Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 6 Sayfa Aralığı: 4277 - 4296 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.47423/TurkishStudies.46470 İndeks Tarihi: 14-05-2021

Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi

Öz:
Ergenlik fiziksel, cinsel, bilişsel, duygusal ve sosyal bir gelişim dönemidir. Ergenlerin geçirdiklerisosyoduygusal değişimler düşünüldüğünde, otorite figürleriyle çatışma, zamanının çoğunu akranlarıylageçirme isteği ve bağımsız olma çabası onlarda duygudurum dalgalanmaları yaşamalarına neden olmaktadır.Ergenlerde görülen bu problemlerin tedavi yöneliminde Bilişsel Davranışçı Terapi’nin kullanımına sıklıkla yerverilmektedir. Bu çalışmanın birinci amacı, klinik olmayan örneklemlerde Bilişsel Davranışçı Terapi’ ninetkililiğini deneysel ve yarı deneysel araştırma deseni kullanarak inceleyen çalışmaların özelliklerinibelirlemektir. Araştırmanın ikinci amacı ise, klinik olmayan örneklemlerde Bilişsel Davranışçı Terapi’ ninetkililiğini deneysel olmayan araştırma desenleri kullanılarak inceleyen çalışmaların özelliklerininbelirlenmesidir. Araştırma modeli sistematik gözden geçirmedir. Sistematik gözden geçirme için PRISMArehberi kullanılmıştır. Veriler toplanırken WOS, Ulakbim, Scholar veri tabanlarında taramagerçekleştirilmiştir. 2010-2019 yılları arasında yayınlanan çalışmalara yönelik tarama, Türkçe ve İngilizcedillerinde, dört anahtar sözcük olarak Bilişsel Davranışçı Terapi, Bilişsel Davranışçı Psikolojik Danışma,Ergenler, Etkililik kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Dâhil etme ve dışlama kriterlerine göre toplam on birçalışma, bu çalışmada incelenmiştir. Seçilen on bir çalışma Bilişsel Davranışçı Terapi uygulamalarınınetkililiğinin deneysel/ yarı- deneysel ve deneysel olmayan araştırma desenleriyle incelenen çalışmalarınözellikleri olarak iki ayrı başlıkta incelenmiştir. Deneysel ve yarı- deneysel desenin kullanıldığı çalışmalar,sorun teması, araştırma deseni, örneklem grubu, uygulanan program, oturum sayıları, etkililik düzeyi sonucuve kullanılan ek teknikler açısından incelenmiştir. Deneysel olmayan desenler kullanılarak yapılançalışmalarda ise, kullanılan Bilişsel Terapi alt kuramı, araştırma yöntemi, araştırılan tema ve ulaşılan sonuçlarbaşlıklarından yararlanılmıştır. Sonuçlar, Bilişsel Davranışçı Terapi uygulamalarının ve Bilişsel Terapi altyaklaşımlarının ergenlere olumlu katkı sağladığını ortaya koymaktadır
Anahtar Kelime:

Systematic Review of The Effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy Applications and Methods Towards Adolescents

Öz:
Adolescence period includes changes through physically, sexually, cognitively, emotionally and socially. Considering socioemotional changes experienced by adolescents, some needs appear such as conflict with authority figures, the desire to be mostly with peers and the effort to be independent. The changes in thinking and feeling results in nonstable mood, emotional fluctuations, risky thinking and behaving. Cognitive Behavioral Therapy (CBT) is frequently used in the world with adolescents to help them to manage these changes and needs. The first aim of present study is to determine the characteristics of the studies that examine the effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy using experimental research designs in non-clinical samples. The second aim of this study is determine the methods and themes of the studies that examine Cognitive Behavioral Therapy using non-experimental research designs in non-clinical samples. The research model is systematic review. For systematic review, the PRISMA guideline was used. We browsed WOS, Ulakbim and Scholar databases and review both in Turkish and English studies between 2010-2019 years with four key words as Cognitive Behavioral Therapy, Cognitive Behavioral Counseling, Adolescents, Effectiveness. İnclusion and exclusion criterias were determined for this study. eleven studies were reached. Studies using experimental and quasi-experimental design were examined in terms of problem theme, research design, sample group, applied program, number of sessions, effectiveness level and additional techniques used. Studies using non-experimental design were examined in terms of sub-theory, research method, researched theme and results. According to this systematical review reseach, we see that plain and pure CBT is not used but techniques and concepts are used in Turkey with non-clinical samples. Results indicated that CBT related theories are used to enhance anger and relationship management skills, to prevent internet addiction, to develop assertiveness and psychological resilience of Turkish adolescents. Group counseling and psychoeducation programmes are used and found to be effective. It is found that, despite experimental designs in Turkey, metaanalysis, document analysis, film analysis and review studies are conducted. Results indicated that CBT and techniques are effective on developing functional coping behaviors
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA İKİZ F, SAKARYA ÇINKI Ö (2020). Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. , 4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
Chicago İKİZ Fatma Ebru,SAKARYA ÇINKI ÖZGE Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. (2020): 4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
MLA İKİZ Fatma Ebru,SAKARYA ÇINKI ÖZGE Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. , 2020, ss.4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
AMA İKİZ F,SAKARYA ÇINKI Ö Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. . 2020; 4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
Vancouver İKİZ F,SAKARYA ÇINKI Ö Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. . 2020; 4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
IEEE İKİZ F,SAKARYA ÇINKI Ö "Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi." , ss.4277 - 4296, 2020. 10.47423/TurkishStudies.46470
ISNAD İKİZ, Fatma Ebru - SAKARYA ÇINKI, ÖZGE. "Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi". (2020), 4277-4296. https://doi.org/10.47423/TurkishStudies.46470
APA İKİZ F, SAKARYA ÇINKI Ö (2020). Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. Turkish Studies - Educational Sciences , 15(6), 4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
Chicago İKİZ Fatma Ebru,SAKARYA ÇINKI ÖZGE Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. Turkish Studies - Educational Sciences 15, no.6 (2020): 4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
MLA İKİZ Fatma Ebru,SAKARYA ÇINKI ÖZGE Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. Turkish Studies - Educational Sciences , vol.15, no.6, 2020, ss.4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
AMA İKİZ F,SAKARYA ÇINKI Ö Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. Turkish Studies - Educational Sciences . 2020; 15(6): 4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
Vancouver İKİZ F,SAKARYA ÇINKI Ö Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi. Turkish Studies - Educational Sciences . 2020; 15(6): 4277 - 4296. 10.47423/TurkishStudies.46470
IEEE İKİZ F,SAKARYA ÇINKI Ö "Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi." Turkish Studies - Educational Sciences , 15, ss.4277 - 4296, 2020. 10.47423/TurkishStudies.46470
ISNAD İKİZ, Fatma Ebru - SAKARYA ÇINKI, ÖZGE. "Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Etkililiğinin ve Yöntemlerinin Sistematik Gözden Geçirilmesi". Turkish Studies - Educational Sciences 15/6 (2020), 4277-4296. https://doi.org/10.47423/TurkishStudies.46470