Yıl: 2021 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 329 - 349 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17860/mersinefd.825260 İndeks Tarihi: 29-07-2022

COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri

Öz:
Bu araştırmada COVID-19 salgın sürecinde sokağa çıkma yasağı olan ergenlerin psikolojik sağlamlık ve umut düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Buna ek olarak, salgın sürecinde sokağa çıkma yasağı olan ergenlerin sıfatlara dayalı kişilik özelliklerinin umut ve psikolojik sağlamlıklarını yordama düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul Arnavutköy ilçesinde bulunan ve farklı liselerde öğrenim gören 2227’si kız (%60,1) ve 1477’si erkek (%39,9) olmak üzere toplam 3704 ergen oluşturmaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmış olup veriler, Sürekli Umut Ölçeği, Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ve Sıfatlara Dayalı Kişilik Ölçeği ile elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, salgın sürecinde sokağa çıkma yasağı olan ergenlerin umut ve psikolojik sağlamlık düzeylerinde psikolojik desteğe ihtiyaç duyma, maddi desteğe ihtiyaç duyma, COVID-19 hastası yakını olma ve aile bireylerinin işten çıkarılma durumlarına göre anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, sıfatlara dayalı kişilik özelliklerinin ergenlerin umut ve psikolojik sağlamlık düzeylerini anlamlı şekilde yordadığı saptanmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda konuya ilişkin öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelime: Kişilik Özellikleri Ergenler COVİD-19 Psikolojik Sağlamlık Umut

Hope, Psychological Resilience and Personality Traits of Adolescents in the COVID-19 Pandemic

Öz:
This study aimed to examine the psychological resilience and hope levels of adolescents in lockdown during the COVID-19 pandemic in terms of various variables. In addition, it was aimed to determine the predictive levels of personality traits of hope and psychological resilience based on the adjectives of adolescents who were subjected to curfew during the pandemic period. The study group of the research consists of 3704 adolescents, 2227 girls (60.1%) and 1477 (39.9%) boys, located in Arnavutköy district of Istanbul and studying at different high schools. A relational scanning model was used in the study, and the data were collected by Continuous Hope Scale, Psychological Resilience Scale, and Adjectives Based Personality Scale. As a result of the research, hope and psychological resilience of the adolescents who had a curfew during the pandemic were significantly different in terms of needing psychological support, needing financial support, being a relative of a COVID-19 patient, and dismissal of family members. In addition, it was determined that personality traits based on adjectives significantly predicted psychological resilience and hope level. In line with the findings, suggestions related to the subject were presented. 
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akgün, Ö.E., Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K. Demirel, F., ve Karadeniz, Ş. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Akman, Y. ve Korkut, F. (1993). Umut ölçeği üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 193-202.
  • Allport, G. W. (1961). Pattern and growth in personality. New York: Holt, Rinehart and Winston.
  • APA (2020). Building your resilience. Retrieved form https://www.apa.org/topics/resilience
  • Atarbay, S. (2017). Farklı bölümlerde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerinin psikolojik dayanıklılıklarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Atik, G. ve Kemer, G. (2009). Çocuklarda umut ölçeğinin psikometrik özellikleri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 8(2), 379-390.
  • Aydın, B. (2010). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTez Merkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 270930).
  • Aydın, E. (2018). Çocukluk çağı travmatik yaşantılarının psikolojik sağlamlık ve depresyon belirtileri üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ erişilmiştir (Tez No. 497319).
  • Averill, J. R., Catlin, G., & Chon, K. K. (1990). Rules of hope. New York: Springer-Verlag.
  • Aydoğan, S. (2010). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin umut ve benlik saygısı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi /’nden erişilmiştir (Tez No. 249939).
  • Azaklı, A. (2017). Liseli ergenlerde psikolojik sağlamlığın duygusal zekâ ve bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/Ulusal TezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 249939).
  • Bacanlı, H., İlhan, T. ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kişilik kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 7(2), 261-279.
  • Barrett, K. C., Gloeckner, G. W., Leech, N. L., & Morgan, G. A. (2012). IBM SPSS for introductory statistics: Use and interpretation (Fifth Edition). United Kingdom: Rutledge Press.
  • Barrick, M. R., & Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: A meta-analysis. Personnel Psychology, 44(1), 1-26
  • Baş Atik, Z. (2018). Öğretmenlerin işle bütünleşme düzeylerinin beş faktör kişilik özellikleri, iş doyumu ve öznel iyi oluşla ilişkisi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/Ulusal TezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 504652).
  • Benetti, C. (2006). Affect regulated indirect effects of trait anxiety and trait resilience on self esteem. Personality and Ind Differences, 41(2), 341-352.
  • Bilgin, M. (2009). Bilişsel esnekliği yordayan değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 142-157.
  • Bilgin, M. (2017). Ergenlerin beş faktör kişilik özelliği ile bilişsel esneklik ilişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62), 945-954.
  • Bindal, G. (2018). Ergenlerin psikolojik sağlamlığın (resilience), çocukluk çağındaki travma ve bağlanma stilleri ile ilişkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 498780).
  • Bozioneles, N. (2014). The big five of personality and work involvement. Journal of Managerial Psychology, 19(1), 69-81. doi:10.1108/02683940410520664
  • Burger, J. M. (2006). Kişilik (Çev., Erguvan Sarıoğlu). İstanbul: Kaknüs Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (23. basım). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Cao, W., Fang, Z., Hou, G., Han, M., Xu, X., Dong, J., & Zheng, J. (2020). The psychological impact of the COVİD-19 epidemic on college students in Chine. Psychiatry Research 287, 3-12. doi:10.1016/j.psychres.2020.112934
  • Carver, C. S. (1998). Resilience and thriving: Issues, models, and linkages. Journal of Social Issues, 54, 245-266. doi:10.1111/0022-4537.641998064
  • Campbell-Sills, L., Forde, D. R., & Stein, M. B. (2009). Demographic and childhood environmental predictors of resilience in a community sample. Journal of Psychiatric Research, 43, 1007-1012. doi:10.1016/j.jpsychires.2009.01.013
  • Chung, H. (2008). Resilience and charachter strenghts among college student (Unpublished doctoral dissertation). University of Arizona, Arizona.
  • CNNTÜRK. (2021). Koronavirüs COVID-19 verileri. https://www.cnnturk.com/corona-virusuhaberleri adresinden erişilmiştir.
  • Cohn, M. A., Fredrickson, B. L., Brown, S. L., Mikels, J. A., & Conway, A. M. (2009). Happiness unpacked: Positive emotions increase life satisfaction by building resilience. American Psychological Association, 9(3), 361-368. doi: 10.1037/a0015952
  • Çetin, F., Yeloğlu, H.O. ve Basım, H.N. (2015). Psikolojik dayanıklığın açıklanmasında beş faktör kişilik özelliklerinin rolü: Bir kanonik ilişki analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
  • Çiğdem, E. (2020). Pansiyonda ve ailesi yanında kalan liseli öğrencilerin umut, dindarlık ve akademik başarı durumlarının karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 619315).
  • Çivi, S., Kutlu, R. ve Çelik, H. H. (2011). Kanserli hasta yakınlarında depresyon ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Gülhane Tıp Dergisi, 53(4), 248-253.
  • Davey, M., Eaker, D. G., & Walters, L. H. (2003). Resilience processes in adolescents: Personality profiles, self-worth, and coping. Journal of Adolescent Research, 18(4), 347-362. doi: 10.1177/0743558403018004002
  • Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
  • Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
  • Düzgün, E. (2004). Mimari tasarım eğitiminde ‘‘başarı yöneliminin’’ ölçülmesi (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 151661).
  • Ebstrup, J. F., Eploy, L. F., Pisinger, C., & Jorgensen, T. (2011). Association between the five factor personality traits and perceived stress: Is the effect mediated by general selfefficacy? Anxiety, Stress and Coping, 24(4), 407-419.
  • Ersöz, O. (2018). Psikolojik ve akademik değişkenlerin temel eğitimden ortaöğretime geçiş sınav başarısına etkisi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTez Merkezi/ erişilmiştir (Tez No. 505639).
  • Eryılmaz, A. ve Öğülmüş, S. (2010). Ergenlikte öznel iyi oluş ve beş faktörlü kişilik modeli. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 189-203.
  • Fayombo, G. (2010). The relationship between personality traits and psychological resilience among the Caribbean adolescents. International Journal of Psychological Studies, 2(2), 105-116. doi: 10.5539/ijps.v2n2p105
  • Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th edition). New York: McGraw Hill.
  • Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London: Sage Publication.
  • Funder, D. C. (2007). The personality puzzle (4th ed.). New York: W. W. Norton & Company.
  • Fletcher, D., & Sarkar, M. (2013). Psychological resilience: A review and critique of definitions, concepts, and theory. European Psychologist, 18(1), 12-23.
  • Gizir, C. A. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ver Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-126.
  • Glass, R., Prichard, J., Lafortune, A., & Schwab, N. (2013). The influence of personality and facebook use on student academic performance. Issues in Information Systems, 14(2), 119-126.
  • Güloğlu, B. ve Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite öğrencilerinde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 2(11), 73-88.
  • Hettema, J. M., Neale, M. C., Myers, J. M., Prescott, C. A., & Kendler, K. S. (2006). A population-based twin study of the relationship between neuroticism and internalizing disorders. American Journal of Psychiatry, 163(5), 857-864.
  • Hjemdal, O., Vogel, P. A., Solem, S., Hagen, K., & Stiles, T.C. (2011). The relationship between resilience and levels of anxiety, depression and obsessive-compulsive symptoms in adolescents. Clinical Psychology Psyhother, 18(4), 314-321.
  • Horesh, D., & Brown, A.D. (2020). Traumatic stress in the age of COVID-19: A call to close critical gaps and adapt to new realities. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 12(4), 331-335. doi: 10.1037/tra0000592.
  • Hyams, K. C., Murphy, F. M., & Wessely, S. (2002). Responding to chemical, biological, or nuclear terrorism: The ındirect and long-term health effects may present the greatest challenge. Journal of health politics, policy and law, 27(2), 273-292. doi:10.1215/03616878-27-2-273
  • Kacar, M. ve Sarıçam, H. (2015). Sınıf öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıkları ile matematik kaygı düzeyleri üzerine bir çalışma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 137-152.
  • Kara, A. (2019). Zihinsel özel gereksinimi olan çocuk annelerinde psikolojik sağlamlık ve baba katılımı ilişkisi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 575212).
  • Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142.
  • Karaırmak, Ö. ve Siviş Çetinkaya, R. (2011). Benlik saygısının ve denetim odağının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi: Duyguların aracı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 30-43.
  • Karasar, N. (2019). Bilimsel irade algı çerçevesi ile bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (34. basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Köksal, O. ve Şahin, F. (2015). Gelir ve mutluluk: gelir karşılaştırmasının etkisi. Sosyoekonomi. 23(26), 45-59. doi: 10.17233/se.91108
  • Kula, E. (2008). Endüstri meslek lisesi öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri ve saldırganlık durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 220425).
  • Leary, M. R., Tate, E. B., Adams, C. E., Allen, A. B., & Hancock, J. (2007). Self compassion and reactions to unpleasant self-relevant events: The ımplications of treating oneself kindly. Personality and Individual Differences, 92(5), 887-904.
  • Lounsbury, J. W., & Gibson, L. W. (2009). Personal style inventory: A personality measurement system for work and school settings. Knoxville, TN: Resource Associates.
  • Martinek, T. J., & Hellison, D. R. (1997). Fostering resiliency in underserved youth through physical activity. Quest, 49, 34-49. doi: 10.1080/00336297.1997.110484222
  • Masten, A.S., & Coatsworth, J.D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from research on sucessful children. American Psychologist, 53(2), 205-220. doi:10.1037//0003-066x.53.2.205.
  • McAdams, D.P. (2008). The person: An introduction to the science of personality psychology (5. Et.). New Jersey: Wiley.
  • McCrae, B. Robert, R., & Costa, P. T. (1985). Updating Norman’s “Adequate Taxonomy”: Intelligence and personality dimensions in natural language and in questionnaires. Journal of Personality and Social Psychology, 49(3), 710-721.
  • Mischel, W., Shoda, Y., & Ayduk, Ö. (2008). Introduction to personality (8th ed.). Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons.
  • Mount, M. K., Barrick, M. R., Scullen, S. M., & Rounds, J. (2005). Higher-order dimensions of the big five personality traits and the big six vocational interest types. Personal Psychology, 58(2), 447-478. doi: 10.1111/j.1744-6570.2005.00468.x
  • Olszewski-Kubilius, P. (2003). Do we change gifted children to fit gifted programs, or do we change gifted programs to fit gifted children? Journal for the Education of the Gifted, 26(4), 304-313.
  • Önder, A. ve Gülay, H. (2008). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin psikolojik sağlamlığının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 192-197.
  • Öz, F. ve Bahadır Yılmaz, E. (2009). Ruh sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Psikolojik sağlamlık. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 16(3), 82-89.
  • Özer, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal zeka ve beş faktör kişilik özellikleri açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 347489).
  • Özcan, B. (2005). Anne-Babaları boşanmış ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 204978).
  • Özmen, D., Dündar, P.E., Çetinkaya, A.Ç., Taşkın, O. ve Özmen, E. (2008). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(1), 8-15.
  • Polizzi, C., Lynn, S.J., & Perry, A. (2020). Stress and copıng in the time of COVİD-19: Pathways to resilience and Recovery. Clinical Neuropsychiatry, 17(2), 29-62.
  • Riley, J. R., & Masten, A. S. (2005). Resilience in context. R. D. V. Peters, B. Leadbeater, & R. J. McMahon (Eds.), Resilince in children, families, and communities: Linking context to practice and policy (pp.13-25). New York: Kluwer Academic / Plenum Publishers.
  • Rutter, M. (2012). Resilience as a dynamic concept. Development and Psychopathology, 24(2), 335-344. doi: 10.1017/S09545794120000028
  • Sağdıç, M. (2005). Öğrencilerin meslek lisesi tercihini etkileyen etmenler ve umut düzeyleri (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 161240).
  • Smith, B.W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E. Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194-200. doi: 10.1080/10705500802222972
  • Snyder, C.R., Hoza, B., Pelham, W.E., Rapoff, M., Ware, L., Danovsky, M., Highberger, L., Ribinstein, H., & Stahl, K.J. (1997). The development and validation of the children’s hope scale. Journal of Pediatric Psychology, 22(3), 399-421.
  • Snyder, C. R., Feldman, D. B., & Rand, K. L. (2002). Hopeful choices: A school counselor’s guide to hope theory. Professional School Counseling, 5(5), 298-307.
  • Snyder, C. R., Harris, C., Anderson, J. R., Holleran, S. A., Irving, L. M., Sigmon, S. T., Yoshinobu, L., Gibb, J., Langelle, C., & Harney, P. (1991). The will and the ways: Development and validation of an individual-differences measure of hope. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 570-585. doi: 10.1037//0022-3514.60.4.570.
  • Snyder, C. R., Shorey, H. S., Cheavens, J., Pulvers, K. M., Adams, V. H., & Wiklund, C. (2002). Hope and academic success in college. Journal of Educational Psychology, 94, 820-826.
  • Stotland, E. (1969). The psychology of hope. San Francisco: Jossey-Bass.
  • Somer, O. (1998). Türkçe’de kişilik özelliği tanımlayan sıfatların yapısı ve beş faktör modeli. Türk Psikoloji Dergisi, 13(42), 17-32.
  • Somer, O., & Goldberg, L. R. (1999). Personality processes and individual differences. Journal of Personality and Social Psychology, 76(3), 431-450.
  • Şakar, Z. (2019). Üniversite öğrencilerinin özel yaşam alanları umut düzeyleri ile çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anıları, kişilik özellikleri ve algıladıkları duygusal istismar arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/Ulusal TezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 581303).
  • Tarhan, S. (2012). Umudun özyeterlik, algılanan sosyal destek ve kişilik özelliklerinden yordanması (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 317183).
  • Tarhan, S. ve Bacanlı, H. (2015). Sürekli umut ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well- Being, 3(1), 1-14.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021). Türkiye’deki Güncel Durum. https://covid19.saglik.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
  • Topbay, Y. (2016). Ortaokul öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin algılanan sosyal destek ve aile işlevleri açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 432641).
  • Toplu, A. (2017). Şiddete maruz kalan ergen öğrencilerin psikolojik sağlamlıkları ile empati ve öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin demografik değişkenlerle birlikte incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 432641).
  • Tusaie, K., & Dyer, J. (2004). Resilience: A historical review of the construct. Holistic Nursing Practice, 18, 3-8.
  • Usta, F. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi olma ve umut düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 336034).
  • Uysal, M. ve Günay, S. (2001). Durbin-watson ölçütüne göre kararsızlık bölgesinde bulunan negatif otokorelasyon için bazı testler. Anadolu University Journal of Science and Technology, 2(2), 277-284.
  • Üngüren, E. (2007). Lise ve üniversitelerde turizm eğitimi alan öğrencilerin umutsuzluk ve kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi Antalya'da bir uygulama. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 229336).
  • Vatan, Ş. (2013). Üniversite öğrencilerinin kişilik özellikleri, umutsuzluk, çaresizlik ve talihsizlik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 16, 88-97.
  • Vahapoğlu, Z. (2013). Ön lisans öğrencilerinin umut düzeyleri ve başarı yönelimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 336010).
  • Veenhoven, R. ve Dumludağ, D. (2015). İktisat ve mutluluk. İktisat ve Toplum Dergisi, 58, 46- 51.
  • Werner, E. E., & Smith, R. S. (2001). Journeys from childhood to midlife: risk, resilience, and recovery. Ithaca, NY: Cornell University Press.
  • Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ile iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 1303-2860.
  • Yıldırım, Ö. (2019). Bilim ve sanat merkezlerine devam eden öğrencilerin psikolojik sağlamlık, öz-yeterlik ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 579384).
  • Yöndem, Z.D. ve Bahtiyar, M. (2016). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ve stresle baş etme. The Journal of Academic Social Science Studies, 45, 53-62.
  • Qiu, J., Shen, B., Zhao, M., Whang, Z., Xie, B., & Xu, Y. (2020). A nationwide survey of psychological distress among Chinese people in the COVID-19 epidemic: implications and policy recommendations. General Psychiatry, 33(2), 1-3.
APA söner o, GÜLTEKİN F (2021). COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. , 329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
Chicago söner osman,GÜLTEKİN FİLİZ COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. (2021): 329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
MLA söner osman,GÜLTEKİN FİLİZ COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. , 2021, ss.329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
AMA söner o,GÜLTEKİN F COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. . 2021; 329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
Vancouver söner o,GÜLTEKİN F COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. . 2021; 329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
IEEE söner o,GÜLTEKİN F "COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri." , ss.329 - 349, 2021. 10.17860/mersinefd.825260
ISNAD söner, osman - GÜLTEKİN, FİLİZ. "COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri". (2021), 329-349. https://doi.org/10.17860/mersinefd.825260
APA söner o, GÜLTEKİN F (2021). COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
Chicago söner osman,GÜLTEKİN FİLİZ COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17, no.2 (2021): 329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
MLA söner osman,GÜLTEKİN FİLİZ COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.17, no.2, 2021, ss.329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
AMA söner o,GÜLTEKİN F COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 17(2): 329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
Vancouver söner o,GÜLTEKİN F COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 17(2): 329 - 349. 10.17860/mersinefd.825260
IEEE söner o,GÜLTEKİN F "COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ss.329 - 349, 2021. 10.17860/mersinefd.825260
ISNAD söner, osman - GÜLTEKİN, FİLİZ. "COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/2 (2021), 329-349. https://doi.org/10.17860/mersinefd.825260