Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme
Yıl: 2020 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 937 - 957 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21325/jotags.2020.588 İndeks Tarihi: 22-10-2020
Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme
Öz: Alternatif turizm türlerinden biri olan gastronomi yerel ekonominin desteklenmesinde veyılın on iki ayı gerçekleştirilebilmesi nedeniyle destinasyon pazarlamasında önemli bir yeresahiptir. Gastronomi turizmi yerel yiyecek ve içeceklerin bulunduğu yerlere yönelik iç vedış turizm seyahatlerini içermektedir. Yerel yiyeceklerin tescillenmesi, tanıtılması ve turizmürününe dönüştürülmesinde ise coğrafi işaretleme önemli bir araçtır. Türkiye zengin mutfakkültürüyle gastronomi turizmi ve coğrafi işaretleme açısından önemli bir potansiyelesahiptir. Ancak bu potansiyelin yeterince kullanılmadığı ve farkındalığın düşük düzeydeolduğu bilinmektedir. Bu bağlamda bu araştırma Samsun ilinin gastronomi turizmipotansiyelini ortaya koyma amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden dokümanincelemesi metoduyla yapılan araştırmada Samsun mutfağı, coğrafi işaretli ürünleri vecoğrafi işaret almaya aday ürünlerinin tanıtımı yapılmıştır. Araştırma sonucunda Samsunilinin gastronomi turizmi alanında kullanabileceği önemli değerlerinin (8 coğrafi işaretliürün, 3 başvuru aşamasında ürün ve 6 coğrafi işaret almaya aday ürün) olduğu ancak buürünlerin turizm unsuru olarak yeterince kullanılamadığı tespit edilmiş ve çeşitli önerilersunulmuştur.
Anahtar Kelime: Gastronomy Tourism and Geographical Indicaition: An Evaluation of Samsun Cuisine
Öz: Gastronomy, which is one of the alternative tourism types, is an important place in supporting the local economy and destination marketing due to the fact that twelve months of the year can be realized. Gastronomy tourism includes domestic and foreign tourism travels to places where local food and beverages are located. Geographical indication is an important tool in the registration, promotion and conversion of local foods into tourism products. Turkey has a great potential in terms of gastronomy tourism and geographical indication thanks to the rich culinary culture. However, it is known that this potential is not used enough and awareness is low. In this context, this research was carried out to reveal the gastronomic tourism potential of Samsun province. In the research carried out with the method of document analysis, which is one of the qualitative research methods, Samsun cuisine, geomarked products and candidates for geographical indication were introduced. As a result of the research, Samsun has important values that it can use in the field of gastronomic tourism (8 geomarked products, 3 application stages and 6 candidates to receive geographical indication) but it has been determined that these products can’t be used adequately as tourism elements and various suggestions are presented.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acar, Y. (2016). Gastronomi turizmi kapsamında Aksaray ili Güzelyurt (gelveri) yöresel mutfağının unutulmaya yüz tutmuş tatlarının değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(1), 81-86.
- Acar, Y. (2018). Türkiye’deki coğrafi işaretli ürünlerin destinasyon markalaması kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(2), 163, 177.
- Akbaba, A., & Kendirci, P. (2016). Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler. II. Osman Nuri Özdoğan (Ed.), Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretlemeli Ürünler (ss. 22- 49). Ankara, Detay Yayıncılık.
- Başaran, B. (2017). Gastronomi turizmi kapsamında Rize yöresel lezzetlerinin değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(3), 135-149.
- Canbolat, E., & Çakıroğlu, F.P. (2015). Tarihi çarşamba kıvratması. III. Uluslararası Halk Kültürü Sempozyumu (ss. 527-531). Ankara, Türkiye.
- Canbolat, E., Keleş, Y., & Akbaş, Y.Z. (2016). Gastronomi turizmi kapsamında Samsun mutfağına özgü turistik bir ürün: Bafra pidesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(4), 75-87.
- Cömert, M., & Sökmen, A. (2017). Türkiye’de gastronomi turizmi: Antalya’da konaklayan turistler üzerine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3), 6-26.
- Çakır Keleş, M., & Doğan, S. (2017, Nisan). Samsun ili gastronomi turizmi potansiyelinin belirlenmesi. 6. Ulusal 2.Uluslararası Doğu Akdeniz Turizm Sempozyumu (ss.248-259). Gaziantep, Türkiye.
- Çelik, S. (2018). Şırnak ilinin gastronomi turizm potansiyeli. International Journal of Contemporary Tourism Research, 2(2), 41-51.
- Deniz, T., & Atışman, E. (2017). Kayseri ilinin gastronomi turizmine yönelik bir swot analizi çalışması. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(3), 56- 65.
- Demirel, H., & Ayyıldız, S. (2017). Mutfak kültürü ve değişimi; Giresun ili örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 280-298.
- Erdoğan, S., & Özdemir, G. (2018). İzmir destinasyonunda gastronomi turizmi üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3), 249-272.
- Erşahin, E., & Kızılırmak, İ. (2019). Gastronomi turlarına katılan turistlerin memnuniyet faktörlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(4), 2466-2480.
- Güzel Şahin, G., & Ünver, G. (2015). Destinasyon pazarlama aracı olarak “gastronomi turizmi”: İstanbul’un gastronomi potansiyeli üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(2), 63-73.
- Hazarhun, E., & Tepeci, M. (2018). Coğrafi işarete sahip olan yöresel ürün ve yemeklerin Manisa’nın gastronomi turizminin gelişimine katkısı. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 371-389.
- Karaca, O.B. (2016). Geleneksel peynirlerimizin gastronomi turizmindeki önemi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(2),17-39.
- Kan, M., Gülçubuk, B., & Küçükçongar, M. (2012), Coğrafi işaretlerin kırsal turizmde kullanılma olanakları. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(22), 93-101.
- Kantaroğlu, Z.M.M., & Demirbaş, N. (2018). Türkiye’de coğrafi işaretli gıda ürünleri üretim potansiyelinin değerlendirilmesi. VIII. IBANESS Congress Series (pp. 514-520). Plovdiv, Bulgaria.
- Kaya, M., & Çakır Keleş, M. (2019). Destinasyon markalaşmasında gastronomik ürünlerin rolü: Bafra ilçesi örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 28(2), 227-240.
- Kaynar, S.İ. (2013). Kültürel bir değer olarak Samsun pidesinin tarihsel kökeni. III. Uluslararası Canik Sempozyumu (ss. 755-764). Samsun, Türkiye.
- Keleş, Y., & Pelit, E. (2011). Samsun’un Türkiye Turizm Stratejisi’ndeki yeri ve gelecekteki turizm eğilimleri kapsamında değerlendirilmesi. Samsun Sempozyumu (ss. 1-10). Samsun, Türkiye.
- Meral, Y., & Şahin, A. (2013). Tüketicilerin coğrafi işaretli ürün algısı: Gemlik zeytini örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 16(4), 16-24.
- Orhan, A. (2010). Yerel değerlerin turizm ürününe dönüştürülmesinde “coğrafi işaretlerin” kullanımı: İzmit pişmaniyesi örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 243-254.
- Özaltaş Serçek, G., & Serçek, S. (2015). Destinasyon markalaşmasında gastronomi turizminin yeri ve önemi. Journal of Tourism Theory and Research, 1(1), 15–26.
- Özsoy, T. (2015). Coğrafi işaretlemenin katma değer oluşturmada bir araç olarak kullanımı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 31-46. Pektaş, G.Ö.E., Kahraman, C., & Alkan, G. (2018). Türkiye’de coğrafi işaretler ve ihracat pazarlaması açısından değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 23(39), 65-82.
- Richard, C.Y., Jakša, K., & Athena, H.N. (2010). Food preferences of chinese tourists. Annals of Tourism Research, 37(4), 989-1011.
- Saatçi, G. (2019). Coğrafi işaretli yiyeceklerin tanıtım unsuru olarak yöresel yemekler kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(1), 358-374.
- Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2014). Samsun Yemekleri. Samsun, Türkiye: Ran Ofset.
- Şahin, H. (2016). Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler Dönemi Türk Mutfak Kültürü. Alev Arıkan Dündar (Ed.), Cumhuriyet Döneminde Türk Mutfak Kültürü (ss. 22-49). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- Şahin, S.Z. (2019). Çorum mutfağının gastronomi turizmi potansiyeli. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(4), 2550-2565.
- Şimşek, E., & Kızıldemir, Ö. (2020). Tekirdağ mutfak kültürü üzerine bir değerlendirme. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 758-775.
- Tekbalkan, M. (2017). Yöresel yemeklerin bölge turizmine katkısı: Samsun kaz tiridi örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 155-169.
- Yenipınar, U., Köşker, H., & Karacaoğlu, S. (2014). Turizmde yerel yiyeceklerin önemi ve coğrafi işaretleme: Van otlu peyniri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(2), 13-23.
- Yılmaz, H., & Çakıcı, H.H. (2019). Yazılı medyada Türk mutfağı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(1), 450-462.
- Anadolu Ajansı (2019a). Gastronomi turizminde '15 milyar dolar' hedefi. https://www.ntv.com.tr/seyahat/gastronomi-turizminde-15-milyar-dolar-hedefi,AFOYUrfhoke3pjI5kzB6wA adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 24.02.2020].
- Anadolu Ajansı (2019b). Yöresel lezzetlerde hedef 25 milyar avroluk gelir https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/yoresel-lezzetlerde-hedef-25-milyar-avroluk-gelir/1638059 adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 15.02.2020].
- Anadolu Ajansı (2019c). Yarım asırdır "ballı" dondurma üretiyorlar. https://www.haberler.com/yarim-asirdir-ballidondurma-uretiyorlar-3928928-haberi/ adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 27.02.2020].
- Anadolu Ajansı (2018). Dikenlerin arasından gelen lezzet: Kırçan kavurması https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/dikenlerin-arasindan-gelen-lezzet-kircan-kavurmasi/1266231 adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 29.02.2020].
- Anadolu Ajansı (2015). "Kocakarı gerdanı" marka olma yolunda. https://www.memleket.com.tr/kocakari-gerdanimarka-olma-yolunda-624588h.htm adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 29.02.2020].
- Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (2019). Türkiye'nin 81 ili yörex'te buluştu. http://www.atso.org.tr/detay/2/3/2/7222/turkiyenin-81-ili-yorexte-bulustu.html adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 20.02.2020].
- European Commission (2020). eAmbrosia – the EU geographical indications register. https://ec.europa.eu/info/foodfarming-fisheries/food-safety-and quality/certification/quality-labels/geographical-indications-register/ adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 26.02.2020].
- İhlas Haber Ajansı (2019). 'Simit' kelimesi Oxford ingilizce sözlüğü'ne girdi. https://www.ntv.com.tr/turkiye/simitkelimesi-oxford-ingilizce-sozlugune-girdi,W8zX4bSwIUyXQwW52IlyFA adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 26.02.2020].
- Samsun İli Kültür ve Turizm Eylem Planı 2018-2023. (2018). https://www.oka.org.tr/assets/upload/dosyalar/samsunkultur-ve-turizm-eylem-plani.pdf adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 01.03.2020].
- Samsun Kavak Belediyesi (t.y.a). Çakallı menemeni. https://www.samsunkavak.bel.tr/Sayfa/cakalli-menemeni adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 26.02.2020].
- Samsun Kavak Belediyesi (t.y.b). Yazı pancarı. https://www.samsunkavak.bel.tr/Sayfa/yazi-pancari adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 29.02.2020].
- Samsun Haber (2019). 5. yöresel ot yemekleri festivali başladı: Samsun doğal yiyeceklerin merkezi. https://www.habergazetesi.com.tr/haber/5534222/5-yoresel-ot-yemekleri-festivali-basladi-samsun-dogalyiyeceklerin-merkezi adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 28.02.2020].
- T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı 2007-2013. https://www.ktb.gov.tr/Eklenti/906,ttstratejisi2023pdf.pdf?0 adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 25.02.2020].
- T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı, (t.y.). Oymaağaç oğlak kebabı. https://samsun.ktb.gov.tr/TR-216909/oymaagacoglak-kebabi.html adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 11.02.2020].
- TUİK (2019). Turizm istatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=74&locale=tr adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 15.01.2020].
- TÜRSAB (2015). TÜRSAB gastronomi turizmi raporu. http://www.tursab.org.tr/dosya/12302/tursab-gastronomiturizmi raporu_12302_3531549.pdf adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 10.01.2020].
- TPMK (2020a). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/sayfa/co%C4%9Frafi-i%C5%9Faretnedir adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 11.02.2020].
- TPMK (2020b). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/Statistics/RegistrationAndApplication adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 25.02.2020].
- TPMK (2020c). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/veri-tabani adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 01.06.2020].
- TPMK (2020d). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/sayfa/geleneksel-%C3%BCr%C3%BCnad%C4%B1-nedir adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 26.02.2020].
- TPMK (2020e). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/227.pdf adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 27.02.2020].
- TPMK (2020f). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/119.pdf adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 27.02.2020].
- TPMK (2020g). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/333.pdf adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 27.02.2020].
- TPMK (2020h). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/129.pdf adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 27.02.2020].
- TPMK (2020ı). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/176.pdf adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 28.02.2020].
- TPMK (2020i). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/174.pdf adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 28.02.2020].
- TPMK (2020j). Coğrafi işaretler portalı veri tabanı. https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/251.pdf adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 27.02.2020].
- UNWTO (2012). Global report on food tourism. https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284414819 adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 25.01.2020].
- UNWTO (2019). International tourism highlights. https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 25.02.2020].
- Vezirköprü Şehir Rehberi ve Tanıtım Portalı (2020). Katık böreği http://www.vezirkoprum.com/katik-boregi/ adresinden elde edildi [Erişim Tarihi: 28.02.2020].
- Yıldırım, A.E. (2019). Anadolu'dan dünyaya coğrafi işaretli ürünler. https://www.dunya.com/koseyazisi/anadoludan-dunyaya-cografi-isaretli urunler/453592 adresinden elde edildi [Erişim Tarihi: 26.02.2020].
- Xsights Araştırma ve Danışmanlık (2017). Türkiye’nin gastronomi turizmi raporu açıklandı. https://www.xsights.co.uk/tr/turkiyenin-gastronomi-turizmi-raporu-aciklandi-7636/ adresinden elde edildi. [Erişim Tarihi: 21.02.2020].
APA | CANBOLAT E, PINAR ÇAKIROĞLU F (2020). Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. , 937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
Chicago | CANBOLAT EREN,PINAR ÇAKIROĞLU FUNDA Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. (2020): 937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
MLA | CANBOLAT EREN,PINAR ÇAKIROĞLU FUNDA Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. , 2020, ss.937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
AMA | CANBOLAT E,PINAR ÇAKIROĞLU F Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. . 2020; 937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
Vancouver | CANBOLAT E,PINAR ÇAKIROĞLU F Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. . 2020; 937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
IEEE | CANBOLAT E,PINAR ÇAKIROĞLU F "Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme." , ss.937 - 957, 2020. 10.21325/jotags.2020.588 |
ISNAD | CANBOLAT, EREN - PINAR ÇAKIROĞLU, FUNDA. "Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme". (2020), 937-957. https://doi.org/10.21325/jotags.2020.588 |
APA | CANBOLAT E, PINAR ÇAKIROĞLU F (2020). Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(2), 937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
Chicago | CANBOLAT EREN,PINAR ÇAKIROĞLU FUNDA Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 8, no.2 (2020): 937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
MLA | CANBOLAT EREN,PINAR ÇAKIROĞLU FUNDA Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, vol.8, no.2, 2020, ss.937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
AMA | CANBOLAT E,PINAR ÇAKIROĞLU F Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2020; 8(2): 937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
Vancouver | CANBOLAT E,PINAR ÇAKIROĞLU F Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2020; 8(2): 937 - 957. 10.21325/jotags.2020.588 |
IEEE | CANBOLAT E,PINAR ÇAKIROĞLU F "Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme." Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8, ss.937 - 957, 2020. 10.21325/jotags.2020.588 |
ISNAD | CANBOLAT, EREN - PINAR ÇAKIROĞLU, FUNDA. "Gastronomi Turizmi ve Coğrafi İşaretleme: Samsun Mutfağına Yönelik Bir Değerlendirme". Journal of Tourism and Gastronomy Studies 8/2 (2020), 937-957. https://doi.org/10.21325/jotags.2020.588 |