İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları

BÖKEOĞLU ÇOKLUK, Ömay; YILMAZ, Kürşad

İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları

Kürşad YILMAZ, (Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kütahya, Türkiye)

Ömay BÖKEOĞLU ÇOKLUK (Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kütahya, Türkiye)

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi

19 5

Yıl: 2008 Cilt: 41 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 143 - 167 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları

Öz:

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin yeterlik inançlarını belirlemektir. Tarama modelindeki araştırmada, veri toplama aracı olarak “Öğretmen Yeterliği Ölçeği” kullanılmıştır. Woolfolk ve Hoy (1990) tarafından geliştirilmiş ölçek, bu çalışma kapsamında araştırmacılar tarafından Türkçe’ye uyarlanmıştır. Ölçekte, öğretmenlerin yeterlik inançlarını belirlemeye dönük likert tipi 22 madde bulunmaktadır. Araştırma kapsamında, Ankara il merkezinde görev yapan 250 öğretmene ulaşılmıştır. Araştırmada, yüzde, frekans, aritmetik ortalama, t testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğretmenlerin “Öğretim Yeterliği” faktörü ile ilgili görüşleri “çok katılıyorum”, “Kişisel Yeterlik” faktöründeki görüşleri ise “orta derecede katılıyorum”a karşılık gelmektedir. Öğretmenlerin, “Öğretim Yeterliği” faktöründeki görüşleri arasında cinsiyet, branş, eğitim durumu, kıdem, yaş ve öğretmen başına düşen öğrenci sayısına göre anlamlı fark yoktur. “Kişisel Yeterlik” faktöründe ise cinsiyet, branş, kıdem ve yaşa göre anlamlı fark bulunmazken, eğitim durumu ve öğretmen başına düşen öğrenci sayısına göre fark anlamlıdır.

Anahtar Kelime: öğretmen yetkinliği özyeterlik ilk öğretim öğretmenleri yeterlik inancı Ankara ilk öğretim okulları yeterlik ölçeği türkçeye uyarlama anket geliştirme

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkoyunlu, B. ve Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlığı ve Bilgisayar Öz-Yeterlik Algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1–10.
Akkoyunlu, B. ve Kurbanoğlu, S. (2004). Öğretmenlerin Bilgi Okuryazarlığı ve Öz-Yeterlik İnancı Üzerine Bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 11–20.
Akkoyunlu, B. ve Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümü Öğrencilerinin Bilgisayar Kullanma Öz Yeterlik İnancı İle Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2 (3), [Online]: http://www.tojet.net/articles/2311.htm adresinden 20 Kasım 2006 tarihinde indirilmiştir.
Akkoyunlu, B., Orhan, F. ve Umay, A. (2005). Bilgisayar Öğretmenleri İçin Bilgisayar Öğretmenliği Öz-Yeterlik Ölçeği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1–8.
Allinder, R. M. (1995). An examination of the relationship between teacher efficacy and curriculum based measurement and student achievement. Remedial and Sprecial Education, 16(4), 247–254.
Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen Adaylarının Öz- Yeterlik İnanç Düzeyleri ve Problem Çözme Becerileri Üzerine Bir Araştırma (Kastamonu İli Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (1), 93– 102.
Ashton, P. T. (1984). Teacher efficacy: a motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Educaiton, 35(5), 28–32.
Ashton, P. T., Olejnik, S., Crocker, L. ve McAuliffe, M. (1982). “Measurement problems in the study of teachers’ sense of efficacy”. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, New York.
Aşkar, P. ve Dönmez, O. (2004). Eğitim Yazılımı Geliştirme Öz-Yeterlik Algısı Ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 3 (6), 259–274.
Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Bilgisayarla İlgili Öz-Yeterlik İnancı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1–8.
Atıcı, M. (2001). Öğretmen Yetkinliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7 (26), 195–209.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215.
Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37(2), 122–147.
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentive perspective. Annual Review of Psychology, 52, 1–26.
Bandura, A. (2002). Social cognitive theory in cultural context. Applied Psychology: An International Review, 51 (2), 269–290.
Bulucu, Ö. (2003). “İlköğretim I.Kademe Öğretmenlerinin Sınıf Davranış Yönetiminde Yetkinlik Algılarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Bütün Kuş, B. (2005). “Öğretmenlerin Bilgisayar Öz-Yeterlik İnançları Ve Bilgisayar Destekli Öğretime Yönelik Tutumları”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Celep, C. (2000). The correlation of the factors: the prospective teachers' sense of efficacy and belief, and attitudes about student control. National FORUM of Educational Administration and Supervision Journal, 17 (4), 99–112.
Çakıroğlu, J., Çakıroğlu, E. ve Bone, W. J. (2005). Pre-service teacher selfefficacy beliefs regarding science teaching: a comparison of pre-service teachers in Turkey and the USA. Science Educator, 14(1), 31–40.
Çapa, Y., Çakıroğlu, J. ve Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale. Eğitim ve Bilim, 30 (137), 74–81.
Egger, K. J. (2006). An Exploration of the Relationships among Teacher Efficacy, Collective Teacher Efficacy, and Teacher Demographic Characteristics in Conservative Christian Schools. Yayınlanmamış doktora tezi, University Of North Texas. http://digital.library.unt.edu.
Ekici, G. (2005). Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 85–94.
Ekici, G. (2006). Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. Eğitim Araştırmaları, 6 (24), 87–96.
Enochs L. G. ve Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: a preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90(8), 694–706.
Gerçek, C., Yılmaz, M., Köseoğlu, P. ve Soran, H. (2006). Biyoloji Eğitimi Öğretmen Adaylarının Öğretiminde Öz-Yeterlik İnançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39 (1), 57–73.
Gibson, S. ve Dembo, M. (1984). Teacher efficacy: a construct validation. Journal of Educational Psychology, 76(4), 569–582.
Goddart, R. D., Hoy, W. K. ve Woolfolk Hoy, A. W. (2000). Collective teacher efficacy: its meaning, measure, and impact on student achievement. American Educational Research Journal, 37(2), 479–507.
Hartnett, M. J. (1995). The relationship between principal and teacher efficacy in middle level schools in Missouri. Yayınlanmamış doktora tezi, The University of Nebraska. http://proquest.umi.com.
Hazır-Bıkmaz, F. (2002). Fen Öğretiminde Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1 (2), 197–210.
Hazır-Bıkmaz, F. (2004). Sınıf Öğretmenlerinin Fen Öğretiminde Öz Yeterlilik İnancı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 31 (161), 172–180.
Hazır-Bıkmaz, F. (2006). Fen Öğretiminde Öz-Yeterlik İnançları ve Etkili Fen Dersine İlişkin Görüşler. Eğitim Araştırmaları, 6 (25), 34–44.
Hoy, W. K. ve Woolfolk, A. E. (1993). Teachers’ sense of efficacy and the organizational health of schools. The Elementary School Journal, 93, 355– 372.
Işıkal, M. ve Aşkar, P. (2003). İlköğretim Öğrencileri İçin Matematik ve Bilgisayar Öz-Yeterlik Algısı Ölçekleri. Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 25, 109–118.
Jöreskog, K. ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Lincolnwood: Scientific Software International, Inc.
Kalaycı, Ş. (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kapıcı Zengin, U. (2003). “Öğretmenlerin Öz-Yeterlilik Algıları ve Sınıf-İçi İletişim Örüntüleri”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Kear, M. (2000). “Concept analysis of self-efficacy”. Graduate Research in Nursing. Retrieved on 20 November 2006, at URL: http://graduateresearch.com/Kear.htm.
Kurbanoğlu, S. ve Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmen Adaylarına Uygulanan Bilgi Okuryazarlığı Programının Etkililiği ve Bilgi Okuryazarlığı Becerileri İle Bilgisayar Öz-Yeterlik Algısı Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 98–105.
Kurz, T. B. (2001). An exploration of the relationship among teacher efficacy, collective teacher efficacy, and goal consensus. Dissertation Abstracts International: A. The Humanities and Social Sciences, 62 (07), (UMI No. 3020068)
Milner, H. R. ve Woolfolk Hoy, A. (2002). “Respect, social support, and teacher efficacy: a case study”. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Session 26.65: Knowledge of self in the development of teacher expertise. April 3, 2002. New Orleans, LA.
Morgil, İ., Seçken, N. ve Yücel, A. S. (2004). Kimya Öğretmen Adaylarının Öz- Yeterlik İnançlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (1), 62–72.
Önen, F. ve Öztuna, A. (2006). Fen Bilgisi ve Matematik Öğretmenlerinin Öz Yeterlik Duygusunun Belirlenmesi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi E Dergisi EDU 7. http://www.istekyasam.com/edu7dergi1/edu7/makale2.doc adresinden 10 Ocak 2007 tarihinde indirilmiştir.
Özenoğlu Kiremit, H. (2006). “Fen Bilgisi Öğretmenliği Öğrencilerinin Biyoloji İle İlgili Öz-Yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması”. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Pajares, M. F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: clearing up a messy construct. Review of Educational Research, 62(3), 307–332.
Riggs, I. ve Enochs, L. (1990). Toward the development of an elementary teacher’s science teaching efficacy belief instrument. Science Education, 74, 625–638.
Sağlam, F. (2007). “İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Derslerinde Bilgi Teknolojisi Kaynaklarından Yararlanma Öz-Yeterlikleri ve Etki Algılarının Değerlendirilmesi”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Savran-Gencer, A. ve Çakıroğlu, J. (2007). Turkish preservice science teachers’ efficacy beliefs regarding science teaching and their beliefs about classroom management. Teaching and Teacher Education, 23, 664–675
Savran, A. ve Çakıroğlu, J. (2001). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Biyoloji Öğretimine İlişkin Özyeterlilik İnançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 105–112.
Seferoğlu, S. (2005). İlköğretim Öğretmenlerinin Bilgisayara Yönelik Öz- Yeterlik Algıları Üzerine Bir Çalışma. Egitim Araştırmaları, 5 (19), 89– 101.
Sun, C. L. (1995). A study of elementary teachers' sense of efficacy. Journal of Education and Psychology, 18, 165–192.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Şensoy, Ö. (2004). “BDÖ Deneyimi Olan Öğretmenlerin Bilgisayar Öz-Yeterlik Algıları ve BDÖ Yönteminin Yararına İlişkin İnançları Üzerine Bir Çalışma.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Needham Heights: Allyn & Bacon, Inc.
Tschannen-Moran, M. ve Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783–805.
Tschannen-Moran, M. ve Woolfolk Hoy, A. (2007). The differential antecedents of self-efficacy beliefs of novice and experienced teachers. Teaching and Teacher Education, 23, 944–956.
Tschannen-Moran, M., Woolfolk-Hoy, A. ve Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: its meaning and measure. Review of Educational Research, 68(2), 202–248.
Usluel, Y. K. (2006). Öğretmen Adayları ve Öğretmenlerin Bilgi Okuryazarlığı Öz-Yeterliklerinin Karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları, 6 (22), 233–243.
Usluel, Y. K. ve Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretim Elemanlarının Bilgi Teknolojilerini Kullanmada Karşılaştıkları Engeller, Çözüm Önerileri ve Öz-Yeterlik Algıları. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 3 (6), 143–157.
Woolfolk Hoy, A. (2000). “Changes in teacher efficacy during the early years of teaching”. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, New Orleans, LA. Session 43: 22, Qualitative and Quantitative Approaches to Examining Efficacy in Teaching and Learning, April 28, 2000.
Woolfolk Hoy, A. ve Spero, R. B. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: Acomparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21 (4), 343–356.
Woolfolk, A. E. ve Hoy, W. K. (1990). Prospective teachers’ sense of efficacy and beliefs about control. Journal of Educational Psychology, 82(1), 81– 91.
Woolfolk, A. E., Rosoff, B. ve Hoy, W. K. (1990). Teacher’s sense of efficacy and their beliefs about managing students. Teaching and Teacher Education, 6, 137–148.
Wu, R. T. Y. (2005). Relationship between teachers' teaching effectiveness and school effectiveness in comprehensive high schools in Taiwan, republic of China. Paper presented at the International Congress for School Effectiveness and Improvement Conference (Barcelona, Spain, Jan 2-5, 2005). www.eric.ed.gov.

APA	YILMAZ K, BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ö (2008). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. , 143 - 167.
Chicago	YILMAZ Kürşad,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ömay İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. (2008): 143 - 167.
MLA	YILMAZ Kürşad,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ömay İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. , 2008, ss.143 - 167.
AMA	YILMAZ K,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ö İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. . 2008; 143 - 167.
Vancouver	YILMAZ K,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ö İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. . 2008; 143 - 167.
IEEE	YILMAZ K,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ö "İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları." , ss.143 - 167, 2008.
ISNAD	YILMAZ, Kürşad - BÖKEOĞLU ÇOKLUK, Ömay. "İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları". (2008), 143-167.

APA	YILMAZ K, BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ö (2008). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143 - 167.
Chicago	YILMAZ Kürşad,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ömay İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 41, no.2 (2008): 143 - 167.
MLA	YILMAZ Kürşad,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ömay İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, vol.41, no.2, 2008, ss.143 - 167.
AMA	YILMAZ K,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ö İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2008; 41(2): 143 - 167.
Vancouver	YILMAZ K,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ö İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2008; 41(2): 143 - 167.
IEEE	YILMAZ K,BÖKEOĞLU ÇOKLUK Ö "İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları." Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41, ss.143 - 167, 2008.
ISNAD	YILMAZ, Kürşad - BÖKEOĞLU ÇOKLUK, Ömay. "İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik İnançları". Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 41/2 (2008), 143-167.