Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi
Yıl: 2021 Cilt: 14 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 584 - 596 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31362/patd.809353 İndeks Tarihi: 16-06-2022
Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi
Öz: Giriş: Tüberküloz (TB), geçmişten günümüze önemini yitirmeyen küresel bir sağlık problemidir. TB ile
mücadelede laboratuvar verilerinin takibi, değerlendirilmesi ciddi bir öneme sahiptir. Bu çalışmada son beş yılda
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri Mikobakteriyoloji Laboratuvarlarından elde edilen sonuçlar ve
klinik yansımalarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve yöntem: Ocak 2015-Aralık 2019 tarihleri arasında laboratuvarımıza gönderilen 16739 klinik örneğin
tamamında, EZN boyama yöntemi, BACTEC MGIT 960 Kültür (Becton Dickinson, ABD) sistemiyle, Löwenstein-
Jensen katı (RTA, Türkiye) besiyeri ve 2981 örnekte ise gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR)
ile mikobakteri varlığı araştırılmıştır. Ocak 2015-Mart 2019 yılları arasında Gene Xpert MTB/RIF (Cepheid, ABD)
ve Mart 2019-Aralık 2019 arasında ise BDMAX MTB (Becton Dickinson, ABD) RT-PCR testleri kullanılmıştır.
Kökenlerin tanımlanmasında BD MGIT TBc ID (Becton Dickinson, ABD) testi kullanılmış ve MTC kökenlerinin
primer antitüberküloz ilaçlara duyarlılık testleri MGIT 960 ile yapılmıştır.
Bulgular: Her biri farklı hastalara ait olan klinik örneklerden 195 (%81,58) Mycobacterium tuberculosis kompleks
(MTC) ve 44 (%18,41) Tüberküloz dışı mikobakteri (TDM) olmak üzere 239 mikobakteri izole edilmiştir. Hastaların
15’nin örneklerinde kültür yöntemleri ile mikobakteri üretilememesine karşın polimeraz zincir reaksiyonu (PCR)
ile mikobakteri saptanmıştır. Kültür yöntemleriyle ve PCR ile toplam 254 hastanın örneğinde mikobakteri tespit
edilmiştir. Ancak bu hastalardan 234’ü (%92,12) (210 MTC, 24 TDM) klinik olarak TB kabul edilip, antitüberküloz
ilaçlar ile tedavi edilmiştir. Tüberküloz tanısında kullanılan mikrobiyolojik yöntemlerin klinik tanı ile uyumları
değerlendirildiğinde en yüksek test performansına PCR testleri sahipken en düşük performansa da EZN boyama
yönteminin sahip olduğu saptanmıştır. MGIT sistemiyle ortalama 19,65±9,91 günde, LJ besiyerinde ise ortalama
41,13±13,69 günde üreme saptanmıştır. MTC saptanan 195 kökenin 166’sının (%85,12) test edilen ilaçların
tamamına hassas olduğu tespit edilmiştir. Dirençli kökenlerin 21’inde tek ilaca, 6’sında iki ilaca ve 2’sinde ise üç
ilaca direnç saptanmıştır. Kökenlerin izoniyazid, rifampisin, etambutol ve streptomisine karşı direnç oranlarının
sırasıyla %7,18, %2,05, %5,64 ve %5,13 olduğu bulunmuştur. TB kabul edilen hastaların %53,42’sinin erkek
(n=125), %46,58’sinin kadın (n=109), ve %6,41’inin (n=15) 0-14 yaş grubunda çocuk olduğu tespit edilmiştir. Tüm
TB vakaları içinde 16'sının (%6,84) Türkiye dışında doğduğu, bunlarında %62,5’nin Suriyeli mülteciler olduğu
saptanmıştır. Vakalarının %57,26’sı (n=134) Akciğer, %42,47’sini (n=100) Akciğer dışı TB oluşturmaktadır. Yirmi
hastanın (%8,55) önceden TB tedavisi görmüş eski hastalar olduğu ve bir hastanın ise HIV pozitif olduğu tespit
edilmiştir. Hastaların %77,7’sinde (n=182) TB’ye kronik bir hastalığın eşlik ettiği ve bu hastalıklar içinde ise %23,9
(n=56) oran ile hipertansiyonun ilk sırada olduğu belirlenmiştir. TB vakalarının 16’sının (%6,83) tüberküloza
bağlı olarak hayatını kaybettiği belirlenmiştir. Çalışmamız verileri değerlendirildiğinde TB vakalarının en çok
Ağustos ayında, en az ise Aralık ayında izole edildiği belirlenmiştir.
Sonuç: TB tanı ve tedavisinde laboratuvar ve klinik iş birliğinin çok önemli olduğuna ve merkezlerin kendi
verilerinin takibini yapmasının, ülkemiz epidemiyolojik verilerine ve TB ile mücadeleye katkı sağlayacağı
kanısına varılmıştır.
Anahtar Kelime: Five-year experience of tuberculosis through the eyes of the laboratory
Öz: Purpose: Tuberculosis (TB) is a global health problem that has not lost its importance from past to present. The
follow-up and evaluation of the laboratory datas have a critical importance in the fight against TB. This study
aims to evaluate the results and clinical reflections obtained from Erciyes University Medical Faculty Hospitals
Mycobacteriology Laboratories in the last five years.
Materials and methods: Between January 2015-December 2019, 16739 clinical specimens were investigated
with the EZN staining method, BACTEC MGIT 960 Culture system, and Lowenstein-Jensen (LJ) solid media.
Besides, 2981 specimen was investigated with real time polimerase chain reaction (RT-PCR) for the presence
of mycobacteria. Gene Xpert MTB/RIF test was used between January 2015-March 2019, BDMAX MTB test
used March 2019-December 2019. BD MGIT TBc ID test was used to identify strains, and sensitivity tests of
MTC strains to primary antituberculosis drugs were performed with MGIT 960.
Results: Total 239 mycobacteria, 195 (81.59%) MTC and 44 (18.41%) non-tuberculosis mycobacterium (TDM)
were isolated from different patients’ clinical specimens. Also, mycobacteria were detected in 15 patients
specimens only by PCR. In the laboratory, mycobacterium detected in 254 patients specimens but, 234 of
these (92.12%) (210 MTC, 24 TDM) were accepted as TB and treated with antituberculosis drugs. When we
evaluated the compatibility of microbiological methods with clinical diagnosis, we found RT-PCR tests had the
highest test performance, while EZN staining had the lowest performance. MGIT system detected mycobacterial
growth on average 19.65±9.91 days, and LJ medium was on 41.13±13.69 days. 166 (85.12%) of MTC isolates
were susceptible to all the drugs tested. 21 (72.4%) isolates had one-drug, six isolates had (20.6%) two-drugs,
and two isolates (6.89%) had three-drugs resistance. The resistance rates of the strains to isoniazid, rifampicin,
ethambutol, and streptomycin were 7.18%, 2.05%, 5.64%, and 5.13%, respectively. 53.42% of TB patients
were male (n=125), 46.58% were female (n=109), and 6.41% (n=15) were children (0-14 age group). In all TB
cases, 16 (6.84%) were born outside of Turkey and 62.5% of them were Syrian refugees. 57.26% (n=134) of
the TB cases are pulmonary and 42.47% (n=100) were extrapulmonary. Twenty patients (8.55%) were former
patients who received TB treatment previously. One patient was HIV positive. 77.7% (n=182) of the patients
were accompanied by a chronic disease and hypertension was the first among these diseases with a rate of
23.9% (n=56). 6.83% (n=16) TB cases were died. TB cases mostly isolated in August and at least in December.
Conclusion: Laboratory and clinical cooperation is very important in the diagnosis and treatment of TB.
Monitoring of the data of the centers will contribute to the epidemiological data of our country and the fight
against TB.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. World Health Organization. Global Tuberculosis Report 2019. WHO, Geneva, Switzerland. Avalable at: https://www.who.int/tb/publications/global_report/en/. Accessed 12.10.2020
- 2. Türkiye’de Verem Savaş Raporu 2018. TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/ tuberkulozyayinlar/t%C3%BCberkuloz-db-raporlar. html. Erişim tarihi 12.10.2020
- 3. Yıllık Göç Raporları 2016. T.C İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye. Erişim adresi: https://www.goc.gov.tr/yillik-goc-raporlari. Erişim tarihi 12.10.2020
- 4. Seegert AB, Rudolf F, Wejse C, Neupane D. Tuberculosis and hypertension—a systematic review of the literature. Int J Infect Dis 2017;56:54-61. https:// doi.org/10.1016/j.ijid.2016.12.016
- 5. Ulusal Tüberküloz Tanı Rehberi 2014. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları Daire Başkanlığı, Ankara, Türkiye. Erişim adresi: https:// hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/Mikrobiyoloji_ Referans_Laboratuvarlari_ve_Biyolojik_Urunler_ DB/rehberler/TuberkulozRehberi.pdf. Erişim tarihi 12.10.2020
- 6. Atiş S, Öztürk C, Tümkaya M. Comparison of the MGIT with Löwenstein jensen medium for isolation of Mycobacterium tuberculosis. Eurasian J Pulmonol 2001;3:286-290.
- 7. Rishi S, Sinha P, Malhotra B, Pal N. A comparative study for the detection of mycobacteria by bactec MGIT 960, lowenstein jensen media and direct AFB smear examination. Indian J Med Microbiol 2007;25:383. https://doi.org/10.4103/0255-0857.37344
- 8. Gürsoy NC, Yakupoǧullari Y, Tekerekoǧlu MS, Otlu B. Klinik örneklerde Mycobacterium tuberculosis’in saptanmasi ve rifampin direncinin tespitinde Xpert MTB/RIF testinin tanisal performansinin deǧerlendirilmesi. Mikrobiyol Bul 2016;50:196-204. https://doi.org/10.5578/mb.21033
- 9. Özkütük N, Sürücüoğlu S. Orta prevalansli bölgede akciǧer ve akciǧer dışı tüberküloz tanisinda Xpert MTB/RIF testinin deǧerlendirilmesi. Mikrobiyol Bul 2014;48:223-232. https://doi.org/10.5578/mb.7456
- 10. Bilgin K, Yanik K, Karadağ A, Odabaşi H, Taş H, Günaydin M. Comparison of a real-time polymerase chain reaction-based system and Erlich–Ziehl– Neelsen method with culture in the identification of Mycobacterium tuberculosis. Turkish J Med Sci 2016;46:203-206. https://doi.org/10.3906/sag-1411-34
- 11. Özkarataş E, Özkarataş MH, Özkütük AA, Esen N. Comparison of a rapid molecular method with conventional methods for ıdentification of Mycobacterium tuberculosis complex and detection of rifampicin resistance. Türk Mikrobiyoloji Cemiy Derg 2020;50:10-20. https://doi.org/10.5222/tmcd.2020.010
- 12. Shah M, Paradis S, Betz J, et al. Multicenter study of the accuracy of the bd max multidrug-resistant tuberculosis assay for detection of Mycobacterium tuberculosis complex and mutations associated with resistance to rifampin and isoniazid. Clin Infect Dis 2020;71:1161-1167. https://doi.org/10.1093/cid/ciz932
- 13. Ciesielczuk H, Kouvas N, North N, Buchanan R, Tiberi S. Evaluation of the BD MAX MDR-TB assay in a real-world setting for the diagnosis of pulmonary and extra-pulmonary TB. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2020;39;1321-1327. https://doi.org/10.1007/s10096- 020-03847-2
- 14. Aslan G, Doruk E, Emekdaş G, et al. Isolation and identification of Mycobacterium tuberculosis from the urine samples by conventional and molecular methods. Mikrobiyol Bul 2007;41:185-192.
- 15. Çek M, Lenk S, Naber KG, et al. EAU guidelines for the management of genitourinary tuberculosis. Eur Urol 2005;48:353-362. https://doi.org/10.1016/j. eururo.2005.03.008
- 16. Yazısız H, Hırçın Cenger D, Yazısız V, Kılıç L, Altın S. Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. Tuberk Toraks 2019;67:92-101. https://doi. org/10.5578/tt.68201
- 17. Terzi HA, Aydemir Ö, Karakeçe E, Köroğlu M, Altındiş M. M. tuberculosis kompleks izolatlarının anti-tüberküloz ilaçlara direnç oranlarında yıllara göre değişim; Sakarya. Online Türk Sağlık Bilim Derg 2019;4:47-56. https://doi.org/10.26453/otjhs.441168
- 18. Özcan N, Bozdağ H, Ezin Ö, Özekinci T. Susceptibility of first-line antituberculosis drugs in southeastern. Turkey Int J Med Sci Clin Invent 2016;3:2175-2181. https://doi.org/10.18535/ijmsci/v3i9.15
- 19. Öz Y, Aslan M, Akşit F, Durmaz G, Kiraz N. Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarinin primer antitüberküloz ilaçlara duyarlılığının değerlendirilmesi. Ankem Derg 2012;26:20-24. https:// doi.org/10.5222/ankem.2012.020
- 20. Artan C, Deniz E, Biraderoğlu H, Atan A, Oğuzkaya Artan M. Solunum yolu örneklerinden izole edilen Mycobacterium tuberculosis kompleksi izolatlarinin primer antitüberküloz ilaçlara duyarliliğinin değerlendirilmesi. Ankem Derg 2013;27:179-183. https://doi.org/10.5222/ankem.2013.179
- 21. Esenkaya Taşbent F, Doğan M. Resistance rates of Mycobacterium tuberculosis complex strains to the primary anti-tuberculosis drugs in Konya province, Turkey. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2016;46:165-171. https://doi.org/10.5222/tmcd.2016.165
- 22. Aydın F, Kaklıkkaya N, Bayramoğlu G, et al. Resistance rates of Mycobacterium tuberculosis complex strains isolated from clinical specimens. Mikrobiyol Bul 2011;45:36-42.
- 23. Taşkin Kafa AH, Hasbek M, Çelik C, Bakici MZ. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde 2011-2018 yılları arasında primer antitüberküloz ilaçlara direnç durumu. Ankem Derg 2019;33:83-88. https://doi.org/10.5222/ankem.2019.1914
- 24. Behcet M, Karabork S, Avcioglu F, Karaibrahim A, Kurtoglu MG. Evaluation of the resistance patterns of Mycobacterium tuberculosis complex strains to antituberculous drugs. Exp Biomed Res 2019;2:143- 148. https://doi.org/10.30714/j-ebr.2019454842
- 25. Özmen E, Aslan A, Uçar M, Aydin H, Yilmaz A. Erzurum Bölge Tüberküloz Laboratuvarında izole edilen Mycobacterıum tuberculosıs kompleksi suşlarının primer Anti-Tüberküloz İlaçlara Direnç Oranları Resistance ratios of Mycobacterium tuberculosis complex strains ısolated in Erzurum regional tuberculosis laboratory against major antituberculosis drugs. Ankem Derg 2017;31:53-58. https://doi. org/10.5222/ankem.2017.053
- 26. Etiz P, Altunsu AT. Akciğer tüberkülozu olan 232 yeni olgunun retrospektif olarak değerlendirilmesi. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2018;48:117-124. https://doi. org/10.5222/tmcd.2018.117
- 27. Atalay MA, Çolakoğlu S, Delice S, Durmaz S, Koç AN, Kılıç H. Çeşitli klinik örneklerden izole edilen Mycobacterium tuberculosis kompleks suşlarının major anti-tüberküloz ilaçlara duyarlılıkları. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2011;41:57-60. https://doi.org/10.5222/ tmcd.2011.057
- 28. Gönlügür T, Başol G, Gönlügür U Kütük B. İlimiz dispanserlerinde takip edilen tüberküloz olgularının değerlendirilmesi. İzmir Göğüs Hast Derg 2016;30:143- 148.
- 29. Demiralay R. Tüberkülozun mevsimselliği. Tuberk Toraks 2000;48:227-231.
- 30. Fares A. Seasonality of tuberculosis. J Glob Infect Dis 2011;3:46-55. https://doi.org/10.4103/0974- 777X.77296
APA | Sağıroğlu P, Atalay M, KOC A, Kılıç H (2021). Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. , 584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
Chicago | Sağıroğlu Pınar,Atalay Mustafa Altay,KOC A. Nedret,Kılıç Hüseyin Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. (2021): 584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
MLA | Sağıroğlu Pınar,Atalay Mustafa Altay,KOC A. Nedret,Kılıç Hüseyin Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. , 2021, ss.584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
AMA | Sağıroğlu P,Atalay M,KOC A,Kılıç H Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. . 2021; 584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
Vancouver | Sağıroğlu P,Atalay M,KOC A,Kılıç H Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. . 2021; 584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
IEEE | Sağıroğlu P,Atalay M,KOC A,Kılıç H "Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi." , ss.584 - 596, 2021. 10.31362/patd.809353 |
ISNAD | Sağıroğlu, Pınar vd. "Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi". (2021), 584-596. https://doi.org/10.31362/patd.809353 |
APA | Sağıroğlu P, Atalay M, KOC A, Kılıç H (2021). Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. Pamukkale Tıp Dergisi, 14(3), 584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
Chicago | Sağıroğlu Pınar,Atalay Mustafa Altay,KOC A. Nedret,Kılıç Hüseyin Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. Pamukkale Tıp Dergisi 14, no.3 (2021): 584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
MLA | Sağıroğlu Pınar,Atalay Mustafa Altay,KOC A. Nedret,Kılıç Hüseyin Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. Pamukkale Tıp Dergisi, vol.14, no.3, 2021, ss.584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
AMA | Sağıroğlu P,Atalay M,KOC A,Kılıç H Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. Pamukkale Tıp Dergisi. 2021; 14(3): 584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
Vancouver | Sağıroğlu P,Atalay M,KOC A,Kılıç H Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi. Pamukkale Tıp Dergisi. 2021; 14(3): 584 - 596. 10.31362/patd.809353 |
IEEE | Sağıroğlu P,Atalay M,KOC A,Kılıç H "Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi." Pamukkale Tıp Dergisi, 14, ss.584 - 596, 2021. 10.31362/patd.809353 |
ISNAD | Sağıroğlu, Pınar vd. "Laboratuvar gözüyle beş yıllık tüberküloz deneyimi". Pamukkale Tıp Dergisi 14/3 (2021), 584-596. https://doi.org/10.31362/patd.809353 |