Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi

YILDIZ, MEHMET ALİ; BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK, GÜLŞEN; DOĞAN, İsmihan

Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi

Gülşen BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK, (Adıyaman Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Adıyaman, Türkiye)

İsmihan DOĞAN, (Mersin Devlet Hastanesi, Mersin, Türkiye)

Mehmet Ali YILDIZ (Adıyaman Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Adıyaman, Türkiye)

Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

5 0

Yıl: 2016 Cilt: 12 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 971 - 984 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi

Öz:

Bu araştırmanın amacı pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin yılmazlık ve tükenmişlik düzeylerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu, Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde Pedagojik Eğitim Sertifika Programına devam eden 155 erkek ve 174'ü kızlardan olmak üzere toplam 329 kişi ( X yaş=27.7; Ss=5.4; ranj, 20-43) oluşturmuştur. Araştırmada veri toplamak amacıyla araştırmacıların geliştirdiği "Kişisel Bilgi Formu", Gürgân'ın (2006) geliştirdiği Yılmazlık Ölçeği ve Pines'ın (2005) geliştirdiği, uyarlaması Tümkaya, Çam ve Çavuşoğlu'nun (2009) yaptığı Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonu kullanılmıştır. Veriler SPSS 15.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmanın verileri betimsel istatistikler, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu, çok değişkenli varyans analizi (Tek Yönlü MANOVA) ve post-hoc çoklu karşılaştırma testlerinden Tukey HSD testi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda öğrencilerin tükenmişlik ile yılmazlıkları arasında (r=-.45) negatif yönde anlamlı düzeyde bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Cinsiyete göre öğrencilerin yılmazlık ve tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı düzeyde bir fark bulunmamıştır. Araştırma bulguları ilgili literatür doğrultusunda tartışılarak ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel Spor Bilimleri Psikoloji Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Examination Of Burnout And Resilience In Pedagogy Formation Students

Öz:

The purpose of this study is to examine burnout and resilience according to some variables. The study is carried out on student of pedagogy formation program in Adıyaman University. The study group consisted of 329 . The data was collected through the a personal information form designed by the researchers, Resiliency Scale developed by Gürgân (2006), the short version of the Burnout Inventory developed Pines (2005) and adapted by Tümkaya, Çam and Çavuşoğlu (2009). Statistical Package for the Social Sciences SPSS 15.0 software was used for the statistical analysis of the data. In order to analyze the Pearson Correlation Coefficient, One way MANOVA and Tukey HSD analysis method was employed. According to findings, negatively significant correlation was found between burnout and resilience. According to gender, it is not observed a significant difference for the resilience and burnout. The findings of the present study were discussed in the light of the related literature

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel Spor Bilimleri Psikoloji Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aydoğan, O. (2008). İş stresinin tükenmişlik ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi: Kamu sektöründe bir uygulama, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Kara Harp Okulu, Ankara.
Arastaman, G. ve Balcı, A. (2013). Investigation of high school students' resiliency perception in terms of some variables, Educational Sciences: Theory & Practice, 13(2), 922-928.
Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M. ve Duru, S. (2011) Tükenmişliğin öğretmen adayları arasındaki yaygınlığı, demografik değişkenler ve akademik başarı ile ilişkisi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(I), 151-165.
Beightol, J., Jevertson, J., Carter, S., Gray, S., & Gass, M. (2012). Adventure education and resilience enhancement. Journal of Experiential Education, 35, 307-325.
Biçen, H. (2014). Yeni atanmış öğretmenlerde tükenmişlik sendromu. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Bruneau, M., Chang, SE., Eguchi, RT., Lee, GC., O' Rourke, TD., Reinhorn, AM., Shinozuka, M., Tierney, K., Wallace, W.A., & Winterfeldt, D.A. (2003). Framework to quantitatively assess and enhance the seismic resilience of communities. Earthq Spectra, 19(4):733-752.
Büyüköztürk, S. (2003). Veri Analizi El Kitabı (2. Baskı). Pegem/A Yayıncılık. Ankara.
Çam, O. (1991). Hemşirelerde tükenmişlik ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Çelik, E. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin yılmazlık özelliklerinin duygusal dışavurum açısından incelenmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2): 221-236.
Çelikkaleli, Ö. (2001). Yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik ve mesleki yetkinliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4) 38-53.
Çetinkaya, Z. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının belirlenmesi, İlköğretim Online, 8(2), 298-305.
Davydow, D.M, Stewart R, Ritchie, K., & Chaudieu, I.(2010). Resilience and mental health. Clinic Psychology Revivew, 30, 479-495.
Fuster, V. (2014). The power of resilience. Journal of The American College Of Cardiology, 64(8). 1-3.
Fredrickson, B.L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology, American Psychologist, 56(3), 218-226.
Freudenberger, H.J. (1974). Staff burnout, Journal of Social Issues, 30, 159-165.
Gera, M., & Kaur, J. (2015). Study of Resilience and Parenting Styles of Adolescents, International Journal of Multidisciplinary Approach and Studies, 2(1), 168-177.
Gündüz, B. (2004). Öğretmenlerde tükenmişliğin akılcı olmayan inançlar ve bazı mesleki değişkenlere göre yordanması, Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Gündüz,B., Çapri, B. ve Gökçakan, Z. (2012). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin 19, 38-55.
Gürgân, U. (2006). Grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin yılmazlık düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Hourani, L., Bender, R.H., Weimer, B., Peeler, R, Bradshaw, M., Lane, M. & Larson, G. (2012). Longitudinal study of resilience and mental health in marines leaving military service. Journal Affect Disord, 139, 154-165.
Ilgaz, B. (2011). Üniversite düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin yılmazlık, umutsuzluk durumları ve sektörel tutumlarının kariyer seçimlerine etkileri: Akdeniz Üniversitesi örneği, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Işıklar, A. (2002). Lise dengi ve ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin iş doyumu, tükenmişlik ve empatik eğilimleri arasındaki ilişkilerin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
İde, O. (2008). Engelli okullarında görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Jung-Ah, M., Chang-Uk L., & Jeong-Ho, C. (2015). Resilience moderates the risk of depression and anxiety symptoms on suicidal ideation in patients with depression and/or anxiety disorders, Comprehensive Psychiatry, 56, 103-111.
Johnson, B. (2008). Teacher-students relationships which promete resilience at school: A micro-level analysis of students' wiews. British Journal of Guidance & Counseling, 36(4).
Johnson J., Wood, A.M., Gooding, P., Taylor, P.J., & Tarrier, N. (2011). Resilience to suicidality: the buffering hypothesis. Clinic Psychology Revivew, 31(4), 563-591.
Karasar, N. (2005), Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kırımoğlu, H., Filazoğlu Çokluk, G. ve Yıldırım, Y. ( 2012). Türk antrenörlerin yılmazlık düzeylerinin incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,11(39), 115-127.
Kırımoğlu, H., Yıldırım, Y. ve Temiz, A. (2010). İlk ve ortaöğretim okullarında görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin yılmazlık düzeylerinin incelenmesi (Hatay ili örneği), Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 88- 97.
Kirby, L.D., & Fraser, M.W. (1997). Risk and Resilience in Childhood. M. W. Fraser (Ed), Risk and Resilience in Childhood An Ecological Perspective in (pp.10-33). NASW Press. USA:
Lavanco, G. (1997). Burnout syndrome and type A behavior in nurses and teachers in Sicily, Psychol Rep, 81(2), 523-8.
Li, M., Xu, J., & Wu, Z. (2012).The analysis of the resilience of adults one year after the 2008 wenchuan earthquake, Journal of Community Psychology, 40(7), 860-870.
Malkoç, A. ve Yalçın, İ.(2015). Üniversite öğrencilerinde psikolojik dayanıklılık, sosyal destek, başa çıkma ve iyi-oluş arasındaki ilişkiler, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 35-53.
Mahlios, M., & Maxon, M. (1998). Metaphors as structures for elemantary and secondary preservice teachers' thinking. International Journal of Educational Research, 29, 227 240.
Maslach, C., & Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced burnout, Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
Masten, A.S. (2001). Ordinary magic: resilience processes in development, American Psychologist, 56(3), 227-238.
Mc Namara, S. (2000). Stress in young people:what's new and what can we do? UK: The Cromwell Press.
Newman, R. (2005). APA's resilience initiative. Professional Psychology: Research and Practice, 36(3), 227-229.
Oruç, S. (2007). Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Ören, N. ve Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen Adaylarında Tükenmişlik, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16.
Pepe, Ş. (2008). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Konya.
Perlman, B., & Hartman, E.A. (1982). Burnout: summary and future research, Human Relations, 35(4), 283-305.
Pines, A.M. (2002). A psychoanalytic existential approach to borrout: demonstrated in the cases of the nurse, a teacher, and a manager. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 39(1), 103-113.
Pines, A.M. (2005). The Burnout Measure Short Version (BMS), International Journal of Stres Management, 12(1), 78 88.
Polatçı, S. (2007). Tükenmişlik sendromu ve tükenmişlik sendromuna etki eden faktörler (Gazi Osmanpaşa Üniversitesi akademik personeli üzerinde bir analiz), Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Osmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Rainey, E.E.M.S., Petrey, L.B.M.D., Reynolds, M.S., Agtarap, S.B.A., & Warren, A.M. (2004). Psychological factors predicting outcome after traumatic injury: the role of resilience, American Journal of Surgery, 208, 517-523.
Ray-Bennett, N.S., Collins A., Bhuiya, A., Edgeworth, R., Nahar, P., & Alamgir, F. (2010). Exploring the meaning of health security for disaster resilience through people's perspective in Bangladesh. Health Place, 16, 581-589.
Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam doyumları ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 311-326.
Schwab, R.L., Jackson, S.E., & Schuler, R.S. (1986). Educator burnout: Sources and conseguences, Educational Research Quarterly, 10 (3), 14-29.
Semerci, Ç., Semerci, N., Eliüşük, A. ve Kartal, S.A. (2012). Öğretmenlik mesleğinin gündemine ilişkin öğretmen görüşleri (Bartın İli Örneği), Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 22-40.
Serbest, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları baba ve anne kabulünün, baba ilgisi ve depresif belirtilerin yılmazlık düzeylerine etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi. İstanbul.
Shibue, Y., & Kasai, M. (2014). Relations between attachment, resilience, and earned security in Japanese University students, Psychological Reports: Relationships & Communications, 115(1), 279-295.
Sucuoğlu, B. ve Kuloğlu, N. (1996). Özürlü çocuklarla çalışan öğretmenlerde tükenmişliğin değerlendirilmesi, Türk Psikoloji Dergisi, 10(36), 44-60.
Şahin, F.S., Zade, B.M. ve Direk, H. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve yaşam doyumu düzeyleri. 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı (01 03.Ekim). Ege Üniversitesi. İzmir.
Şişman, M. ve Acat, B. M. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 235-250.
Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th ed.). New York: Allyn and Bacon.
Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinin yılmazlıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 29, 1-9.
Thomsen, K. (2002). Building Resilient Students, California: Corwin Press Inc.
Tümkaya, S. Aybek, B. ve Çelik, M. (2007). KPSS'ye girecek öğretmen adaylarındaki umutsuzluk incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 953-974.
kaygı düzeylerini yordayıcı değişkenlerin
Tümkaya, S., Çam, S. ve Çavuşoğlu, İ. (2009). Tükenmişlik ölçeği kısa versiyonu'nun Türkçe'ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 387-398.
Tümkaya, S. ve Çavuşoğlu, İ. ( 2010). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 468-481.
Özbay, Y. ve Aydoğan, D. (2013). Aile yılmazlığı: bir engele rağmen birlikte güçlenen aile, Sosyal Politika Çalışmaları, 13(31), 129-146.
Özcan, B. (2005). Anne-babaları boşanmış ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Werner, E.E. (1995). Resilience in development. Current Directions in Psychological Science, 4, 81-85.

APA	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK G, DOĞAN İ, YILDIZ M (2016). Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. , 971 - 984.
Chicago	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK GÜLŞEN,DOĞAN İsmihan,YILDIZ MEHMET ALİ Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. (2016): 971 - 984.
MLA	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK GÜLŞEN,DOĞAN İsmihan,YILDIZ MEHMET ALİ Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. , 2016, ss.971 - 984.
AMA	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK G,DOĞAN İ,YILDIZ M Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. . 2016; 971 - 984.
Vancouver	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK G,DOĞAN İ,YILDIZ M Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. . 2016; 971 - 984.
IEEE	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK G,DOĞAN İ,YILDIZ M "Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi." , ss.971 - 984, 2016.
ISNAD	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK, GÜLŞEN vd. "Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi". (2016), 971-984.

APA	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK G, DOĞAN İ, YILDIZ M (2016). Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 971 - 984.
Chicago	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK GÜLŞEN,DOĞAN İsmihan,YILDIZ MEHMET ALİ Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12, no.3 (2016): 971 - 984.
MLA	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK GÜLŞEN,DOĞAN İsmihan,YILDIZ MEHMET ALİ Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.12, no.3, 2016, ss.971 - 984.
AMA	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK G,DOĞAN İ,YILDIZ M Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 12(3): 971 - 984.
Vancouver	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK G,DOĞAN İ,YILDIZ M Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 12(3): 971 - 984.
IEEE	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK G,DOĞAN İ,YILDIZ M "Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, ss.971 - 984, 2016.
ISNAD	BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK, GÜLŞEN vd. "Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Yılmazlık ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12/3 (2016), 971-984.