Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

KAPLAN, KADIR

Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

KADIR KAPLAN (Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı)

İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi

36 6

Yıl: 2021 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 626 - 645 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 16-07-2021

Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

Öz:

Bireyin edindiği ilk beceri olan dinleme/izleme, diğer dil becerilerinkazanılmasında ve gelişmesinde büyük bir öneme sahiptir. Ancak bubeceriye gereken önem verilmemekte, bu da dinleme/izlemenin ihmal edilenbir beceri olarak tanımlanmasına sebep olmaktadır. Bu bağlamda nitelikli birdil öğretiminin yapılabilmesi açısından dinleme/izleme becerisine yönelikaraştırma sonuçlarının dil öğretim sürecine yansıtılması son dereceönemlidir. Bu araştırmanın temel amacı; ortaokul Türkçe ders kitaplarındayer alan dinleme/izleme becerisini ölçmeye yönelik soruların YenilenmişBloom Taksonomisine göre 5. sınıftan 8. sınıf düzeyine doğru boylamsalolarak ve karşılaştırmalı bir şekilde incelenmesidir. Alan yazında bilişselbeceri düzeylerinin belirlenmesinde ve değerlendirilmesinde sıklıklakullanılan ve kabul gören bir sınıflama oluşuna bağlı olarak araştırmada,Yenilenmiş Bloom Taksonomisi ölçüt olarak belirlenmiştir. Nitel bir durumçalışması olarak tasarlanan bu araştırmada doküman incelemesiyönteminden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre;Türkçe ders kitaplarında yer alan dineleme/izleme metinlerine anlamayayönelik metinler içinde 1/4 oranında yer verildiği, buradan hareketlebeceriler arasında eşit bir dağılım olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıcadinleme/izleme becerisine yönelik soruların bilişsel basamaklara göredengeli bir dağılım göstermediği, incelenen metinlerde alt bilişsel becerileriölçmeye yönelik daha çok soruya yer verildiği ve sınıf düzeyleri ile bilişselbeceri basamakları arasında hiyerarşik bir ilişki olmadığı sonucunaulaşılmıştır. Araştırma bulgularından hareketle şunlar önerilmiştir: Türkçeders kitaplarında, dinleme/izlemeye yönelik metinlere okuma becerisiyleeşit olacak şekilde verilmesi gerekmektedir. Öğretim programınınamaçlarından birinin öğrencilerin üst bilişsel becerilerini kullanmayayönlendirilmeleri olduğu düşünüldüğünde, Türkçe ders kitaplarında üstbilişsel becerilere yönelik dinleme/izleme sorularına daha çok yer verilmesigerekmektedir. Ayrıca alt sınıflardan üst sınıflara doğru gidildikçe altbilişsel becerileri ölçmeye yönelik sorulardan üst bilişsel becerileri ölçmeyedoğru bir eğilimin benimsenmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelime:

An Investigation of the Questions to Measure the Listening/Watching Skill in Middle School Turkish Textbooks According to the Revised Bloom's Taxonomy

Öz:

Listening/watching, which is the first skill acquired by an individual, has a great importance in the acquisition and development of other language skills. However, listening/watching is defined as a neglected skill because it is not given enough attention. In this context, it is very important to reflect the listening/watching skills research to the language teaching process for a qualified language teaching. The main purpose of this research is; it is the longitudinal and comparative examination of the questions to measure the listening/watching skill in secondary school Turkish textbooks from 5th grade to 8th grade according to the Revised Bloom's Taxonomy. Revised Bloom's Taxonomy has been determined as a criterion in the study because it is frequently used and accepted in the literature in determining and evaluating cognitive skill levels. In this study, which was designed as a qualitative case study, document analysis was used. According to the research findings; listening / watching texts in Turkish textbooks are included in the texts for comprehension at the rate of 1/4, there is no equal distribution between skills. In addition, there is no balanced distribution of questions related to listening skill according to cognitive levels, texts contain more questions to measure sub-cognitive skills, and there is no hierarchical relationship between grade levels and cognitive skill levels. Based on the research findings, the following have been suggested: In Turkish textbooks, texts intended for listening/watching should be given equal to reading skills. Considering that one of the aims of the curriculum is to direct students to use metacognitive skills, more listening/watching questions should be included in Turkish textbooks for metacognitive skills. In addition, as one moves from the lower classes to the upper classes, a tendency should be adopted from questions about measuring lower cognitive skills to measuring metacognitive skills.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anderson, L W. & Krathwohl, D. (Ed). (2001). A taxonomy for learning, teaching and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educalional objectives. U.S.: Addison Wesley Longman, Inc.
Anderson, L. W. & Krathwohl, D. R. (2010). Öğrenme öğretim ve değerlendirme ili ilgili bir sınıflama (Kısaltılmış Basım). (D. A. Özçelik, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
Arı, A. (2013). Bilişsel alan sınıflamasında yenilenmiş Bloom, Solo, Fink, Dettmer taksonomileri ve uluslararası alanda tanınma durumları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 259-290. doi: 10.12780/UUSBD164
Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/318527
Başbay, M. (2007). Yenilenmiş taksonomiye göre düzenlenmiş öğretim tasarımı dersinde projeye dayalı öğretimin öğrenme ürünlerine etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 8(1), 65-88. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/57068
Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14. Erişim adresi: http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/837/189
Büyükkarcı, K. (2016). Yabancı dil öğretiminde ölçme ve değerlendirme. E. Yücel, H. Yılmaz ve S. Öztürk (Ed.). Yabancı dil öğretimine genel bir bakış içinde (s. 97-110). Konya: Çizgi Kitabevi.
Cansoy, R. ve Türkoğlu, M. E. (2019). Verilerden anlam inşa etme süreci. S. Turan. (Ed.). Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (s. 129-161). Ankara: Nobel Akademi.
Çatlak, Ş., Tekdal, M. ve Baz, F. (2015). Scratch yazılımı ile programlama öğretiminin durumu: bir doküman inceleme. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 4(3), 13-25. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/231335
Çeçen, M. A. ve Kurnaz, H. (2015). Ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki tema değerlendirme soruları üzerine bir araştırma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi Hüseyin Hüsnü Tekışık Özel Sayısı, (1), 109-132. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/149862
Çerçi, A. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının (5, 6, 7, 8. Sınıf) yenilenen Bloom taksonomisi'ne göre incelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 6(2), 70-81. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/615035
Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286. doi: 10.16916/aded.288848
Doğan, Y. (2008). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin dinleme becerisini geliştirmede etkinlik temelli çalışmaların etkililiği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 261-286. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/256319
Doğan, Y. (2009). Konuşma becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinlik önerileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 185-204. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/256509
Doğan, Y. (2014). Dinleme eğitimi: kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. A. Güzel ve H. Karatay (Ed.). Türkçe öğretimi el kitabı içinde (s. 151-180). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99. doi: 10.16916/aded.46766
Durukan, E. (2018). Çeviri öğretimi hedef ve ölçme. İstanbul: Hiperlink Eğitim İletişim Yayıncılık.
Durukan, E. ve Demir, E. (2017). 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki etkinliklerin Bloom'un yenilenmiş taksonomisine göre sınıflandırılması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), 1619- 1629. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/351122
Emiroğlu, S. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme sorunlarına ilişkin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 269-307. doi: 10.14520/adyusbd.492
Emiroğlu, S. ve Pınar, F. N. (2013). Dinleme becerisinin diğer beceri alanları ile ilişkisi. Turkish Studies, 8(4), 769-782. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/dokumangoruntule?ext=pdf&path=iszyC6h_XyiCkvthyLGCVXer1V6i28KLLNn9olzT OL1wG6rMbelzoGzwZBZlMwON7lce50X4_eANjWH7J1RaBQV44zDrhMps T4lnhWtKWJs=
Eroğlu, D. ve Kuzu, T. S. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki dilbilgisi kazanımlarının ve sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Başkent Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 72-80. Erişim adresi: http://buje.baskent.edu.tr/index.php/buje/article/view/12/13
Eselioğlu, H., Set, S. ve Yücel, A. (Ed.). (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: MEB Yayınevi.
Gücüyeter, B. (2009). Türk Dili ve Edebiyatı derslerinde dinleme eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 161-170. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/32180
Güneş, F. (2012). Testlerden etkinliklere Türkçe öğretimi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 31-42. Erişim adresi: http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423875350.pdf
Haykır, H. A., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakcı, R., Üstün, E., Aktaş. E. ve Bayram, B. (Ed.). (2017). Ortaokul Türkçe 5 ders kitabı. Ankara: MEB Yayınevi.
Kaplan, K. (2019). Genel hatlarıyla iletişim ve dil-iletişim ilişkisi. G. Aytaş ve K. Kaplan (Ed.). Türkçe eğitimi ve iletişim içinde (s. 1-31). Ankara: Akçağ Yayıncılık.
Karatay, H. (2011). Süreç temelli yazma modelleri: 4+1 planlı yazma ve değerlendirme modeli. M. Özbay (Ed.). Yazma eğitimi içinde (s. 21-49). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Keleş, S. ve Külünk, D. ve Ertürk, N. (Ed.). (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6 ders kitabı. Ankara: MEB Yayınevi.
Kır, T., Yağız, S. ve Kırman, E. (Ed.). (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 7. Ankara: MEB.
Kurudayıoğlu, M. ve Kana, F. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisi ve dinleme eğitimi özyeterlik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 245-258. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/160899
Melanlıoğlu, D. (2013). Ortaokuldaki dinleme eğitiminin niteliğine ilişkin fenomografik bir araştırma. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(1), 34-44. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/190686
Miles, M. B. & Huberman, M. A. (2016). Nitel veri analizi. (S. A. Akbaba ve A. Ersoy, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınevi.
Özbay, M. (2005). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Özbay, M. ve Çetin, D. (2011). Dinleme becerisinin geliştirilmesinde prozodik farkındalığın önemi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (26), 155-175. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/217512
Özbay, M. ve Melanlıoğlu, D. (2012). Türkçe öğretim programlarının dinleme becerisi bakımından değerlendirilmesi. Turkish Studies, 7(1), 87-97. Erişim adresi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex1423933709.pdf
Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323‐ 343. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/113287
Özkan, B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Özmantar, Z. K. (2019). Eğitim çalışmalarında sık kullanılan araştırma türleri. S. Turan (Ed.). Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (s. 49-78). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
Sevim, O. ve Kaya, E. (2016). Ortaokul Türkçe dersi dinleme eğitimi etkinliklerinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi: durum çalışması. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(1), 277-296. doi: 10.19129/sbad.51
Sezgin, Z. Ç. ve Özilhan, Y. G. (2019). 1.-8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metne dayalı anlama sorularının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 353-367. doi: 10.16916/aded.530191
Şahin, A. (2011). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dinleme becerisi farkındalıklarının sosyo-ekonomik düzeye göre incelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstirüsü Dergisi, 2(1), 178-188. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/254075
Tutkun, Ö. F. (2012). Bloom’un yenilenmiş taksonomisi üzerine genel bir bakış. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 14-22. Erişim adresi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex1423911421.pdf
Uyanık, Ö. ve Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 118-134. Erişim adresi: http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/132076-2012042015523-uyanik9.pdf
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yurt, G. ve Arslan, M. (2014). 7. Sınıf Türkçe ders kitaplarının şekil-içerikmetin yönünden incelenmesi: Zambak ve Pasifik yayınları örneği. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 317-327. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/117754
Zorluoğlu, S. L., Kızılaslan, A. ve Sözbilir, M. (2016). School chemistry curriculum according to revised Bloom taxonomy. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 10(1), 260-279. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/224373

APA	KAPLAN K (2021). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. , 626 - 645.
Chicago	KAPLAN KADIR Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. (2021): 626 - 645.
MLA	KAPLAN KADIR Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. , 2021, ss.626 - 645.
AMA	KAPLAN K Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. . 2021; 626 - 645.
Vancouver	KAPLAN K Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. . 2021; 626 - 645.
IEEE	KAPLAN K "Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi." , ss.626 - 645, 2021.
ISNAD	KAPLAN, KADIR. "Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi". (2021), 626-645.

APA	KAPLAN K (2021). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 626 - 645.
Chicago	KAPLAN KADIR Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 10, no.1 (2021): 626 - 645.
MLA	KAPLAN KADIR Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, vol.10, no.1, 2021, ss.626 - 645.
AMA	KAPLAN K Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2021; 10(1): 626 - 645.
Vancouver	KAPLAN K Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2021; 10(1): 626 - 645.
IEEE	KAPLAN K "Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi." İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10, ss.626 - 645, 2021.
ISNAD	KAPLAN, KADIR. "Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme/İzleme Becerisini Ölçmeye Yönelik Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 10/1 (2021), 626-645.