Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

EKİCİ, FATMA; HAZAR, ZEKİHAN

Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Zekihan HAZAR, (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Ağrı, Türkiye)

Fatma EKİCİ (Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Niğde, Türkiye)

Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Online)

27 5

Yıl: 2021 Cilt: 26 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 15 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz:

Bu araştırmanın amacı çocukların dijital oyun bağımlılığı ile zorbalık bilişleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada nicel araştırma modelinden ilişkisel tarama deseni kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini; 10-14 yaş grubunda yer alan ve 2019-2020 eğitim öğretim yılında öğrenim görmekte olan 320 kız ve 330 erkek olmak üzere toplamda 650 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak için, Hazar ve Hazar tarafından 2017 yılında geliştirilmiş olan “Çocuklar için Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği” ile Gökkaya ve Tekinsav-Sütcü tarafından 2015 yılında geliştirilen “Çocuklar için Zorbalıkla İlgili Bilişler Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler SPSS 24 Paket programında değerlendirilerek bağımsız gruplar t-testi, çoklu karşılaştırmalarda one-way ANOVA, pearson korelasyon analizlerinden yararlanılmıştır. Sonuç olarak; katılımcıların cinsiyet, yaş, spor yapıp-yapmama durumu, yaşadığı yerde internet bağlantısı olup-olmama durumu, spor branşı değişkenleri incelenmiş, istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu görülmüştür. Katılımcıların “dijital oyun bağımlılığı” ve “zorbalık bilişlerine” ilişkin toplam puanları arasında ise pozitif yönde ve anlamlı düzeyde ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelime: Bağımlılık Zorbalık Ergen Dijital oyun bağımlılığı

Investigation of the Relationship Between Digital Game Addiction and Cognitions Bullying of Secondary School Students

Öz:

The aim of this study is to examine the relationship between children's digital game addiction and bullying cognition. In the research, a relational screening pattern from the quantitative research model was used. The universe of the research; It consists of a total of 650 students, 320 females and 330 males, who are in the 10-14 age group and are studying in the 2019-2020 academic year. In order to collect data in the research, “Digital Game Addiction Scale for Children” developed by Hazar and Hazar in 2017 and “Bullying Cognition Scale for Children” developed in 2015 by Gökkaya and Tekinsav-Sütçü. The data were evaluated in SPSS 24 Package program and independent groups t-test, one-way ANOVA, pearson correlation analysis were used in multiple comparisons. As a result; It was observed that there were statistically significant differences in the variables of gender, age, whether or not they did sports, whether they had internet connection or not, where they live, and sports branch variables. It was observed that there was a positive and significant relationship between the total scores of the participants on "digital game addiction" and "bullying cognition".

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Akıncı, A. Y., Kumartaşlı, M. ve Atay, E. (2019, Nisan). Spora katılımın ve seçili değişkenlerin zorbalık eğilimi üzerine etkisinin araştırılması. 2. Uluslararası Herkes İçin Spor ve Wellness Kongresinde sunulan bildiri, Herkes İçin Spor ve Wellness Derneği, Antalya.
2. Alper, S. İ. (2008). İlköğretimde zorbalık (Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
3. Arslan, A. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Sivas ili örneği. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 63-80.
4. Asma, M., Gürsel, N. ve Çamlıyer, H. (2019). Öğrencilerin zorbalık davranışı eğilimlerinin spora katılım açısından incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 23-40.
5. Aydoğdu, F. (2018). Dijital oyun oynayan çocukların dijital oyun bağımlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ulak Bilgi, 6(31), 1-18.
6. Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
7. Çakır, H. (2013). Bilgisayar oyunlarına ilişkin ailelerin görüşleri ve öğrenci üzerindeki etkilerin belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 138-150.
8. Çakır, Ö., Ayas, T. ve Horzum M. B. (2011). Üniversite öğrencilerinin internet ve oyun bağımlılıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 73-96.
9. Çebi, M., Yamak, B. ve Öztürk, M. (2016). 11-14 yaş çağındaki çocukların spor yapma alışkanlığının duygu kontrolü üzerine etkilerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 468-482.
10. Çınkır, Ş. ve Karaman-Kepenekci, Y. (2003). Öğrenciler arası zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 34(34), 236-253.
11. Demirel, H. G., Cicioğlu, H. İ. ve Tekkurşun-Demir, G. (2019). Lise öğrencilerinin dijital oyun oynama motivasyonu düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(3), 128-137.
12. Duman, S. ve Kuru, E. (2010). Spor yapan ve spor yapmayan Türk öğrencilerin kişisel uyum düzeylerinin belirlenmesi ve karşılaştırılması. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 18-26.
13. Durdu, P., Hotomaroğlu, A. ve Çağıltay, K. (2005). Türkiye’deki öğrencilerin bilgisayar oyunu oynama alışkanlıkları ve oyun tercihleri: ODTÜ ve Gazi Üniversitesi öğrencileri arası bir karşılaştırma. 22. Bilişim Teknolojileri Işığında Eğitim Konferansına sunulan bildiri, Ankara.
14. Erboy, E. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin bilgisayar oyun bağımlılığına etki eden faktörler (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
15. Gökkaya, F. ve Tekinsav-Sütcü, S. (2020). Akran zorbalığının ortaokul öğrencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 40-54.
16. Gökkaya, F. ve Tekinsav-Sütcü, S. (2015). Çocuklar için zorbalıkla ilgili bilişler ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16 (Ek sayı 1), 54-63.
17. Gültekin, Z. ve Sayıl, M. (2005). Akran zorbalığını belirleme ölçeği geliştirme çalışması. Türk Psikoloji Yazıları Dergisi. 8(15), 47-61.
18. Güvendi, B., Tekkurşun-Demir, G. ve Keskin, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve saldırganlık. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1194–1217.
19. Hazar, K., Özpolat, Z. ve Hazar, Z. (2020). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Niğde ili örneği). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1), 225–234.
20. Hazar, Z. ve Hazar, M. (2017). Çocuklar için dijital oyun bağımlılığı ölçeği. Journal of Human Sciences, 14(1), 204-216.
21. Hazar, Z., Tekkurşun-Demir, G., Namlı, S. ve Türkeli, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı ve fiziksel aktivite düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), 320–332.
22. Horzum, M. B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 56-68.
23. Horzum, M. B., Ayas, T. ve Çakır-Balta, Ö. (2008). Çocuklar için bilgisayar oyun bağımlılığı ölçeği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 76-88.
24. Karacaoğlu, D. (2019). Çocuklarda bilgisayar oyun bağımlılığı ile aile ilişkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
25. Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi (11. baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
26. Karatoprak, S. (2017). Çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniğine başvuran ergenlerde akran zorbalığı ve akran zorbalığının internet bağımlılığı ile ilişkisi (Yayımlanmamış tıpta uzmanlık tezi). İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Malatya.
27. Kıldıran, Y. (2019). Lise öğrencilerinin zorbalıkla baş etme düzeyleri ve zorbalık eğilimi düzeyleri ile bilgisayar oyun bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
28. Kılıç, K. M. (2019). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı, zorbalık bilişleri ve empati düzeyleri arasındaki ilişkiler. Elementary Education Online İlköğretim Online, 18(2), 549-562.
29. Kıran, Ö. (2011). Şiddet içeren bilgisayar oyunlarının ortaöğretim gençliği üzerindeki etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
30. Lemmens, J. S., Valkenburg, P. M. ve Peter, J. (2012). Development and validation of a game addiction scale for adolescents. Media Psychology, 12(1), 77-95.
31. Mustafaoğlu, R., Zirek, E., Yasacı, Z. ve Razak-Özdinçler, A. (2018). Dijital teknoloji kullanımının çocukların gelişimi ve sağlığı üzerine olumsuz etkileri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(2), 227‒247.
32. Öz, A. Ş., Kırımoğlu, H. ve Temiz, A. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin spor yapma durumlarına göre zorbalık eğilimleri ve zorbalıkla baş etme tarzlarının spor ve özel eğitim açılarından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(2), 237-245.
33. Özcan, E., Uslu, G., İbişoğlu, Ş. C. ve Dinçer, E. N. (2018). Ergenlerde akran zorbalığının sosyal medyada üretimi ve yeniden üretiminin okul sosyal hizmeti bağlamında değerlendirilmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 78-102.
34. Rona-Atlas, S. ve Debra-Pepler, J. (1998). Observations of bullying in the classroom. The Journal of Educational Research, 92(2), 86-99.
35. Sezen, M. F. ve Murat, M. (2018). Ergenlerde akran zorbalığı, internet bağımlılığı ve duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 160-182.
36. Taydaş, O. ve Karakoç, E. (2019). Sanal üretim ve sanal tüketim bağlamında bilgisayar oyunları ve boş zaman kavramı: Farmville örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 6(2), 1191-1208.
37. Taylan, H. H., Kara, H. Z. ve Durgun, A. (2017). Ortaokul ve lise öğrencilerinin bilgisayar oyunu oynama alışkanlıkları ve oyun tercihleri üzerine bir araştırma. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 78-87.
38. Tekkurşun-Demir, G. ve Cicioğlu H. İ. (2019). Fiziksel aktiviteye katılım motivasyonu ile dijital oyun oynama motivasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spormetre, 17(3), 23-34.
39. Tekkurşun-Demir, G. ve Hazar, Z. (2018). Dijital oyun oynama motivasyonu ölçeği (DOOMÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 128-139.
40. Tekkurşun-Demir, G. ve Mutlu Bozkurt, T. (2019). Dijital oyun oynama tutumu ölçeği (DOOTÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sportif Bakış. Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-18.
41. Ulum, H. (2016). Çocuklarda bilgisayar oyunu bağımlılığı ile duygu ayarlayabilme arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yenice/Tarsus.
42. Uzbay, İ. T. (2009). Madde bağımlılığının tarihçesi, tanımı, genel bilgiler ve bağımlılık yapan maddeler. Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi, 21, 5-15.
43. Yalaki, Z. ve Taşar, M. (2019). Ergenlerde çevrimiçi oyun oynama özellikleri akran zorbalığına yol açıyor mu?. Ege Tıp Dergisi, 58(4), 336-343.
44. Yalçın-Irmak, A. ve Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 128-137.
45. Yiğit-Açıkgöz, F. ve Yalman, A. (2018). Dijital oyunların çocukların kişilik ve davranışları üzerinde etkisi: Gta 5 oyunu örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29 (Özel Sayı), 163-180.

APA	HAZAR Z, EKİCİ F (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 1 - 15.
Chicago	HAZAR ZEKİHAN,EKİCİ FATMA Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (2021): 1 - 15.
MLA	HAZAR ZEKİHAN,EKİCİ FATMA Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 2021, ss.1 - 15.
AMA	HAZAR Z,EKİCİ F Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2021; 1 - 15.
Vancouver	HAZAR Z,EKİCİ F Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2021; 1 - 15.
IEEE	HAZAR Z,EKİCİ F "Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." , ss.1 - 15, 2021.
ISNAD	HAZAR, ZEKİHAN - EKİCİ, FATMA. "Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". (2021), 1-15.

APA	HAZAR Z, EKİCİ F (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Online), 26(1), 1 - 15.
Chicago	HAZAR ZEKİHAN,EKİCİ FATMA Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Online) 26, no.1 (2021): 1 - 15.
MLA	HAZAR ZEKİHAN,EKİCİ FATMA Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Online), vol.26, no.1, 2021, ss.1 - 15.
AMA	HAZAR Z,EKİCİ F Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Online). 2021; 26(1): 1 - 15.
Vancouver	HAZAR Z,EKİCİ F Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Online). 2021; 26(1): 1 - 15.
IEEE	HAZAR Z,EKİCİ F "Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Online), 26, ss.1 - 15, 2021.
ISNAD	HAZAR, ZEKİHAN - EKİCİ, FATMA. "Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Zorbalık Bilişleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Online) 26/1 (2021), 1-15.