 10.37669/milliegitim.882612
ISNAD	KARDEŞ, Servet. "TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ". Milli Eğitim 50/1 (2021), 837-855. https://doi.org/10.37669/milliegitim.882612